Французскi фiзiк Андрэ Мары Ампер
Информация - Физика
Другие материалы по предмету Физика
вiта СЮ гэты перыяд, у веку трынаццацi гадоСЮ, ён прадставiСЮ у Лiёнскую акадэмiю свае першыя працы па матэматыцы.
У 1789 году пачалася Вялiкая французская буржуазная рэвалюцыя. Гэтыя падзеi згулялi трагiчную ролю СЮ жыццi Ампера. У 1793 году СЮ Лiёне СЮспыхнуСЮ мяцеж, якi неСЮзабаве быСЮ падушаны. За спагада мяцежнiкам быСЮ абезгалоСЮлены Жан-Жак Ампер. Смерць бацькi Андрэ хваляваСЮся вельмi цяжка; ён быСЮ блiзкi да страты розуму Толькi год праз, з працай здабудучы душэСЮную раСЮнавагу, ён змог вярнуцца да сваiх заняткаСЮ.
Пакаранне смерцю бацькi мела i iншыя наступствы. Па прысудзе суду амаль уся маёмаiь сямi было канфiскавана, i яе матэрыяльнае становiшча рэзка пагоршылася. Андрэ прыйшлося думаць аб сродках да iснавання. Ён вырашыСЮ перасялiцца СЮ Лiён i даваць дзелi СЮрокi матэматыкi датуль, пакуль не атрымаецца СЮладкавацца штатным выкладчыкам у якое-небудзь вучэбная СЮстанова.
У 1799 году Ампер ажанiСЮся на Катрын Карран. У наступным годзе СЮ iх нарадзiСЮся сын, названы СЮ гонар бацькi - Жан-Жакам. Пазней ён стаСЮ адным з найвядомых гiсторыкаСЮ французскай лiтаратуры. Гэтая радасная падзея было азмрочана хваробай Катрын. Выдаткi на жыццё няСЮхiльна раслi. Нягледзячы на СЮсе стараннi i эканомiю, сродкаСЮ, заробленых дзелямi СЮрокамi, бракавала. Нарэшце, у 1802 году Ампера запрасiлi выкладаць фiзiку i хiмiю СЮ Цэнтральную школу старадаСЮняга правiнцыйнага горада Бурк-ан-Брэса, у шаiiдзесяцi кiламетрах ад Лiёна. З гэтага моманту пачалася яго рэгулярная выкладчыцкая дзейнаiь, якая доСЮжылася СЮсё жыццё.
Ампер марыСЮ перабудаваць традыцыйнае выкладанне курсу фiзiкi. Замест гэтага - сумныя выкладчыкi-службоСЮцы, убогая лабараторыя i бедны фiзiчны кабiнет, паСЮсядзённыя будзённыя клопаты. Аднак ён шмат працаваСЮ, папаСЮняючы прабелы СЮ сваiх ведах Разам з тым яго не пакiдала надзея вярнуцца СЮ Лiён да жонкi i сыну. РЖ неСЮзабаве яна ажыццявiлася.4 красавiка 1803 гады Ампер быСЮ прызначаны выкладчыкам матэматыкi Лiёнскага лiцэя. Шчаслiвым ён вярнуСЮся СЮ Лiён, але неСЮзабаве цяжкi СЮдар абрынуСЮся на Ампера - памерла яго жонка.
У канцы 1804 гады Ампер пакiнуСЮ Лiён i пераехаСЮ у Парыж, дзе ён атрымаСЮ пасаду выкладчыказнакамiтай Полiтэхнiчнай школы. Гэтая вышэйшая школа была арганiзаваная СЮ 1794 году i неСЮзабаве стала нацыянальным гонарам Францыi. АсноСЮная задача школы складалася СЮ падрыхтоСЮцы высокаадукаваных тэхнiчных адмыслоСЮцаСЮ з глыбокiмi ведамi фiзiка-матэматычных навук.
У Парыжы Ампер пачуваСЮся самотным. Ён знаходзiСЮся цалкам ва СЮлады СЮспамiнаСЮ аб сваiм нядоСЮгiм шчаслiвым жыццi. Гэта - галоСЮная тэма яго лiстоСЮ да родных i сяброСЮ. Ён i раней славiСЮся дзiвакаватым i безуважлiвым чалавекам. Зараз жа гэтыя рысы яго характару сталi яшчэ больш прыкметнымi. Да iх дадалася празмерная неСЮраСЮнаважанаiь. Усё гэта мяшала яму добра выкладаць сваiм слухачам матэрыял, якiм ён у рэчаiснаii валодаСЮ выдатна.
Некалькi важных падзей адбылося СЮ жыццi Ампера СЮ гэты час: у 1806 году ён уступiСЮ у другi шлюб, у 1807 году быСЮ прызначаны прафесарам Полiтэхнiчнай школы. У 1808 году навуковец атрымаСЮ меiа галоСЮнага iнспектара СЮнiверсiтэтаСЮ. Усё гэта палепшыла яго матэрыяльнае становiшча i прынесла некаторае заспакаенне, але ненадоСЮга. Другi шлюб быСЮ вельмi няСЮдалым, яго новая жонка Жэннi Пота апынулася вельмi сварлiвай i абмежаванай асобай. Ампер прыкладаСЮ шмат высiлкаСЮ, каб як-то пагаднiцца з ёй у iмя дачкi, народжанай ад гэтага шлюбу. Аднак яго высiлка апынулiся дарэмнымi. Да перажыванняСЮ на гэтай глебе дадалiся новыя - у 1809 году сканала мацi Ампера. Гэтыя маркотныя падзеi не маглi не мовiцца на яго навуковай дзейнаii. Тым не менш у перыяд памiж 1809 i 1814 гадамi Ампер апублiкаваСЮ некалькi каштоСЮных прац па тэорыi шэрагаСЮ.
Час росквiту навуковай дзейнаii Ампера прыходзiцца на 1814 - 1824 гады i звязана, галоСЮнай выявай, з Акадэмiяй навук, у лiк чальцоСЮ якой ён быСЮ абраны 28 лiстапада 1814 гады за свае заслугi СЮ воблаii матэматыкi.
Практычна да 1820 гады асноСЮныя iнтэрасы навукоСЮца засяроджвалiся на праблемах матэматыкi, механiкi i хiмii. Пытаннямi фiзiкi СЮ то час ён займаСЮся вельмi мала: вядомыя толькi дзве працы гэтага перыяду, прысвечаныя оптыцы i малекулярна-кiнэтычнай тэорыi газаСЮ. Што жа дакранаецца матэматыкi, то менавiта СЮ гэтай воблаii Ампер дасягнуСЮ вынiкаСЮ, якiя i далечынi падстава высунуць яго кандыдатуру СЮ Акадэмiю па матэматычным аддзяленнi.
Ампер заСЮсёды разглядаСЮ матэматыку як магутны апарат для рашэння разнастайных прыкладных задач фiзiкi i тэхнiкi. Ужо яго першая апублiкаваная матэматычная праца, прысвечаная тэорыi верагоднаiяСЮ, насiла, па iстоце, прыкладны характар i звалася "Меркаваннi аб матэматычнай тэорыi гульнi" (1802). Пытаннi тэорыi верагоднаiяСЮ цiкавiлi яго i СЮ наступным.
У даследаваннi шматлiкiх праблем фiзiкi i механiкi вялiкае значэнне маюць так званыя дыферэнцыяльныя раСЮнаннi СЮ частковых вытворных. Рашэнне такiх раСЮнанняСЮ звязана са значнымi матэматычнымi цяжкаiямi, над пераадоленнем якiх працавалi найбуйныя матэматыкi. Свой фундуш у матэматычную фiзiку, як завуць гэты падзел навукi, занёс i Ампер. Толькi СЮ адным 1814 году ён выканаСЮ некалькi прац, атрымалых высокую адзнаку бачных французскiх матэматыкаСЮ, у прыватнаii, Даласа, Лагранжа i Пуасона.
Не пакiдае ён i заняткаСЮ хiмiяй. Да яго дасягненням у воблаii хiмii варта аднеii адкрыццё, незалежна ад Амедэо Авагадра, закона роСЮнаii малярных абёмаСЮ розных газаСЮ. Яго па праве варта зваць законам Авогадро-Ампера. Навуковец зрабiСЮ таксама першую спробу класiфiкацыi хiмiчных элементаСЮ на аснове супастаСЮлення i?/p>