Унутраная палiтыка АльгердавiчаСЮ у Великом княжестве Литовском у канцы ХIV - пачатку XV ст.
Информация - История
Другие материалы по предмету История
Беларускi дзяржаСЮны унiверсiтэт
Гiстарычны факультэт
Кафедра гiсторыi Беларусi старажытнага часу i сярэднiх вякоСЮ
Рэферат па тэма: Унутраная палiтыка АльгердавiчаСЮ у ВКЛ у канцы ХIV пачатку XV ст.
ВыканаСЮ:
Студэнт 3 курса 2 групы
Чурыла В.
Мiнск, 2001
ПаСЮстанне "рускага" пытання, выкарыстанне яго ва СЮнутрыпалiтычных канфлiктах. Апошнiя дзесяцiгоддзi ХРЖУ пачатку ХУ ст. сталi асобным, супярэчлiвым, насычаным падзеямi перыядам ва СЮнутраным жыццi Вялiкага княства лiтоСЮскага i Рускага. Дау ён здабыткi, што СЮвасобiлiся ва СЮмацаваннi цэнтральнай улады. СпарадзiСЮ ён i супярэчнаii, якiя паСЮсталi СЮ форме так званага "рускага" пытання, якое прыйшлося вырашаць на працягу наступнага стагоддзя з лiшкам.
Да канца ХРЖУ от. Вялiкае княства ЛiтоСЮскае СЮяСЮляла сабою федэратыСЮнае дзяржаСЮнае збудаванне, дзе вакол ядра ("уласна Лiтва), так бы мовiць, накручвадiся "землi прыслухаючые". Пад Лiтвой разумелiся землi верхняга i сярэдняга Панямоння, Павiлля, якiя стаялi каля дзяржаСЮных вытокаСЮ Вялiкага княства, а таксама землi Бераiейшчыны, Пiншчыны, Палесся. Да "прыслухаючых" адносiлiся "рускiе" тэрыторыi Падзвiння (Полацкая i Вiцебская), ПадняпроСЮя, Смаленская i КiеСЮская, Валынь, Падолле, пазней Жмудзь, што далучылiся да княства СЮ ХРЖУпачатку ХУ ст. "Рускiе" княжацкiя роды РуракавiчаСЮ захоСЮвалi СЮ сваёй большаii СЮладу, палiтычную сiстаму, культурна-рэлiгiйныя традыцыi у сваiх землях, аказваючыся пры гэтым тодькi СЮ васальнай залежнаii ад вялiкага князя лiтоСЮскага. Падобнае становiшча iх задавальняла, не спараджала СЮнутрыдзяржаСЮных канфлiктаСЮ. Больш таго, прадстаСЮнiкi вялiкакняжацкай фамiлii, атрымлiваючы ва СЮладаннi "рускiе" землi, чаiяком прымалi праваслаСЮе i "русiфiкавалiсяя". Прыкладам таму можа служыць пiнскi князь, сын Гедымiна Нарымунт i яго сыны
Дынастычная барацьба другой паловы 70першай паловы 80-х гг. ХРЖУ ст. з умяшаннем у яе знешнiх сiл прывяла да акаталiчвання язычыцкай Лiтвы i да паглыблення рэлiгiйных супярэчнаiей у шматэтнiчным, полiрэлiгiйным гаспадарстве.
Першай ластаСЮкай будучых канфлiктаСЮ на антыпольскай, антыкаталiцкай глебе стаСЮ выступ у 1386 г. супраць вялiкага князя лiтоСЮскага i СЮжо без пяцi хвiлiн караля польскага Ягайлы яго старэйшага брата Андрэя Альгердавiча, князя Полацкага. У лютым 1386 г. Андрэй (гэта яго праваслаунае iмя, язычнiцкае ж - Вiнгальт) пачаСЮ ваенныя дзеяннi, падначалiСЮшы сваёй уладзе гарады i замкi Дрысу, Друю, Лукомль. Яго верны саюзнiк смаленскi князь СвятаслаСЮ РЖванавiч узяСЮ у аблогу Мiiслау, якi раней належаСЮ Смаленскаму княству, а таксама Вiцебск i Оршу. Па СЮкараляваннi на люблiнскiм сойме 1386 г.Ягайлы i прыняццi iм каталiцтва, Андрэй Полацкi адмовiСЮся ад прысягi польскаму каралю i вялiкаму князю лiтоСЮскаму, матывуючы свае дзеяннi немажлiваiю манарха-каталiка валадарыць на праваслаСЮных землях.
Падобная пазiцыя i адкрыты ваенны выступ не мог не прывеii да СЮнутранага канфлiкта. Першы СЮдар абяднанага войска АдьгердавiчаСЮ Скiргайлы (практычна намеснiка йгайлы СЮ Вялiкiм княстве лiтоСЮскiм), Дзмiтрыя Карыбута, Сiмяона-Лугвенiя быСЮ нанесены па Смаленскiм рацям, якiя на працягу СЮжо дзесяцi дзён здабывалi МiiслаСЮ. Бiтва памiж iмi адбылася 29 красавiка 1386 г. на рацэ Вехры пад Мiiславам i закончылася паражэннем смалян: "И побито было многое множество людей князей и бояр", адзначыСЮ летапiс. БыСЮ забiты сам смаленскi князь СвятаслаСЮ РЖванавiч, а на яго меiа паса-джаны стауленнiк Скiргайлы Юры Святаславiч .
Праз год у сакавiку 1387 г. быСЮ арганiзаваны вялiкi паход князя Скiргайлы на Полацк. ЗакончыСЮся ён узяццем горада, князем якога зяСЮляСЮся Андрэй. Полацкi князь Андрэй быСЮ узяты СЮ палон i адпраСЮлены да Ягайлы, а яго ж блiжэйшыя саюзiнiкi, у тым лiку, сын, былi забiты. Граматай ад 28 красавiка 1387 г. Ягайла афiыйна перадаСЮ Полацкае княства разам з iншымi вялiкакняскiмi землямi пад удаду брату Скiргайле.
Увогуле 1387 год можна лiчыць годам змянення сацыяльна-прававога становiшча беларускiх зямель у Вялiкiм княстве ЛiтоСЮскiм i Рускiм. Граматай караля польскага, вялiкага князя лiтоСЮскага i спадкаемца Русi" (так Удадыслава - Ягайлу велiчалi афiцыйныя дакументы) ад 20 лютага 1387 г. аб прывiлеях феадалам за пераход у каталiцкую веру якраз i была непасрэдным спараджальнiкам "руской проблемы" СЮ Вялiкiм княстве. Паводле вышэйназванай граматы знаць каталiцкага веравызначэння, якая СЮ большаii была балцкага паходжання, атрымлiвала неабмежаваныя правы валодання i распараджэння сваiмi вотчынамi, а таксама вызвалялася ад выканання шэрагу дзяржаСЮных павiннаiей. На праваслаСЮных землеСЮладальнiкаСЮ, што вялi сваю радаслоСЮную з "рускiх" (сённяшнiх беларускiх, украiнскiх, часткова велiкарускiх) ды часткова гiстарычна лiтоСЮскiх зямель гэты прывiлей не распаСЮсюджваСЮся.
Натуральна, гэтакi дыскрымiнацыйны для вялiкай колькаii арыстакратыi Вялiкага княства лiтоСЮскага i Рускага акт выклiкаСЮ у iх асяродку рэзкае незадавальненне палiтыкай вярхоСЮнай улады. Апошняй кропляй, якая антыягайлаСЮскiя, антыкракаСЮскiя настроi давяла да вышэйшай кропкi i мабiлiзавала СЮ антыпольскi лагер нават некаторых прадстаСЮнiкоСЮ нядаСЮнанароджанай каталiцкай знацi, стала прызначэнне у канцы 1384 г. на меiы вiленскага старасты (iм зяСЮляецца лiтвiн Андрэй ГаштаСЮт) паляка. Рэакцыя, што зафiксаваСЮ летапiс, была ад