План Маршала
Курсовой проект - История
Другие курсовые по предмету История
Увядзенне
План Маршала (па-ангельску Marshall Plan) - гэта праграма эканамічнай дапамогі Еўропе пасля Другой сусветнай вайны, высунутая ў 1947 дзяржсакратаром ЗША Джорджам К. Маршала (Уступіла ў дзеянне ў красавіку [12].
Адной з мэтаў праграмы было процідзеянне распаўсюджванню ўплыву СССР і сацыялістычных ідэй у краіны Заходняй Еўропы. Эканамічная дапамога прадастаўлялася толькі пры ўмове выканання вызначаных патрабаванняў у палітычнай сферы, або ў сучасных тэрмінах - толькі дэмакратычным краінам. Некаторыя даследчыкі разглядаюць гэтую праграму як фактычнае абяву халоднай вайны СССР. План Маршала на сёння зяўляецца адной з найбольш паспяховых эканамічных праграм у гісторыі, бо дзякуючы яго рэалізацыі былі дасягнуты ўсіх яго відавочных і таемных мэтаў.
План Маршала для Заходняй Еўропы быў па сутнасці першым у гісторыі паспяховым прыкладам сістэматызаванага комплекснага аказання тэхнічнай і фінансавай дапамогі для мэт эканамічнага аднаўлення і развіцця [2, с.76]. Цяпер, калі сусветнай супольнасці стала ясная неабходнасць перагляду механізмаў дапамогі краінам Усходняй Еўропы і больш эфектыўна га садзейнічання рынкавых рэформаў, праблемы былі актуальнымі для краін Заходняй Еўропы пасля Другой сусветнай вайны, атрымалі асаблівае значэнне для Украіны. Аднак, істотнай розніцай зяўляецца тое, што Украіна атрымлівае дапамогу не на аднаўленне рынкавай эканомікі, як Заходняя Еўропа паўстагоддзя таму, а на яе стварэнне. Але нягледзячы на ??тое, што з часам матывы донараў і запатрабаванні рэцыпіентаў могуць істотна адрознівацца, механізм і метады эфектыўнага аказання дапамогі па сутнасці застаюцца тымі ж [8].
Мэтай працы зяўляецца даследаванне сутнасці Плана Маршала, яго рэалізацыі і гістарычнага значэння.
Дасягненню пастаўленай мэты будзе спрыяць рашэнне наступных задач:
даследаванне прычын і перадумоваў ўкаранення плана Маршала у пасляваеннай Еўропе;
высвятленне сутнасці, задач і шляхоў рэалізацыі плана Маршала;
вызначэнне гістарычнага значэння плана Маршала і азнаямленне з яго навуковымі ацэнкамі, дадзенымі гісторыкамі і эканамістамі.
Раздзел 1. Прычыны і перадумовы ўкаранення плана Маршала
01/01 Наступствы Другой сусветнай вайны. Агульныя страты краін
Пасля перамогі над Германіяй ў 1919 годзе Еўрапейскія саюзнікі прымусілі самотную Германію плаціць шматмільённую рэпарацый. Гэтая мера зрынула краіну ў глыбокую эканамічную дэпрэсію і стала прасвяднай глебай для падтрымкі утапічных эканамічных і сацыяльных ідэй Гітлера і нацыянал-сацыялістычнай партыі. Нацысцкая партыя скарысталася прыгнечаным маральным станам германскага народа і, прыйшоўшы да ўлады, захапіла мір у разбуральную Другую сусветную вайну.
Першыя гады пасля заканчэння Другой сусветнай вайны, Еўропа асабліва моцна пакутавала ад яго разбуральных наступстваў. Гэта быў час развалу эканомікі, вялікай палітычнай нестабільнасці і шматлікіх асабістых пакут. Больш за 55 мільёны загінулі, больш за 100 мільёнаў засталіся інвалідамі. Сукупныя выдаткі ваюючых дзяржаў перавысілі 900.000.000.000 даляраў у бягучых выдатках. Еўропа да канца вайны забяспечвала сабе каля 1/3 неабходнага харчавання, не больш за палову неабходнага ўзроўню вытворчасці прамысловых тавараў і ад 1/4 да 60% сыравіны. Транспарт быў цалкам дэзарганізаваная. У Нямеччыне было знішчана 40% жылля, у Вялікабрытаніі - 30%, у Францыі - 20%. Прамысловая вытворчасць скарацілася больш чым на трэць у параўнанні з даваенным перыядам [6, с.428].
Англія з першых дзён вайны была падвергнутая бамбардзіроўцы. Асабліва пацярпелі Лондан, Бірмінгем, Коентри і іншыя гарады. Былі блакаваныя марскія камунікацыі, акупаваны шэраг калоній, страчаная значная частка гандлёвага і ваенна-марскога флоту. Прамысловая вытворчасць скарацілася на 5%. Рэзка знізілася вытворчасць вугалю (на 25%). У лёгкай прамысловасці, асабліва баваўнянай, спад склаў больш за 50%, у ваўнянай - 27% [6, с.428].
Францыя, з-за бяздзейнасці свайго ўрада, самаўпэўнена сподиався на абарончую лінію "Мажыно", была ў чэрвені 1940 года акупаваная фашысцкай Германіяй. Больш за 4 гады французскай эканомікай цалкам распараджаліся фашысцкія захопнікі. За ваенныя гады Францыя страціла вбиитмы 1,1 млн чалавек. Узровень прамысловасці ў 1944 годзе, у параўнанні з даваенным, склаў 38%. Вытворчасць прадукцыі сельскай гаспадаркі зменшылася ў 2 разы. 6000 тыс. французаў фашысты вывезлі на катаржныя работы ў Германію. Большасць шахтаў, электрастанцый, суднабудаўнічых заводаў было разбурана. Францыя страціла ўсе гандлёвы і ваенна-марскі флот. Распалася французская каланіяльная сістэма. Нацыянальная валюта (франк) дэвальвавала. Капіталаўкладанні за мяжой паменшыліся ў 10 разоў. Агульныя страты краіны ацэньваліся ў 1440 мрд. даваенных франкаў [6, с.429].
ВУП Швецыі павялічыўся ў гады вайны на 25%, Швейцарыі - на 33%. Да таго ж швейцарскія банкі сталі захавальнікамі нацысцкага золата, што адыграла не апошнюю ролю ў пераўтварэнні краіны ў ситовых банкаўскі цэнтр. Палітычны нейтралітэт з эканамічнага пункту гледжання апынуўся вельмі выгадным [5, с.162].
Да 1948 года цэны ў параўнанні з 1937 годам выраслі ў Вялікабрытаніі - на 80%, у Бельгіі - у 3 разы, у Галандыі - у 6 разоў, у Францыі - у 18 разоў, у Італіі - у 50 разоў. Паколькі падчас вайны ажыццяўляўся ўсебаковы кантроль за цэнамі, а не над грашовай масай, асноўны ўдар інфляцыі прыйшоўся на 1946-48 гады, калі кантроль над цэнамі быў аслаблены або зусім адменены [5, с.162].
У Нямеч?/p>