Французскi фiзiк Андрэ Мары Ампер
Информация - Физика
Другие материалы по предмету Физика
МРЖНРЖСТЭРСТВА АДУКАЦЫРЖ РЭСПУБЛРЖКРЖ БЕЛАРУСЬ
УСТАНОВА АДУКАЦЫРЖ "БРЭiКРЖ ДЗЯРЖАРОНЫ УНРЖВЕРСРЖТЭТ РЖМЯ А.С. ПУШКРЖНА"
Фiзiчны факультэт
Кафедра фiзiкi
РЭФЕРАТ
Андрэ Мары Ампер
Бладыка Ксенiя МячаславаСЮна
студэнткi 2 курса гр. ФМ-21
фiзiчнага факультэта
Навуковы кiраСЮнiк
Самуйлiк Я.Р.
БРЭСТ, 2009
Змест
1. Дзяцiнства i юнацтва
2. У Бурзе i Лiёне
3. Першае дзесяцiгоддзе СЮ Парыжы
4. Пасля абрання СЮ Акадэмiю
5. Яшчэ аб Андрэ Мары Амперы
Спiс лiтаратуры
Андрэ Мары Ампер (1775 - 1836) - французскi фiзiк, матэматык, хiмiк, чалец Парыжскай АН (1814), замежны чалец Пецярбургскай АН (1830), адзiн з заснавальнiкаСЮ электрадынамiкi. Выбiтны навуковец у гонар якога названая адна з асноСЮных электрычных велiчынь - адзiнка сiлы току - ампер. АСЮтар самога тэрмiна "электрадынамiка" як найменнi вучэння аб электрычнаii i магнетызме, адзiн з заснавальнiкаСЮ гэтага вучэння.
АсноСЮныя працы Ампера СЮ воблаii электрадынамiкi. АСЮтар першай тэорыi магнетызму. ПрапанаваСЮ правiла для азначэння кiрунку дзеяння магнiтнага поля на магнiтную стрэлку (правiла Ампера). Ампер правёСЮ шэраг эксперыментаСЮ па даследаваннi СЮзаемадзеяння памiж электрычным токам i магнiтам, для якiх сканструяваСЮ вялiкую колькаiь прыбораСЮ. ВыявiСЮ дзеянне магнiтнага поля Зямлi на якiя рухаюцца праваднiкi з токам.
АдкрыСЮ (1820) механiчнае СЮзаемадзеянне токаСЮ i СЮсталяваСЮ закон гэтага СЮзаемадзеяння (закон Ампера). ЗводзiСЮ усе магнiтныя СЮзаемадзеяннi да СЮзаемадзеяння СЮтоеных у целах кругавых малекулярных электрычных токаСЮ, эквiвалентных плоскiм магнiтам (тэарэма Ампера). iвярджаСЮ, што вялiкi магнiт складаецца з велiзарнай колькаii элементарных плоскiх магнiтаСЮ. ПаслядоСЮна праводзiСЮ чыста токавую прыроду магнетызму.
Андрэ Мары Ампер адкрыСЮ (1822) магнiтны эфект шпулькi з токам (саленоiда). ВыказаСЮ iдэю аб эквiвалентнаii саленоiда з токам i сталага магнiта. ПрапанаваСЮ змяшчаць металiчны стрыжань з мяккага жалеза для СЮзмацнення магнiтнага поля. ВыказаСЮ iдэю выкарыстання электрамагнiтных зяСЮ для перадачы iнфармацыi (1820). Ампер вынайшаСЮ камутатар, электрамагнiтны тэлеграф (1829). СфармуляваСЮ паняцце "кiнематыка". ПраводзiСЮ таксама даследаваннi па фiласофii i батанiцы.
Андрэ Мары Ампер нарадзiСЮся 22 студзеня 1775, Лiён. СканаСЮ 10 чэрвеня 1836, у Марсэлi.
1. Дзяцiнства i юнацтва
Продкi Андрэ Мары Ампера былi рамеснiкамi, якiя жылi СЮ наваколлях Лiёна. РЖх прафесiйны i культурны СЮзровень хутка СЮзрастаСЮ ад пакалення да пакалення, i прадзед навукоСЮца, Жан Жозэф быСЮ не толькi дасведчаным каменячосам, але i выконваСЮ складаныя будаСЮнiчыя i рэстаСЮрацыйныя працы, а яго сын Франсуа СЮжо стаСЮ тыповым асвечаным гарадскiм буржуа, прадстаСЮнiком даволi заможнага трэцяга саслоСЮя, i ажанiСЮся на дваранцы. Бацька Андрэ Мары, Жан Жак Ампер атрымаСЮ добрую адукацыю, валодаСЮ старажытнымi мовамi, склаСЮ сабе выдатную бiблiятэку, жыва цiкавiСЮся iдэямi асветнiкаСЮ. ВыхоСЮваючы дзяцей, ён натхняСЮся педагагiчнымi прынцыпамi Жан Жака Русо. Яго палiтычным iдэалам была канстытуцыйная манархiя.
Рэвалюцыя заспела Жан Жака Ампера на набытай незадоСЮга да гэтага пасады каралеСЮскага пракурора i каралеСЮскага дараднiка СЮ Лiёне. Падзенне Бастылii сямя АмпераСЮ сустрэла з запалам. Але неСЮзабаве на яе абрынулася бяда. Жан Жак прытрымваСЮся СЮмераных поглядаСЮ, i паплацiСЮся за гэта. У Лiёне пачаткаСЮ лютаваць апантаны мiстычнымi iдэямi люты якабiнец, якi паклёпнiчаСЮ на нi СЮ чым не пакаянняСЮ людзей i iмем рэвалюцыi разам са сваiмi падручнымi абвальваСЮ на iх кары. Лiонцы паСЮсталi супраць зверстваСЮ якабiнцаСЮ, паСЮстанне было падушана i жырандыст Жан Жак Ампер (хоць яго дзеяння, фактычна, былi, як раз, прадыктаваныя намерам выратаваць важакоСЮ-якабiнцаСЮ ад лютаii натоСЮпу) быСЮ гiльяцiнаваны 24 лiстапада 1793 г. Гэта было страшнае СЮзрушэнне для Андрэ Мары i СЮсёй яго сямi (да таго ж якая перанесла нядаСЮна яшчэ адзiн удар - ад сухот памерла Антуанэта, старэйшая з сяiёр).
Можна сказаць, што выратавалi Андрэ Мары, вярнулi яго да жыцця кнiгi. Чытаць ён пачаткаСЮ прыкладна з чатырох гадоСЮ, у 14 гадоСЮ залпам прачытаСЮ усё 20 тамоСЮ "Энцыклапедыi" Дэнi Дзiдро i Жана Лерона ДАламбера, каб чытаць працы Бярнулi i Эйлера, у некалькi тыдняСЮ вывучыСЮ лацiнскую мову. Чытанне наогул было не толькi галоСЮнай, але i адзiнай крынiцай яго ведаСЮ.
РЖншых настаСЮнiкаСЮ у Ампера не было, ён нiколi не хадзiСЮ у школу, не здаСЮ за СЮсё сваё жыццё нi аднаго iспыту. Але ён стала i шмат чэрпаСЮ з кнiг. РЖ Ампер не проста чытаСЮ, ён вывучаСЮ, творча засвойваючы прачытанае. Не выпадкова СЮжо СЮ 12-14 гадоСЮ ён пачаткаСЮ уяСЮляць матэматычныя мемуары СЮ Лiёнскую акадэмiю, пiсаСЮ навуковыя працы па батанiцы, вынаходзiСЮ новыя канструкцыi паветраных змеяСЮ, працаваСЮ над стварэннем новай мiжнароднай мовы i нават сумяшчаСЮ усё гэта з складаннем эпiчнай паэмы.
Перанесеныя душэСЮныя траСЮмы амаль на два года выбiлi Андрэ Мары з каляiны. Толькi да 20 гадам ён iзноСЮ здабывае цягу да кнiг i ведам. Але Ампер па-ранейшаму, на погляд шматлiкiх навакольных, паводзiць сябе дзiСЮна. Часта блукае СЮ адзiноце, нязграбны i неахайна апрануты, сiтавiнай гучна i мерна скандуючы лацiнскiя вершы, або размаСЮляючы сам з сабой. Да таго ж, ён вельмi блiзарукi (ён пазнае аб гэтым толькi набудучы ачкi, што стала для яго знамянальнай падзеяй!).
Мусiць, адным з галоСЮных i