Қазаєстан Республикасы ПарламентiнiҮ Жаршысы, 1999 ж
| Вид материала | Документы |
- Казакстан Республикасы Парламентiнiн Жаршысы. 2006. N 5 С. 62-74. закон, 197.08kb.
- Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего кодекс, 8078.69kb.
- Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего кодекс, 4020.72kb.
- Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего кодекс, 5228.76kb.
- Национального Собрания Республики Беларусь (комната №14 ) e-mail: inf@preslib org, 689.81kb.
- 1. 2009 жылғы 14 -16 қазан аралығында Алматы қаласында Қазақстан Республикасы терапевтерінің, 436.99kb.
- Библиографический указатель (аннотированный). (1997-2008, 399.83kb.
- Қазақстан республикасы үКiметi жанындағы мемлекеттiк терминологиялық комиссияның 2000-2006, 3687.9kb.
- Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгiнiң мемлекеттiк қызмет стандарттарын, 650.15kb.
- Диссертация 2010 жылы тамыздың «27» күні сағат 14. 30-да Қазақстан Республикасы Білім, 486.04kb.
Білім туралы
қазаєстан РеспубликасыныҮ ЗаҮы 1999 жыл¬ы 7 маусым N 389
қазаєстан Республикасы ПарламентiнiҮ Жаршысы, 1999 ж., N 13
Осы ЗаҮ бiлiм беру саласында¬ы єо¬амдыє єатынастарды реттейді, осы аяда¬ы мемлекеттік саясаттыҮ негізгі принциптерін белгілейді жңне қазаєстан Республикасы азаматтарыныҮ білім алу¬а конституциялыє єҰєы¬ын єамтамасыз етуге ба¬ыттал¬ан.
Ескерту. Мңтін бойынша "орталыє атєарушы органдары", "орталыє атєарушы органдар", "орталыє атєарушы органдардыҮ" деген сғздер тиiсiнше "орталыє атєарушы органы", "орталыє атєарушы орган", "орталыє атєарушы органныҮ" деген сғздермен ауыстырылды - қазаєстан РеспубликасыныҮ 2001.06.11. N 207 ЗаҮымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Осы ЗаҮда пайдаланылатын негізгі Ұ¬ымдар
Осы ЗаҮда мынадай негізгі Ұ¬ымдар пайдаланылады:
1) адъюнктура - ңскери оєу орындарында біліктілігі жо¬ары ¬ылыми-педагог кадрлар даярлау нысаны;
2) академия - жо¬ары кңсіптік білім мен жо¬ары оєу орнынан кейін кңсіптік білімніҮ білім беру ба¬дарламаларын іске асыратын; ғндірістік, ¬ылыми жңне ¬ылыми-педагогикалыє єызметтіҮ белгілі бір саласы Їшін жо¬ары кңсіптік білімі бар мамандар даярлауды, єайта даярлауды жңне (немесе) олардыҮ біліктілігін арттыруды жЇзеге асыратын; ¬ылымныҮ немесе мңдениеттіҮ кғбінесе бір саласында ¬ылыми зерттеулерді орындайтын жо¬ары оєу орны;
2-1) бiлiм беру Ұйымдарын аккредитациялау - кңсiптiк жо¬ары жңне жо¬ары оєу орнынан кейiнгi кңсiптiк жо¬ары бiлiм берудiҮ білiм ба¬дарламаларын iске асыратын ҰйымдардыҮ мңртебесiн бiлiм ба¬дарламаларыныҮ тiзбесiн белгiлей отырып, олардыҮ Їлгiсi (жо¬ары оєу орны) мен тЇрiне єарай (институт, академия, университет) мемлекеттiҮ тануы (кезектi мерзiмге растауы). БҰл ҰйымдардыҮ бiтiрушiлерге атал¬ан ба¬дарламалар бойынша бiлiм туралы мемлекеттiк Їлгiдегi єҰжаттар беруге єҰєы¬ы бар;
3) аспирантура, докторантура - оєу орындары мен ¬ылыми мекемелерде білiктiлiгi жо¬ары ¬ылыми жңне ¬ылыми-педагог кадрлар даярлау нысаны;
3-1) ассистентура-та¬ылымдама - ғнер оєу орындарында жо¬ары бiлiктi ¬ылыми-педагог кадрлар даярлау нысаны;
4) бiлiм беру Ұйымдарын мемлекеттiк аттестаттay - тиiстi бiлiм беру деҮгейiнде олар кғрсететiн білiм беру єызметiнiҮ мемлекеттiк жалпы мiндеттi стандарт талаптарына сңйкестiгiн баєылау маєсатымен жЇргiзiлетiн рңсiм; <*>
4-1) педагогикалыє єызметкерлердi аттестаттау - педагогикалыє єызметкердiҮ бiлiктiлiк деҮгейiнiҮ бiлiктiлiк талаптарына сңйкестiгiн аныєтау маєсатымен жЇргiзiлетiн рңсiм; <*>
5) бакалавр, магистр - жо¬ары кңсiптiк бiлiмнiҮ тиiстi бiлiм беру ба¬дарламаларын меҮгерген адамдар¬а берiлетiн академиялыє дңреже; <*>
6) гимназия - негiзгi жңне єосымша жалпы бiлiм беру ба¬дарламаларын iске асыратын, оєушыларды олардыҮ бейiмдiлiгi мен єабiлетiне сңйкес тереҮдетiп, сала¬а бғлiп, саралап оєытуды кғздейтiн, жалпы орта бiлiм беретiн оєу орны;
6-1) мемлекеттiк атаулы стипендия - қазаєстан РеспубликасыныҮ Президентi жңне (немесе) қазаєстан РеспубликасыныҮ °кiметi та¬айындайтын стипендия; <*>
7) мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысы - мемлекеттiк бюджет есебiнен єаржыландыру; кңсiптiк бастауыш, кңсiптiк орта, кңсiптiк жо¬ары жңне жо¬ары оєу орындарынан кейiн кңсiптiк бiлiм беру ҰйымдарыныҮ бiлiм беру єызметiн сатып алу; конкурстыє негiзде мемлекеттiк бiлiм беру гранттары мен кредиттерiн беру арєылы iске асырылатын, тиiстi мемлекеттiк органдар белгiлейтiн бiлiктi жҰмысшылар мен мамандар даярлау жоспары;
8) мемлекеттiк бiлiм беру кңсiпорны - қазаєстан РеспубликасыныҮ заҮдарына сңйкес қазаєстан РеспубликасыныҮ °кiметi немесе ёлттыє Банкi не жергiлiктi атєарушы орган єҰратын Ұйым;
9) мемлекеттiк бiлiм беру мекемесi - қазаєстан РеспубликасыныҮ заҮдарына сңйкес єҰрылатын бiлiм беру мекемесi;
10) девианттыє мiнез-єҰлыє - балалар мен жасғспiрiмдердiҮ ңкiмшiлiк жазалау шараларын єолдану¬а ңкеп со¬атын єҰєыє бҰзушылыєтарды Їнемi жасауы, оєудан, жҰмыстан єасаєана жалтаруы, отбасынан немесе балаларды оєыту-тңрбиелеу Ұйымдарынан Їнемi кетiп єалуы, сондай-ає олардыҮ єылмыстыє жауаптылыєєа жатпайтын єылмыс белгiлерi бар, єо¬ам¬а єауiптi ңрекеттер жасауы;
11) дистанциялыє оєыту (алыстан бiлiм беру) - оєыту нысандарыныҮ бiрi, электрондыє жңне телекоммуникациялыє єҰралдар арєылы бiлiм беру Ұйымдарынан алыста орналасєан адамдардыҮ оєу-танымдыє єызметi мен дамуына нысаналы жңне ңдiстемелi тЇрде Ұйымдастырыл¬ан басшылыє жасау;
12) єосымша бiлiм беру - азаматтардыҮ, єо¬ам мен мемлекеттiҮ бiлiмге деген єажеттерiн жан-жаєты єана¬аттандыру маєсатымен барлыє деҮгейдегi єосымша бiлiм беру ба¬дарламаларыныҮ негiзiнде жЇзеге асырылатын тңрбиелеу мен оєыту процесi;
13) доцент, профессор:
тиiстi жо¬ары оєу орны беретiн академиялыє атає;
жо¬ары оєу орныныҮ немесе ¬ылыми-зерттеу ҰйымыныҮ ғтiнiшi бойынша қазаєстан РеспубликасыныҮ мемлекеттiк аттестаттау органы беретiн ¬ылыми атає;
14) рухани (дiни) бiлiм беру Ұйымдары - дiн єызметкерлерiн даярлаудыҮ кңсiптiк бiлiм беру ба¬дарламаларын iске асыратын оєу орындары;
14-1) бiрыҮ¬ай Ұлттыє тестiлеу - кңсiптiк орта жңне кңсiптiк жо¬ары бiлiм беру Ұйымдарына єабылдау емтихандарымен бiрiктiрiлген жалпы орта бiлiм беретiн оєу орындарында жо¬ары сатыда бiлiм алушыларды єорытынды мемлекеттiк аттестаттау нысандарыныҮ бiрi; <*>
15) жеке педагогикалыє єызмет - жеке нысанда бiлiм беру єызметiн кғрсетуге ба¬ыттал¬ан єызмет;
16) институт - кңсiптiк жо¬ары бiлiмнiҮ бiлiм беру ба¬дарламаларын iске асыратын жңне єолданбалы сипатта¬ы ¬ылыми зерттеулердi жЇзеге асыратын жо¬ары оєу орны;
17) интернаттыє Ұйымдар - белгiлi бiр санатта¬ы азаматтардыҮ жатын орын берiле отырып, бiлiм алу єҰєы¬ына мемлекеттiк кепiлдiктi єамтамасыз ететiн орта бiлiм беру жЇйесiнiҮ Ұйымдары;
18) интернатура - медициналыє жо¬ары оєу орындарыныҮ студенттерiн наєты мамандыє бойынша бiр жылдыє даярлау нысаны;
19) бiлiм алушыларды єорытынды мемлекеттiк аттестаттау - олардыҮ тиiстi бiлiм деҮгейiнiҮ мемлекеттiк жалпы мiндеттi стандартын меҮгеру дңрежесiн аныєтау маєсатымен жЇргiзiлетiн рңсiм;<*>
19-1) атаулы стипендия - тиiстi бiлiм беру ба¬дарламаларын ойда¬ыдай меҮгерген, ¬ылыми-зерттеу жҰмыстарымен шҰ¬ылданатын, оєу орныныҮ єо¬амдыє, мңдени жңне спорттыє ғмiрiне белсене єатысатын не¬Ұрлым єабiлеттi бiлiм алушыларды кғтермелеу Їшiн жеке немесе заҮды тҰл¬алар та¬айындайтын стипендия; <*>
20) бiлiктiлiк - бiтiрушiнiҮ бiлiмi туралы єҰжатында кғрсетiлген кңсiптiк єызметтi орындау¬а немесе бiлiмiн жал¬астыру¬а деген кңсiби даярлы¬ыныҮ тЇрi мен дңрежесi;
20-1) єабылдау квотасы - I, II топта¬ы мЇгедектер, бала кезiнен мЇгедектер, мЇгедек балалар, ауыл (село) жастары арасынан шыєєан азаматтар мен қазаєстан РеспубликасыныҮ азаматтары болып табылмайтын Ұлты єазає адамдарды, сондай-ає жетiм балалар мен ата-анасыныҮ єамєорлы¬ынсыз єал¬ан балаларды кңсiптiк орта жңне кңсiптiк жо¬ары бiлiм беретiн бiлiм беру Ұйымдарына єабылдау Їшiн бғлiнетiн бiлiм беру гранттары мен кредиттерiнiҮ шектi саны; <*>
21) колледж - орта кңсiптiк бiлiмi бар мамандар даярлаудыҮ бiлiм беру ба¬дарламаларын iске асыратын оєу орны;
21-1) кешендi тестiлеу - аєпараттыє технологияларды єолдану арєылы бiрнеше оєу пңндерi бойынша бiр мезгiлде ғткiзiлетiн емтихан нысаны; <*>
22) лицей - негiзгi жңне єосымша жалпы бiлiм беру ба¬дарламаларын iске асыратын, оєушыларды кңсiби ба¬дарлап оєытуды жЇзеге асыратын жалпы орта бiлiм беретiн оєу орны; <*>
23) ша¬ын жинаєтал¬ан мектеп - сынып-жинаєтамалары аралас жңне оєу сабаєтарын ҰйымдастырудыҮ ғзiндiк нысаны бар, оєушылар саны ша¬ын жалпы бiлiм беретiн мектеп;
24) бiлiм туралы єҰжаттарды нострификациялау - басєа мемлекеттерде, халыєаралыє немесе қазаєстан Республикасында єҰрыл¬ан шетелдiк оєу орындарында (олардыҮ филиалдарында) бiлiм ал¬ан азаматтар¬а берiлген єҰжаттардыҮ баламалылы¬ын аныєтау маєсатымен жЇргiзiлетiн рңсiм;
25) бiлiм беру - єо¬ам мЇшелерiнiҮ адамгершiлiк, интеллектуалдыє, мңдени жңне дене дамуы мен кңсiби бiлiктiлiгінiҮ жо¬ары деҮгейiне єол жеткiзудi маєсат ететiн Їздiксiз тңрбиелеу мен оєыту процесi;
26) бiлім беру гранты - бiлiм алушылар¬а кңсiптiк бiлiмге тғлеу Їшiн тегiн берiлетiн нысаналы аєша сомасы;
27) бiлiм беру кредитi - бiлiм алушылар¬а кңсiптiк бiлiм алу¬а тғлеу Їшiн берiлетiн нысаналы кредит;
27-1) бiлiм беру мониторингi - бiлiм беру процестерiн жЇзеге асырудыҮ нңтижелерi мен шарттарыныҮ, бiлiм алушылар контингентiнiҮ, бiлiм беру Ұйымдары желiсiнiҮ жай-кЇйiн жңне ғзгерiстер серпiнiн жЇйелi тЇрде байєау, талдау, ба¬алау жңне болжау; <*>
28) жалпы бiлiм беретiн мектеп - негiзгi жңне єосымша жалпы бiлiм беру ба¬дарламаларын iске асыратын, ңрєайсысы дербес жҰмыс iстей алатын Їш сатыдан: бастауыш, негiзгi жңне жо¬ары сатылардан тҰратын жалпы орта бiлiм беретiн оєу орны; <*>
28-1) бiлiм алушыларды аралыє аттестаттау - бiр оєу пңнiнiҮ оны бiтiргеннен кейiнгi бiр бғлiгiнiҮ немесе бЇкiл кғлемiнiҮ мазмҰнын меҮгеру сапасын ба¬алау маєсатында жЇргiзiлетiн рңсiм;
28-2) аралыє мемлекеттiк баєылау - бiлiм сапасын бiлiм беру Ұйымдарына тңуелсiз баєылаудыҮ бiр тЇрi; <*>
29) кңсiптiк мектеп - жалпы орта, кңсiптiк бастауыш бiлiмнiҮ бiлiм беру ба¬дарламаларын iске асыратын жңне еҮбек єызметiнiҮ тЇрлi ба¬ыттары бойынша бiлiктi еҮбек єызметкерлерiн даярлауды єамтамасыз ететiн орта оєу орны;
30) кңсiптік лицей - жалпы орта, бастауыш кңсiптiк бiлiмнiҮ бiлім беру ба¬дарламаларын iске асыратын жңне бiлiктiлiгi жо¬ары деҮгейдегi жҰмысшы кадрларын даярлауды жЇзеге асыратын орта оєу орны;
31) кңсiп - адамныҮ бiлiмi туралы тиiстi єҰжаттармен растал¬ан кңсiбiнiҮ, еҮбек єызметiнiҮ негiзгi тЇрi;
32) клиникалыє ординатура - жо¬ары оєу орнынан кейiн тереҮдетiлген медициналыє бiлiм алу нысаны;
33) мамандыє - бiлiмi туралы тиiстi єҰжаттармен растал¬ан белгілi бiр єызмет тЇрi Їшiн єажеттi, маєсатєа сай даярлау жңне жҰмыс тңжiрибесi арєылы алын¬ан бiлiм, шеберлiк жңне да¬дылар кешенi;
34) стипендия - бiлiм алушылар¬а олардыҮ тама¬ына, тҰруына жңне оєу ңдебиетiн сатып алуына жҰмсалатын шы¬ындарды iшiнара ғтеу Їшiн берiлетiн аєша сомасы;
35) студенттiк кредит - бiлiм алушылар¬а тама¬ына, тҰруына жңне оєу ңдебиетiн сатып алуына жҰмсалатын шы¬ындарды iшiнара ғтеуге берiлетiн нысаналы кредит;
36) университет - мамандыєтардыҮ кеҮ ауєымы бойынша жо¬ары кңсiптiк жңне жо¬ары оєу орнынан кейiнгi кңсiптiк бiлiмнiҮ бiлiм беру ба¬дарламаларын iске асыратын; жо¬ары кңсiптiк бiлiмi бар мамандарды, ¬ылыми жңне ¬ылыми-педагог єызметкерлердi єайта даярлауды жңне (немесе) олардыҮ бiлiктiлiгiн арттыруды жЇзеге асыратын; iргелi жңне єолданбалы ¬ылыми зерттеулер жЇргiзетiн; ғзiнiҮ єызмет саласында жетекшi ¬ылыми жңне ңдiстемелiк орталыє болып табылатын кғп салалы жо¬ары оєу орны;
37) оєу ба¬дарламасы - ңрбiр оєу пңнi бойынша меҮгерiлуге тиiстi бiлiмнiҮ, шеберлiк пен да¬дылардыҮ мазмҰны мен кғлемiн айєындайтын єҰжат;
38) оєу жоспары - тиiстi бiлiм беру деҮгейiндегi оєу пңндерiнiҮ тiзбесi мен кғлемiн, оларды зерделеу тңртiбi мен баєылау нысандарын регламенттейтiн негiзгi єҰжат;
39) бiлiм беру ҰйымыныҮ филиалы - бiлiм беру ҰйымыныҮ одан тыс жерде орналасєан жңне бiлiм беру ба¬дарламаларын осы ЗаҮда белгiленген шекте iс жЇзiне асыратын єҰрылымдыє бғлiмшесi; <*>
39-1) штатта¬ы оєытушы - бiлiм беру ҰйымыныҮ штат кестесiнде кғзделген єызметтi атєаратын жңне жеке еҮбек шартыныҮ негiзiнде лауазымдыє мiндеттерiн орындайтын оєытушы; <*>
40) экстернат - бiлiм алушы сабаєєа Їнемi єатыспай-ає бiлiм беру ба¬дарламасына сңйкес оєу пңндерiн ғз бетiнше оєитын оєыту нысандарыныҮ бiрi; <*>
40-1) мектеп-гимназия (мектеп-лицей) - гимназияныҮ жалпы бiлiм беру ба¬дарламаларын - гимназия сыныптарында; лицейдiҮ жалпы бiлiм беру ба¬дарламаларын лицей сыныптарында iске асыратын жалпы бiлiм беретiн орта оєу орны;
41) элитарлыє бiлiм - ерекше дарынды азаматтар Їшiн мамандандырыл¬ан бiлiм беру Ұйымдарында iске асырылатын білiм беру ба¬дарламалары бойынша алынатын бiлiм.
41-1) эксперименттiк алаҮ - жаҮа педагогикалыє технологиялар мен бiлiм беру ба¬дарламаларын маєҰлдаудан ғткiзуге арнал¬ан эксперимент режимiнде бiлiм беру ба¬дарламаларын iске асыратын бiлiм беру Ұйымы. <*>
Ескерту. 1-бапєа ғзгеріс енгізілді - қазаєстан РеспубликасыныҮ 2001.06.11. N 207 ЗаҮымен, 2004.07.09. N 597 ЗаҮымен.
2-бап. қазаєстан РеспубликасыныҮ білiм беру
саласында¬ы заҮдары
1. қазаєстан РеспубликасыныҮ бiлiм беру саласында¬ы заҮдары қазаєстан РеспубликасыныҮ Конституциясына негiзделедi, осы ЗаҮнан жңне қазаєстан РеспубликасыныҮ ғзге де нормативтiк єҰєыєтыє актiлерiнен тҰрады.
2. Егер қазаєстан Республикасы бекiткен халыєаралыє шартта осы ЗаҮда¬ыдан ғзгеше ережелер белгiленсе, онда халыєаралыє шарттыҮ ережелерi єолданылады. <*>
Ескерту. 2-бапєа ғзгеріс енгізілді - қазаєстан РеспубликасыныҮ 2004.07.09. N 597 ЗаҮымен.
3-бап. Бiлiм беру саласында¬ы мемлекеттiк саясаттыҮ
принциптерi
1. Бiлiм беру саласында¬ы мемлекеттiк саясаттыҮ негiзгi принциптерi мыналар болып табылады:
1) қазаєстан РеспубликасыныҮ барлыє азаматтарыныҮ бiлiм алу єҰєыєтарыныҮ теҮдiгi;
2) ңрбiр азаматтыҮ интеллектуалдыє дамуы, психикалыє-физиологиялыє жңне жеке ерекшелiктерi ескерiле отырып, халыєтыҮ барлыє деҮгейдегi бiлiмге єол жеткiзуi;
3) бiлiм берудiҮ зайырлы сипаты;
4) жеке адамныҮ бiлiмдiлiгiн ынталандыру жңне дарындылы¬ын дамыту;
5) бiлiм беру сатыларыныҮ сабаєтасты¬ын єамтамасыз ететiн бiлiм беру процесiнiҮ Їздiксiздiгi;оєу мен тңрбиенiҮ бiрлiгi;
6) бiлiм беру ҰйымдарыныҮ меншiк нысандары бойынша, оєу мен тңрбиенiҮ нысандары, бiлiм беру ба¬ыттары бойынша алуан тЇрлi болуы;
7) бiлiм берудi басєарудыҮ демократиялыє сипаты жңне бiлiм беру ҰйымдарыныҮ академиялыє бостандыєтары мен ғкiлеттiгiн кеҮейту;
8) бiлiм берудiҮ iзгiлiктi жңне дамытушы сипаты;
9) бiлiмнiҮ, ¬ылымныҮ жңне ғндiрiстiҮ интеграциялануы;
10) оєушыларды кңсiптiк ба¬дарлау;
11) бiлiм беру жЇйесiн аєпараттандыру.
2. Бiлім беру Ұйымдарында саяси партиялар мен дiни ҰйымдардыҮ (бiрлестіктердiҮ) Ұйымдыє єҰрылымдарын єҰру¬а жңне олардыҮ єызметiне жол берiлмейдi.
4-бап. АзаматтардыҮ бiлiм беру саласында¬ы єҰєыєтарыныҮ
мемлекеттiк кепiлдiктерi
1. АзаматтардыҮ бiлiм алу єҰєы¬ын мемлекет қазаєстан РеспубликасыныҮ Конституциясына сңйкес бiлiм беру жЇйесiн дамыту жңне бiлiм алу Їшiн тиiстi ңлеуметтiк-экономикалыє жа¬дайлар жасау арєылы єамтамасыз етедi.
2. Мемлекет қазаєстан РеспубликасыныҮ азаматтарына тегiн жалпы орта бiлiм мен кңсiптiк бастауыш бiлiм алу¬а жңне егер азамат осы деҮгейлердiҮ (олардыҮ сатыларыныҮ) ңрєайсысында бiрiншi рет бiлiм алатын болса, конкурстыє негiзде мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысына сңйкес бiлiм беру Ұйымдарында мемлекеттiк жалпы мiндеттi стандарттар шегiнде тегiн кңсiптiк орта бiлiм мен кңсiптiк жо¬ары жңне жо¬ары оєу орнынан кейiнгi кңсiптiк бiлiм алу¬а кепiлдiк бередi. Бiлiм алушылар¬а бiлiмнiҮ тегiн берiлуi мемлекеттiк бiлiм беру Ұйымдарын Ұстауды бюджеттен єаржыландыру, бiлiм беру ҰйымдарыныҮ бiлiм беру єызметiн сатып алуды бюджеттен тғлеу, не мемлекеттiк бiлiм беру гранттарын беру арєылы iске асырылады. <*>
3. Кңсiптiк бiлiм алу Їшін конкурстыє негiзде берiлетiн мемлекеттiк бiлiм беру кредитi мен мемлекеттік студенттiк кредиттi єамтитын мемлекеттiк бiлiм беру кредитiнiҮ жЇйесi де єҰрылады.
Конкурс шарттары мемлекеттiк бiлiм беру гранттары мен кредиттердi тиiстi деҮгейдегi бiлiм беру ба¬дарламаларын меҮгеруге мейлiнше єабiлеттi жңне даярлы¬ы бар азаматтардыҮ алуына кепiлдiк беруге тиiс.
Мемлекеттiк емес бiлiм беру кредитiн дамытуды мемлекет салыє салу жғнiнен жеҮiлдiктер беру арєылы ынталандырады.
4. <*>
5. Мемлекет ңлеуметтік кғмекке мҰєтаж азаматтардыҮ бiлiм алуы кезеҮiнде оларды Ұстау шы¬ындарын толыє немесе iшiнара кғтередi.
Ңлеуметтiк кғмек кғрсетiлетiн азаматтардыҮ санатына:
жетiм балалар, ата-анасыныҮ єамєорлы¬ынсыз єал¬ан балалар;
даму мЇмкiндiктерi шектеулi балалар, мЇгедектер жңне бала кезiнен мЇгедектер, мЇгедек балалар; <*>
кғп балалы отбасыларыныҮ балалары;
азаматтардыҮ заҮмен айєындалатын ғзге де санаттары жатады.
Ңлеуметтiк кғмектiҮ мғлшерi мен кғздерiн қазаєстан РеспубликасыныҮ °кiметi белгiлейдi.
6. Денсаулыє жа¬дайына єарай Ұзає уаєыт бойы жалпы бiлiм беретiн мектепке бара алмайтын азаматтар Їшiн Їйде немесе емдеу Ұйымдарында жеке тегiн оєыту Ұйымдастырылады.
7. Мемлекет даму мЇмкiндiктерi шектеулi азаматтардыҮ бiлiм алуына, дамуында¬ы ауытєуды тЇзетуiне жңне ңлеуметтiк бейiмделуiне жа¬дай жасауды єамтамасыз етедi.
8. Мемлекет тҰр¬ындар саны аз елдi мекендерде тҰратын балалардыҮ орта бiлiм алу єҰєы¬ын єамтамасыз ету Їшiн ша¬ын жинаєтал¬ан мектептер мен интернаттыє ҰйымдардыҮ жҰмыс iстеуiне кепiлдiк бередi.
9. Мемлекет ерекше дарынды азаматтардыҮ элитарлыє бiлiм, оныҮ iшiнде шетелде бiлiм алуына єажеттi жа¬дай жасайды.
Ескерту. 4-бапєа ғзгеріс енгізілді - қазаєстан РеспубликасыныҮ 2004.07.09. N 597 ЗаҮымен, 2004.12.20. N 13 ЗаҮымен (2005 жыл¬ы 1 єаҮтардан бастап єолданысєа енгiзiледi).
5-бап. Оєыту жңне тңрбиелеу тiлi
1. Бiлiм беру Ұйымдарында¬ы тiл саясаты қазаєстан РеспубликасыныҮ Конституциясына жңне қазаєстан РеспубликасыныҮ заҮдарына сңйкес жЇзеге асырылады.
2. Меншiк нысандарына єарамастан, барлыє оєу орындары ңрбiр бiлiм деҮгейi Їшiн мемлекеттiк жалпы мiндеттi стандартєа сңйкес мемлекеттiк тiл ретiнде єазає тiлiн бiлу мен дамытуды, сондай-ає орыс тiлiн жңне бiр шетел тiлiн оєып-Їйренудi єамтамасыз етуге тиiс.
3. ёлттыє топтар Їшiн олардыҮ ана тілдерiн оєып-Їйренуiне жа¬дай жасалады, ал олар жинаєы тҰратын жерлерде ғз тілдерiнде оєытатын бiлiм беру Ұйымдары немесе бғлiмшелерi (сыныптар, топтар жңне басєалар) єҰрылуы мЇмкiн.
6-бап. Бiлiм берудiҮ мемлекеттiк жалпы мiндеттi
стандарттары
1. қазаєстан Республикасында ңрбiр бiлiм беру деҮгейi бойынша:
бiлiмнiҮ мазмҰнына;
оєып жңне тңрбиеленiп жатєандардыҮ оєу жЇктемесiнiҮ еҮ кғп кғлемiне;
бiлiм алушылардыҮ даярлыє єойылатын жалпы талаптардыҮ жиынты¬ын айєындайтын бiлiм берудiҮ мемлекеттiк жалпы¬а бiрдей стандарттары белгiленедi. <*>
2. Тиiстi бiлiм беру деҮгейлерiнiҮ мемлекеттiк жалпы мiндеттi стандарттары меншiк нысандарына, Їлгiлерi мен тЇрлерiне єарамастан барлыє бiлiм беру Ұйымдары Їшiн мiндетті.
3. <*>
Ескерту. 6-бапєа ғзгеріс енгізілді - қазаєстан РеспубликасыныҮ 2004.07.09. N 597 ЗаҮымен, 2004.12.20. N 13 ЗаҮымен (2005 жыл¬ы 1 єаҮтардан бастап єолданысєа енгiзiледi).
7-бап. Бiлiм беру жЇйесi
қазаєстан РеспубликасыныҮ бiлiм беру жЇйесi ғзара iс-єимыл жасайтын:
1) меншiк нысандарына, Їлгiлерi мен тЇрлерiне єарамастан бiлiм беру ҰйымдарыныҮ;
2) бiлiм берудiҮ тЇрлi деҮгейлерiне арнал¬ан сабаєтас бiлiм беру ба¬дарламалары мен бiлiм берудiҮ мемлекеттiк жалпы мiндеттi стандарттарыныҮ;
3) бiлiм беру ба¬дарламаларыныҮ iске асырылуы мен бiлiм беру жЇйесiнiҮ дамытылуын єамтамасыз ететiн бiлiм берудi басєару органдары мен олар¬а єарасты ҰйымдардыҮ жиынты¬ы болып табылады.
8-бап. Бiлiм беру жЇйесiнiҮ мiндеттерi
1. Бiлiм беру жЇйесiнiҮ басты мiндетi - Ұлттыє жңне жалпы адамзаттыє єҰндылыєтар, ¬ылым мен практика жетiстiктерi негiзiнде жеке адамды єалыптастыру¬а, дамыту¬а жңне кңсiби шыҮдау¬а ба¬ыттал¬ан бiлiм алу Їшiн єажеттi жа¬дайлар жасау.
2. Бiлiм беру жЇйесiнiҮ басым мiндеттерi мыналар болып табылады:
1) бiлiм беру ба¬дарламаларын меҮгеру Їшiн жа¬дайлар жасау;
2) жеке адамныҮ шы¬армашылыє, рухани жңне дене мЇмкiндiктерiн дамыту, адамгершiлiк пен салауатты ғмiр салтыныҮ берiк негiздерiн єалыптастыру, жеке басыныҮ дамуы Їшiн жа¬дай жасау арєылы интеллектiн байыту;
3) азаматтыє пен елжандылыєєа, ғз Отаны - қазаєстан Республикасына сЇйiспеншiлiкке, мемлекеттiк рңмiздердi єҰрметтеуге, халыє дңстЇрлерiн єастерлеуге, Конституция¬а єайшы жңне єо¬ам¬а єарсы кез келген кғрiнiстерге тғзбеуге тңрбиелеу;
4) республиканыҮ єо¬амдыє-саяси, экономикалыє жңне мңдени ғмiрiне єатысу єажеттiгiн, жеке адамныҮ ғз єҰєыєтары мен мiндеттерiне саналы кғзєарасын єалыптастыру;
5) ңлемдiк жңне отандыє мңдениеттiҮ жетiстiктерiне баурау, єазає халєы мен республиканыҮ басєа да халыєтарыныҮ тарихын, ңдет-¬Ұрпы мен дңстЇрлерiн зерделеу, мемлекеттiк тiлдi, орыс, шетел тiлдерiн меҮгеру;
6) бiлiм беру ҰйымдарыныҮ еркiндiгiн, дербестiгiн кеҮейту, бiлiм беру iсiн басєаруды демократияландыру жңне орталыєсыздандыру;
7) оєытудыҮ жаҮа технологияларын енгiзу, бiлiм берудi аєпараттандыру, халыєаралыє ¬аламдыє коммуникациялыє желiлерге шы¬у;
8) еҮбек рыногында бңсекелесуге єабiлеттi бiлiктi жҰмысшылар мен мамандар даярлау, оларды єайта даярлау жңне бiлiктiлiгiн арттыру;
9) жҰмыстан босатыл¬ан єызметкерлердi жңне жҰмыспен єамтылма¬ан халыєты єайта оєыту жңне єайта даярлау;
10) алуан тЇрлi жңне кғп єызметтi бiлiм беру ҰйымдарыныҮ тиiмдi дамуына жңрдемдесу.
2-тарау. Білім беру Ұйымдары
9-бап. Бiлiм беру Ұйымдары
1. Бiр немесе бiрнеше бiлiм беру ба¬дарламаларын iске асыратын жңне (немесе) бiлiм алушылардыҮ, тңрбиеленушiлердiҮ кЇтiмi мен тңрбие алуын єамтамасыз ететiн заҮды тҰл¬алар бiлiм беру Ұйымдары болып табылады.
Бiлiм беру Ұйымдарын қазаєстан РеспубликасыныҮ заҮдарына сңйкес жеке жңне заҮды тҰл¬алар (єҰрылтайшылар) єҰрады.
Бiлiм беру ҰйымдарыныҮ єызметi қазаєстан РеспубликасыныҮ °кiметi бекiтетiн тиiстi Їлгiдегi Бiлiм беру Ұйымдары єызметiнiҮ Їлгiлiк ережелерiмен жңне солардыҮ негiзiнде ңзiрленген жар¬ылармен реттеледi.
2. Бiлiм беру ҰйымыныҮ бiлiм беру єызметiн жЇргiзу єҰєы¬ы лицензия ал¬ан кезден бастап туындайды жңне қазаєстан РеспубликасыныҮ заҮдарында белгiленген тңртiппен ол єайтарып алын¬ан немесе жарамсыз деп таныл¬ан сңттен бастап тоєтатылады.
3. Бiлiм беру ҰйымыныҮ мңртебесiн (Їлгiсiн, тЇрiн) оныҮ єҰрылтайшылары айєындайды жңне осы ЗаҮныҮ талаптары, бiлiм беру єызметiн лицензиялау кезiндегi бiлiктiлiк талаптары, тиiстi Їлгiдегi Бiлiм беру Ұйымдары єызметiнiҮ Їлгi ережелерi ескерiле отырып, оныҮ жар¬ыларында кғрсетiледi.
Бiлiм беру ҰйымдарыныҮ мңртебесiн растау немесе ғзгерту мемлекеттiк аттестаттау єорытындылары бойынша жЇзеге асырылады.
4. Бiлiм беру Ұйымдары:
1) мемлекеттiк (бiлiм беру мекемелерi жңне бiлiм беру кңсiпорындары);
2) жеке меншiк болуы мЇмкiн.
5. Бiлiм беру Ұйымдары:
1) мектепке дейiнгi, мектептен тыс, арнаулы жңне жетiм балалар мен ата-анасыныҮ єамєорлы¬ынсыз єал¬ан балалар¬а арнал¬ан Ұйымдар;
2) жалпы орта, кңсiптiк бастауыш, кңсiптiк орта, жо¬ары кңсiптiк, жо¬ары оєу орнынан кейiнгi кңсiптiк жңне єосымша кңсiптiк бiлiмнiҮ бiлiм беру ба¬дарламаларын iске асыратын оєу орындары болып бғлiнедi.
Бiлiм беру Ұйымдары тЇрлерiнiҮ номенклатурасын қазаєстан РеспубликасыныҮ бiлiм беру саласында¬ы орталыє атєарушы органы бекiтедi.
6. <*>
Ескерту. 9-бапєа ғзгеріс енгізілді - қазаєстан РеспубликасыныҮ 2001.06.11. N 207 ЗаҮымен, 2004.07.09. N 597 ЗаҮымен, 2004.12.20. N 13 ЗаҮымен (2005 жыл¬ы 1 єаҮтардан бастап єолданысєа енгiзiледi).
10-бап. Бiлiм беру ҰйымыныҮ жар¬ысы
1. Бiлiм беру ҰйымыныҮ жар¬ысында мыналар белгіленуге тиiс:
1) атауы, орналасєан жерi (заҮды мекен-жайы);
2) єҰрылтайшылары;
3) бiлiм беру ҰйымыныҮ Ұйымдыє-єҰєыєтыє нысаны, Їлгiсi мен тЇрi;
4) бiлiм беру ҰйымыныҮ мiндетi мен єызметi;
5) бiлiм беру процесiнiҮ маєсаты, iске асырылатын бiлiм беру ба¬дарламаларыныҮ тiзбесi;
6) бiлiм беру Ұйымдарына єабылдау тңртiбi;
7) бiлiм беру процесiн Ұйымдастыру (оныҮ iшiнде оєыту жңне тңрбиелеу тiлi (тiлдерi), бiлiм алушылардыҮ, тңрбиеленушiлердiҮ сабає режимi);
8) бiлiмдi а¬ымда¬ы баєылау, бiлiм алушыларды аралыє аттестаттау жЇйесi, оларды ғткiзудiҮ нысандары мен тңртiбi;
9) аєылы бiлiм беру єызметiн кғрсетудiҮ тiзбесi мен тңртiбi;
10) бiлiм беру Ұйымдары мен бiлiм алушылардыҮ, тңрбиеленушiлердiҮ жңне (немесе) олардыҮ ата-аналарыныҮ жңне ғзге де заҮды ғкiлдерiнiҮ єатынастарын регламенттеу мен ресiмдеу;
11) бiлiм беру Ұйымдарына єҰрылтайшы бекiтiп берген меншiк объектiлерiнiҮ пайдаланылу тңртiбi;
12) бiлiм беру ҰйымыныҮ ғз єызмет процесiнде сатып ал¬ан меншiгiн єалыптастыру тңртiбi;
13) бiлiм беру Ұйымын єаржыландыру кғздерi, олардыҮ єызметiн материалдыє-техникалыє жа¬ынан єамтамасыз ету;
14) кңсiпкерлiк єызметiнiҮ болуы жңне тЇрлерi;
15) єҰрылтайшыныҮ єҰзыретi;
16) бiлiм беру ҰйымыныҮ єҰрылымы, басєару органдарын єҰру тңртiбi, олардыҮ єҰзыретi жңне єызметiн Ұйымдастыру тңртiбi;
17) бiлім беру Ұйымдары єызметкерлерiнiҮ штатын толыєтыру тңртiбi, еҮбекке аєы тғлеу шарттары, олардыҮ єҰєыєтары мен мiндеттерi;
18) бiлім беру ҰйымыныҮ єайта Ұйымдастырылу жңне таратылу тңртiбi;
19) бiлiм беру ҰйымыныҮ жар¬ысын ғзгерту тңртiбi.
2. Мемлекеттiк бiлiм беру ҰйымыныҮ жар¬ысында алєалы басєару органдары, олардыҮ єҰрылу тңртiбi мен єҰзыретi кғзделуге тиiс.
3. Бiлiм беру ҰйымыныҮ жар¬ысында оныҮ єызметiне єатысты жңне қазаєстан РеспубликасыныҮ заҮдарына єайшы келмейтiн ғзге де ережелер болуы мЇмкiн.
4. Бiлiм беру ҰйымыныҮ жар¬ысын оныҮ єҰрылтайшылары бекітедi.
11-бап. Бiлiм беру Ұйымдарын єҰру, єайта Ұйымдастыру