Тэатральнае мастацтва СЮ СССР у гады НЭПа
Информация - История
Другие материалы по предмету История
нду каштоСЮнаiей для знешняга гандлю". Дакумент прадпiсваСЮ стварэнне "запасу мастацкiх каштоСЮнаiяСЮ i прадметаСЮ раскошы i даСЮнiны", якiя Наркамат знешняга гандлю мог выкарыстаць для сваiх камерцыйных аперацый. Гэтая, якая ажыццяСЮлялася негалосна СЮ 1920-1930-х гг. практыка, набыла шырокi размах, i многiя каштоСЮныя творы мастацтва, раней належалi Расii, апынулiся СЮ замежных музеях i прыватных калекцыях.
Адной з найбольш цяжкiх для новай Расеi была праблема лiквiдацыi масавай непiсьменнаii насельнiцтва. Бальшавiкi разглядалi яе i як адукацыйную, i як палiтычную задачу. 26 сьнежня 1919 г СаСЮнаркама выдаСЮ Дэкрэт "Аб лiквiдацыi непiсьменнаii сярод насельнiцтва РСФСР", згодна з якiм усе грамадзяне ад 8 да 50 гадоСЮ, якiя не СЮмеюць чытаць i пiсаць, павiнны былi навучацца грамаце. Для канцэнтрацыi намаганняСЮ i абагульнення вопыту СЮ лiпенi 1920 г. пры Наркамасветы арганiзавана Усерасiйская надзвычайная камiсiя па лiквiдацыi непiсьменнаii (ВЧКликбез). Яна займалася падрыхтоСЮкай выкладчыкаСЮ, выпускам падручнiкаСЮ, адкрыццём школ граматы. За год выпушчана 6,5 млн. экз. буквароСЮ, СЮ 1920 г. грамаце атрымалася навучыць 3 млн. чалавек. Аднак асноСЮная праца была наперадзе: да гэтага часу чытаць СЮмелi толькi 32% жыхароСЮ цэнтральнай часткi Расii.
Вялiкiя змены СЮ 1917-1920 гг. зведала школа. Тут пазiцыi Савецкай улады былi сфармуляваны СЮ двух дакументах: "Палажэнне аб арганiзацыi справы народнай адукацыi СЮ Расiйскай рэспублiцы" (зацверджана СНК 18 чэрвеня 1918 г.) i "Палажэнне аб адзiнай працоСЮнай школе" (зацверджана УЦВК 30 верасня 1918 г.). Лiквiдаваная была ранейшая школьная сiстэма: пачатковая, розныя вiды сярэдняй школы - гiмназii, рэальныя вучэльнi. Замест iх уводзiлася двухступенiстая школа: 1. Для дзяцей ад 8 да 13, другая - 13 да 17 гадоСЮ, што на тры гады скарачала ранейшы тэрмiн навучання.
Новае наступленне на вышэйшую школу пачалося з канца 1920 г. У чале МДУ быСЮ пастаСЮлены Часовы прэзiдыум, склад якога часткова прызначаСЮся Наркамасветы, часткова абiраСЮся. Нягледзячы на ??змяненне якаii адукацыi, агульная колькаiь ВНУ за гады грамадзянскай вайны вырасла: у 1914 г. у Расii было 105 ВНУ, а СЮ канцы 1920 - 255, у якiх навучалiся 216 тыс. студэнтаСЮ. Перабудова вышэйшай школы працягвалася СЮ 1920-1930 гг.
У складаных умовах вайны i звязаных з ёй пазбаСЮленняСЮ адбывалася развiццё айчыннай навукi. Бальшавiкi першапачаткова ставiлi задачу прыцягнення навукоСЮцаСЮ для развiцця прадукцыйных сiл краiны. Недахоп кадраСЮ i матэрыяльных рэсурсаСЮ прывяла да таго, што СЮ арганiзацыю навуковай дзейнаii стала актыСЮна СЮкараняцца планавае пачатак. Пытаннi кiравання навукай былi СЮ цэнтры СЮвагi дзвюх дзяржаСЮных устаноСЮ: ВСНГ i Наркамасветы. Калi ВСНГ чаiей арыентаваСЮся на прыкладныя аспекты навуковай дзейнаii, то Наркомпрос курыраваСЮ больш шырокае кола пытанняСЮ арганiзацыi навукi. У лютым 1921 г. у яго складзе створаны Акадэмiчны цэнтр, куды СЮваходзiСЮ ДзяржаСЮны вучоны савет (Гус) з трыма падсекцыi: навукова-палiтычнай, навукова-тэхнiчнай i навукова-педагагiчнай. У рамках гэтых напрамкаСЮ наркамат ажыццяСЮляСЮ кiраСЮнiцтва як навуковымi цэнтрамi, так i вышэйшай школай.
Значна складаней справа iшла з становiшчам грамадскiх навук. Дарэвалюцыйныя фiласофiя, сацыялогiя, эканомiка, права, гiсторыя лiчылiся "заражанымi" буржуазнай iдэалогiяй i СЮ пераважнай частцы непрыдатнымi для перамог пралетарыяту. АктыСЮны непрыманне носьбiтаСЮ "рэакцыйных" поглядаСЮ было прадэманстравана гвалтоСЮнай высылкай за мяжу па iнiцыятыве В. РЖ. Ленiна СЮ траСЮнi 1922-га больш за 160 вядомых навукоСЮцаСЮ-гуманiтарыяСЮ. У той жа час, кадраСЮ адукаваных марксiстаСЮ, неабходных для вырашэння навуковых i педагагiчных задач, было катастрафiчна мала. Гэта вяло да таго, што асваенне марксiiкага спадчыны адбывалася адначасова са стварэннем навучальных i навуковых цэнтраСЮ камунiстычнага профiлю, суправаджалася значным спрашчэннем i вульгаризацией сацыяльнай тэорыi.
Пасля Кастрычнiцкай 1917 прыкметна змянiлiся СЮмовы мастацкай творчаii. На першы план выйшлi "левыя", авангардныя плынi, якiя прэтэндавалi на ролю адзiных прадстаСЮнiкоСЮ новага пралетарскага мастацтва. Асаблiвым уплывам карысталiся футурысты, якiм сiмпатызаваСЮ А. В. Луначарскi. Ён пiсаСЮ: "У футурызму ёiь адна выдатная рыса - гэта маладое i адважнае кiрунак. РЖ паколькi лепшыя яго прадстаСЮнiкi iдуць насустрач камунiстычнай рэвалюцыi, пастолькi яны лягчэй могуць стаць вiртуознымi бубначамi нашай чырвонай культуры".
Футурысты прыцягвалi СЮлады тым, што заклiкалi дзеячаСЮ мастацтва актыСЮна служыць сваёй творчаiю рэвалюцыi, шукалi новыя яркiя формы мастацкай выразнаii. Да лiку сваiх дасягненняСЮ перыяду Грамадзянскай вайны яны адносiлi плакатна жывапiс Д. С. Моор i А. П. Апсита, агiтацыйную песу В. В. МаякоСЮскага "Мiстэрыя-буфф" у рэжысуры В. Э. Мейерхольда, стварэнне "Вежы Трэцяга iнтэрнацыяналу" ( мадэль помнiка III РЖнтэрнацыяналь) В. Е. Татлiна. Аднак у 1921 г. В. РЖ. Ленiн выказаСЮ незадаволенаiь празмерным развiццём "формалистического" мастацтва, шырокiм распаСЮсюджваннем футурызму. У гутарцы з Луначарскiм ён прапаноСЮваСЮ падтрымаць i рэалiстычнае кiрунак у мастацтве.
Да гэтага часу склалася СЮяСЮленне аб асноСЮных задачах палiтыкi Наркамасветы як галоСЮнага правадыра дзяржаСЮнай палiтыкi СЮ галiне мастацкай творчаii. Яны былi сфармуляваныя А. В. Луначарскiм на сустрэчы з прадстаСЮнiкамi Усерасiйскага саюза работнiкаСЮ мастацтваСЮ: захаванне сапраСЮдных каштоСЮнаiяСЮ мастацтва мiнулага; крытычнае асваенне iх пралетарскiм масамi; усямернае садзе