Праблема рацыянальнага выкарыстання рэсурсаў
Дипломная работа - Экономика
Другие дипломы по предмету Экономика
?ня попыту. У залежнасці ад ролі ў аднаўленні рабочай сілы адрозніваюць фізічныя, інтэлектуальныя і сацыяльныя патрэбы. З пункту гледжання ўзроўню развіцця грамадства патрэбы падпадзяляюцца на элементарныя (фізічныя) і вышэйшыя (сацыяльныя). У залежнасці ад сацыяльнай структуры вылучаюць запатрабаванні грамадства ў цэлым; патрэбы класаў, сацыяльных груп; патрэбнасці асобных людзей.
У сучаснай эканамічнай літаратуры часцей сустракаецца справечэнне патрэбаў на першасныя (неабходныя) і другасныя (залішнія). Першасныя патрэбы - гэта патрэбы ў ежы, пітво, вопратцы і г.д., г.зн. самыя надзённыя патрэбы чалавека. Другасныя патрэбы звязаны пераважна з духоўнай, інтэлектуальнай дзейнасцю чалавека. Гэта патрэбнасці ў адукацыі, мастацтве, забаўках і г.д. Яны задавальняюцца пасля першасных. Першасныя патрэбы не могуць быць замешчаныя адны іншымі. Патрэба ў ежы і запатрабаванне ў пітво павінны быць задаволеныя кожная ў асобнасці. Другасныя патрэбы могуць быць замененыя одна іншы. Так, чалавек можа схадзіць замест тэатра ў кіно. Справечэнне патрэбаў на першасныя і другасныя асабліва індывідуальна для кожнага чалавека, для некаторых чытанне - першасная патрэба, дзеля якой яны могуць адмовіць сабе ў задавальненні патрэбаў (хаця б часткова) у вопратцы або жыллё.
Патрэбнасці падпадзяляюцца на эластычныя і неэластычныя. Першасныя патрэбы неэластычныя, больш жорсткія, другасныя імкнуцца да эластычным. Жорсткія не адмяняюцца на працягу доўгага часу, але хутка здымаюцца, як толькі зяўляюцца асяроддзяўства, неабходныя для іх задавальнення (патрэбнасць у пітво). Задавальненне патрэбнасці ў забаўках можна адкласці. Эканамічныя патрэбы маюць гістарычны характар. Яны арганічна звязаны з умовамі існавання грамадства, сацыяльных груп і асобных людзей. Эканамічныя патрэбы дынамічныя. Яны змяняюцца ў рэзультате прагрэсу грамадства. У адпаведнасці з законам ўзвышэння патрэбаў адбываецца іх пастаянны колькасны і якасны рост. Закон ўзвышэння патрэбаў азначае імкненне не толькі да колькаснаму ўзрастанні спажывання, але і ў не меншай ступені да змены структуры патрэбаў, пашырэнню іх круга, разнастайнасці, зрушэння прыярытэтаў, развіццю ўзаемазаменнасці, якаснаму ўдасканаленні.
Што менавіта маецца на ўвазе пад паняццем матэрыяльныя патрэбы у першым выпадку? Перш за ўсё, жаданні спажыўцоў набыць і выкарыстоўваць тавары і паслугі, якія дастаўляюць ім карыснасць, - так эканамісты пазначаюць атрымліваецца людзьмі задавальненне або задавальненне. Іх пералік уключае дзіўна шырокі спектр прадуктаў: ??жылыя дамы, аўтамабілі, зубную пасту, прайгравальнікі, кампакт-дыскі, піцу, світэры і т. п. Карацей кажучы, незлічонае мноства прадуктаў, якія мы часам падпадзяляюць на прадметы першай неабходнасці (Ежа, жыллё, адзенне) і прадметы раскошы (Духі, яхты, норковые футры), здольна задавальняць чалавечыя патрэбы. Тое, што зяўляецца прадметам раскошы для аднаго чалавека, можа апынуцца прадметам першай неабходнасці для іншага, а тое, што яшчэ некалькі гадоў таму назад лічылася прадметам раскошы, цяпер зяўляецца самым звычайным прадметам першай неабходнасці.
Але і паслугі таксама задавальняюць нашы патрэбы, як і матэрыяльныя прадукты. Рамонт аўтамабіля, выдаленне апендыкса, стрыжка валасоў і кансультацыя юрыста нароўні з таварамі задавальняюць чалавечыя патрэбы. Пасля доўгага роздуму мы ўсведамляем, што фактычна купляем шмат вырабаў, напрыклад аўтамабілі і пральныя машыны, менавіта дзеля тых паслуг, якія яны нам аказваюць. Розніца паміж таварамі і паслугамі часцяком аказваецца значна меншай, чым гэта ўяўляецца на першы погляд.
Матэрыяльныя патрэбы ўключаюць таксама патрэбы прыватных прадпрыемстваў і ўрадавых ведамстваў. Прыватныя прадпрыемствы хочуць мець у сваім распараджэнні фабрычныя будынкі, машыны, грузавыя аўтамабілі, склады, камунікацыйныя сістэмы і ўсё іншае, што дазваляе ім рэалізаваць вытворчыя мэты. Урад, адлюстроўваючы калектыўныя патрэбнасці грамадзян краіны ці пераследуючы свае ўласныя мэты, імкнецца будаваць аўтастрады, школы, бальніцы, назапашваць ваенную тэхніку і зброю.
У сваёй сукупнасці матэрыяльныя патрэбы ў практычным сэнсе неспатольнай або бязмежныя, а гэта азначае, што матэрыяльныя патрэбы ў таварах і паслугах цалкам задаволіць немагчыма. Пацвердзіць гэтую выснову можна з дапамогай простага эксперыменту. Выкажам здагадку, што нас просяць пералічыць тыя тавары і паслугі, якія нам патрэбныя, але якімі мы ў дадзены момант не маем. Выдаткі пэўны час на складанне пераліку нездаволеных патрэбаў, і ён апынецца вельмі вялікім. Але з цягам часу патрэбы памнажаюцца, і мы вымушаны папаўняць пералік ўсё новымі. Матэрыяльныя патрэбы, падобна трусам, валодаюць высокім каэфіцыентам ўзнаўлення. Імклівае зяўленне новых вырабаў распальвае нашы апетыты, а шырокая рэклама імкнецца пераканаць нас у тым, што мы маем патрэбу ў незлічонай колькасці прадметаў, якія без гэтай рэкламы нам бы і ў галаву не прыйшло купляць. Яшчэ не так даўно ў нас не было жадання набываць персанальныя кампутары, лёгкае піва, відэамагнітафоны, электронныя гадзіны, мікрахвалевыя печы. Больш за тое, задаволіўшы простую патрэбнасць, мы ўжо не можам спыніцца: вядома, што набыццё аўтамабіляў мадэляў эскорт ці шеветт спараджае жаданне купіць порш ці мерседэс.
Увогуле, можна сказаць, што ў кожны дадзены момант індывіды і інстытуты, якія складаюць грамадства, адчуваюць мноства нездаволеных матэрыяльных патрэбаў. Некаторыя з гэтых патрэбаў - ежа, адзен