Развiццё культуры Беларусi СЮ другой палове XVII-18 стагоддзяСЮ
Информация - Культура и искусство
Другие материалы по предмету Культура и искусство
ядала светапогляду шляхты, тэорыi яе сармацкага паходжання.
Вялiкую ролю СЮ афармленнi царкоСЮных i свецкiх iнтэрераСЮ, адзення магнатаСЮ, шляхты i iх быту адыгрываСЮ не толькi мастацкi метал, але i iншыя вiды дэкаратыСЮна-прыкладнога мастацтва: керамiка, фаянс, шкло, скура, саломка, тканiны, вышыСЮка, аплiкацыя, шпалеры.
Вялiкае распаСЮсюджанне СЮ XVII-XVIII стст. атрымала кафля. Па тэхнiка-матэрыяльных адзнаках яна дзелiцца на тэракотавую (тАЬчырвонуютАЭ XVI-XVII стст.), манахромную рэльефную i палiхромную рэльефную (XVI-XVII стст., асобныя прыклады СЮ XVIII ст.) i распiсную (XVIII ст.). У афармленнi кафлi выкарыстоСЮвалi геаметрычныя матывы, кветкi, раслiны, фрукты, птушак, жывёл, гербы, выявы людзей, бытавыя жыцейскiя i бiблейскiя матывы, тэксты. Кампазiтнае афармленне, названае тАЬпаСЮлiнава вокатАЭ зяСЮляецца СЮласна беларускiм вынаходнiцтвам. Рамеснiкi цанiннай справы так сама былi выведзены СЮ Маскву, дзе iх прадукцыя карысталася вялiкiм попытам (кафляныя печы). Там беларускiя майстры РЖгнат МаксiмаСЮ з Копысi, iяпан РЖваноСЮ з Мiiслава адраджаюць традыцыю дэкарыроСЮкi фасадаСЮ цэркваСЮ плiткамi (Барысаглебская царква СЮ Гродна на Каложы, XII ст.). Кафля выкарыстоСЮвалася i ва СЮнутраным аздабленнi храмаСЮ.
У iнтэрерах магнацкiх i шляхецкiх палацаСЮ канца XVIII ст. асаблiвая СЮвага СЮдзяляецца шпалерам, дыванам, мэблi, люстэркам, люстрам. На фаянсавых мануфактурах у Свержанi (з 1738 г.), Целяханах (з 1778 г.) стваралiся фiгуркi шляхцiцаСЮ, кафля, садовыя вазы, падсвечнiкi прадукцыя iшла на СЮпрыгожванне палацаСЮ. Вялiкi попыт на вырабы са шкла прывёСЮ да зяСЮлення шкляных мануфактур у Налiбоках (1717 г.), Урэччы (1732 г.), Мышы 1736 г.), РЖльi (1767 г.), Гродна (1770 г.) i iншых меiах. Найбольш вялiкiмi былi першыя дзве. Асартымент гэтых мануфактур дасягаСЮ 100 назваСЮ, у РОрэччы СЮпершыню СЮ Рэчы Паспалiтай пачалi рабiць люстэркi вельмi добрай якаii. Наогул, адметная рыса гэтых радзiвiлавых мануфактур высокi СЮзровень гравiроСЮкi i шлiфоСЮкi.
Важная роля СЮ быце, каiюме феадалаСЮ, афармленнi iнтэрераСЮ належыла вырабам ткацтва, вышыСЮцы, карункам, шпалерам i дыванам. КаштоСЮны матэрыял па арнаментыцы тканiн, карункаСЮ, вышавак, цясьмы, стужак даюць творы жывапiсу i скульптуры XVII-XVIII стст.
У XVII ст. пачынаецца вытворчаiь бязворсавых дываноСЮ (кiлiмаСЮ) у Мядзелi, Мiнску, Слуцку, Магiлёве, Шклове, Полацку i ворсавых дываноСЮ у Слуцку. У наступным, XVIII ст. была наладжана вытворчаiь разнастайных вiдаСЮ шаСЮковых, залотных тканiн (адамашак, атлас, паСЮатлас, аксамiт i iнш.), шаСЮковых i залотных карункаСЮ (край, аграмант, прошва), набiванкi. У вышыСЮцы пачалi выкарыстоСЮваць новыя матэрыялы i тэхнiчныя прыёмы шклярусы, перламутр, блiскаСЮкi. ВышыСЮка выконваецца бiццю i канiцеллю.
Найбольш магутным цэнтрам ткацтва на Беларусi быСЮ Слуцк, менавiта там i была СЮ 1730-1750-я гг. адкрыта (перанесена з Нясвiжа) так званая тАЬперсiярнятАЭ мануфактура па вырабу паясоСЮ. Запрошаны майстар Ян Маджарскi выпрацаваСЮ строгую i гарманiчную структуру пояса новага тыпу, за якiм засталася назва тАЬслуцкi поястАЭ.
У XVIII ст. у ткацтве былi дасягнуты вельмi вялiкiя поспехi асвоены новыя прывазныя матэрыялы, найскладанейшыя тэхналогii (нават вопытны французскi ткач выпрацоСЮваСЮ у дзень не больш 10 см. узорнага палатна) i арнаментыка. У Беларусi былi створаны буйныя мануфактуры.
У XVIII ст. шпалеры i дываны выраблялiся СЮ Гродна, Слонiме i Карэлiчах. Апошнiя адрознiвалiся найбольш высокiм мастацкiм i тэхнiчным узроСЮнем. На шпалерах адлюстроСЮвалi партрэты, канкрэтныя эпiзоды з жыцця магнатаСЮ, якiя СЮслаСЮлялi iх подзвiгi (тАЬБiтва пад СлавечнамтАЭ ткачыхi Марыi КулакоСЮскай). Часам шпалеры дасканала капiравалi картыны вядомых еСЮрапейскiх мастакоСЮ. Выдатныя помнiкi дэкаратыСЮна-прыкладнога мастацтва Беларусi XVII-XVIII стст. паказваюць, што яны займаюць такое ж пачэснае меiа, як жывапiс i пластыка. У дэкаратыСЮна-прыкладным мастацтве вiдаць станаСЮленне i развiццё нацыянальнай школы, якое адбывалася на базе культуры папярэдняга перыяду.
Спiс выкарыстаных крынiц
1. Мыслiцелi i асветнiкi Беларусi: Энцыклапедычны даведнiк. Мн.: БелЭн, 1995. 672 с.
2. Энцыклапедыя гiсторыi Беларусi: У 6 т. Т. 1-5; Т. 6. Кн. 1-2. Мн.: БелЭн, 1993-2003.
3. Шымуковiч С.Ф. Гiсторыя Беларусi: курс лекцый / Шымуковiч С.Ф. Мн., 2005. 235 с.
4. Лыч Л., Навiцкi У. Гiсторыя культуры Беларусi. Мн.: Экаперспектыва, 1996. 453 с.