Материал в помощь учителю начальных классов по проведению тематического урока «зямля бацькоў — мая зямля»
| Вид материала | Урок |
- Тема урока: «Зямля бацькоў мая зямля», 190.58kb.
- Общие положения, 41.93kb.
- «Твая зямля, твая Радзіма названа светла Беларусь» в главной библиотеке страны, 74.81kb.
- Рекомендации по проведению мониторинга образовательных достижений учащихся 1 классов, 849.83kb.
- Анализ работы методического объединения начальных классов за 2010-2011 учебный год, 1022.88kb.
- Методические рекомендации по проведению «минуток», 363.4kb.
- Урока : Урок рефлексии. Тема урока: «Применение производной при исследовании функции», 50.53kb.
- Уроки-тренинги в начальных, 836.99kb.
- О состаянии преемственности и взаимодействии учетелей начальных классов и учителей-предметников, 79.59kb.
- Педагогическое творчество как условие выживания школы. Автор доклада на городском семинаре, 39.5kb.
Тэма: «Зямля бацькоў — мая Зямля»
Цели:
1) организовать деятельность учащихся по актуализации их знаний о природе Беларуси;
2) способствовать воспитанию патриотизма, чувства гордости за свою Родину;
3) содействовать формированию экологической культуры поведения;
4) создавать условия для развития воображения, творческого мышления, умения ориентироваться по карте.
Форма проведения: заочная экскурсия.
Оборудование и материалы для урока: физическая карта Республики Беларусь, альбомы для рисования и цветные карандаши, видеофильм, мультимедийная презентация (слайды), иллюстрации животных заповедника, магнитофон, альбом «Беловежская пуща», аудиозапись песни «Беловежская пуща» (музыка А.Пахмутовой, слова Ф. Добронравова).
Ход занятия
1. Вводная часть
Учите: Если эту землю увидишь хоть раз в жизни, — её не забудешь. Если из чистых её источников выпьешь глоток воды, — прибавиться сил и радости. Если пройдёшь по этой земле — полюбишь её. И в памяти навсегда останутся её образы. Ну, а если родился на этой земле, то где бы ни находился, сердце будет постоянно звать к лесным просторам и озёрным далям.
Сегодня к нам на урок пришла девочка Василинка. Она расскажет много интересного про нашу страну, про её бескрайние просторы, полноводные реки, голубые озёра, познакомит нас с национальным парком «Беловежская пуща».
Василинка. Край наш, синеокая Беларусь, необыкновенно привлекателен разнообразием природы. Прекрасны леса, реки и озёра Беларуси. Многообразен её животный мир. Хороши дубравы Полесья, березовые рощи Витебщины. Неповторимы своей красотой Беловежская пуща, заповедник на Березине. А сколько ещё достопримечательностей на просторах нашей республики!
Краем голубых рек и озёр, шумливых лесов и цветущих полей, красивых городов встаёт Беларусь перед глазами каждого, кто приезжает сюда, чтобы познакомиться с природой, жизнью и бытом её народа.
2. Основная часть занятия
Учитель. Взгляните на карту Беларуси и представьте себе огромный ковёр, сотканный из живописных дубрав, бескрайних озёр, оврагов и долин, прорезанных голубыми лентами Западной Двины, Днепра, Нёмана.
Посмотрите, сколько на карте голубых пятнышек! Это озёра. Они густо рассеяны по всей Витебщине и северо-западной части Минской области. Более двух тысяч озёр нанесено на географическую карту. Не случайно этот край называют в Беларуси Поозерьем.
Создание карты туристического маршрута (заготовка карты Беларуси).
(Дети рисуют голубые пятнышки — «озёра» в соответствии с нахождением на карте Витебской, Минской области)
Как умело придумывают народ названия для родных мест!
Полесье — край лесов. Поозерье — край озёр. Они разбросаны в одиночку или большими группами. Вот целые «созвездия» их на Минщине — под Мяделем. А вот «озёрное ожерелье» под Браславом на Витебщине. Много озёр вокруг древнего Полоцка, под Ушачами, Лепелем и Сенно.
Можете ли вы назвать самое большое озеро Беларуси?
Василинка. Да. Самое большое из белорусских озёр — Нарочь. Поэты часто сравнивают его с морем. Рядом с Нарочью ещё несколько озёр. Нарочанская группа озёр самая большая и известная в Беларуси. Она создаёт своеобразную голубую корону Поозерья. Длина озера Нарочь 13 км, ширина — 10, глубина достигает 25 метров. Вторым по величине озером является Асвейское — глубина до 7 метров, имеет самый большой в Беларуси остров. (Ученики на листках отмечают расположение данных озёр.)
Учитель. Синева нашего родного края — это не только озёра, а ещё и реки. Они как голубые жилки пересекают всю территорию Беларуси.
Ученик:
Былога быліны, старога паданні
Плывуць, як аблітыя сонцам чаўны,
Па краю зялёным, прасторах бяскрайніх
Ад Нёмана да Сожа, ад Буга да Гайны,
Па хвалях Дняпра і шырокай Дзвіны.
Бацькоў нашых слава на іх узбярэжжах,
Гамоняць пра гэта бары-байкары,
Гамоняць пра гэта і Полацка вежы,
І Турава сцены, і шум Белавежы,
І роднага Мінска сівыя муры.
П. Броўка
Учитель. А что наша гостья знает о реках, которые протекают в нашей Республике Беларусь?
Василинка. Самая крупная река в Беларуси — Нёман. Нёман — это река национальная. Для белоруса он то же, что для русского Волга, для украинца — Днепр, для поляка — Висла. Нёман — гордость и слава Беларуси — воплощение чистоты и красоты, силы народной. Лучшие свои произведения посвятили ему поэты, писатели, художники. Сколько памятных событий произошло на этой реке, овеянной преданиями и легендами. Сколько задушевных песен сложено о нём!
(Дети наносят на свои листы бумаги очертания реки.)
Литературно-музыкальная композиция «Реки Беларуси»
(На фоне музыки и слайдов учащиеся читают стихотворение «Белорусские реки» Я. Хелемского)
Ученик:
Белорусские реки
Звучат, как пастушьи жалейки.
Зазвенит Вилия —
Отзовётся журчанье Вилейки.
Ученик:
Колоннады стволов
Протянулись над Птичью и Случью.
Милых рек имена.
Словно русла лесные, певучи.
Ученик:
Ивы смотрятся в Друть,
А берёзы бурливой весною
Входят в воду по грудь
И любуются Березиною.
Ученик:
Беловежская пуща,
Полесские старые чащи
В бочажках отразились,
В затонах, спокойно журчащих.
Ученик:
Отразились в воде
С первозданною зеленью вместе
Городские предместья.
Живые земные созвездья.
Ученик:
Журавлиные стаи,
Летящие из-за туманов,
Журавлиные шеи
Стремительно выгнутых кранов.
Ученик:
И пролеты мостов,
Словно радуг сиянье сквозное,
И весенние радуги,
Словно мосты над волною.
Ученик:
Сож поёт в лозняке,
И, плеща, разливается Припять.
Эту свежесть до дна
Даже летнему зною не выпить.
Ученик:
Подголоски звенят
Безымянных бесчисленных речек,
Все кругом пронизав
Белорусской сердечною речью.
Ученик:
В полумраке урочищ
Блестят рукава и притоки.
Вторя лепету птиц,
Ответвленья петляют в осоке.
Ученик:
За рекою река —
В перекличке с подругами всеми:
За строкою строка
В задушевной текущей поэме.
Я. Хелемски. Белорусские реки
Василинка. Какие названия белорусских рек прозвучали в этом стихотворении? Учитель показывает их на карте, а дети наносят их на свои туристические листы).
Учитель. Беларусь называют краем рек, озёр и лесов. Во всём мире известен Национальный парк «Беловежская пуща», который в этом году отмечает свой 600-летний юбилей. (Звучит песня «Беловежская пуща»)
Сейчас мы познакомимся с удивительной природой этого парка. Что вы можете рассказать об этом парке?
(Сообщения учащихся, слайды)
Василинка. Беловежская пуща — это первый национальный парк нашей республики, который был организован в 1991 году. До этого времени пуща являлась заповедно-охотничьим хозяйством.
Каждый национальный парк имеет музей. Не является исключением и Беловежская пуща. В её музее собраны достопримечательности парка, представлены чучела наиболее распространённых обитателей, создана богатая коллекция редких экспонатов. (Слайды)
Учитель. Давайте отметим на нашем маршрутном листе место нахождения Национального парка «Беловежская пуща».
Продолжаем наше путешествие.
Первая остановка «Беловежская пуща».
(Сообщения учеников и ответы на вопросы:
Как автор рассказа, подчёркивает красоту пущи?
Какие растения наиболее характерны для пущи?
Почему леса пущи охраняются?)
Вторая остановка — «Животные пущи». Дидактическая игра «Обитатели пущи»
Третья остановка «Забота людей об обитателях пущи». (Чтение текста «Рэдкіх звяроў берагуць», «Как удалось спасти зубра»).
Четвёртая остановка. Конкурс «Красота и богатство Беловежской пущи». (Класс делится на группы, задания подготовлены)
первая группа «Знайки» — готовит загадки.
вторая группа «Художники»- готовит рисунки.
третья группа «Чтецы и поэты» — готовит стихи.
четвертая группа — «Корреспонденты» — готовит интересные сообщения, используя справочную литературу
Подведение итогов занятия
В заключении следует рассказать детям, что много людей заботится об обитателях парка, они не только проводят экскурсии и прогулки, но и поддерживают чистоту и порядок в нём, изучают и сохраняют пущу, чтобы можно было донести до будущих поколений неповторимую красоту родной природы.
Учитель:
Беларусь — чароўны край,
Пушчы ды палеткі,
На вясновых паплавах
Расцвітаюць кветкі.
(Ученики берут заготовки цветов и украшают ими физическую карту Беларуси. Группа «Художники» вывешивает свои рисунки на доску.)
Учитель первой категории Государственного учреждения образования «Гимназия № 56 г. Гомеля» Марина Григорьевна Ляликова
Клас: 4
Мэты:
1) абагульніць і сістэматызаваць веды вучняў пра Беларусь;
2) развіваць уменне абагульняць, аналізаваць, рабіць вывады і весці доказ;
3) садзейнічаць выхаванню любві да Радзімы, пачуцця гонару за свой край, свой народ.
Ход урока
I. Арганізацыйны момант
Настаўнік: Дарагія дзеці! Сёння ўрачысты, важны дзень! Сёння першага верасня — Дзень ведаў. Гэты дзень адзначаюць ва ўсіх школах Беларусі. Я віншую вас са святам ведаў і запрашаю на першы ўрок.
II. Знаёмства з тэмай урока. Пастаноўка мэт і задач
Настаўнік: Сёння ў нас незвычайны ўрок. Тэма урока: «Зямля бацькоў — мая Зямля». Ці здагадаліся вы, аб чым мы будзем гаварыць на ўроку? (Мы будзем гаварыць аб нашай Радзіме — Рэспубліцы Беларусь). На працягу ўрока мы абагулім веды пра нашу бацькаўшчыну, каб яшчэ раз зведаць пачуццё гонару за свой край, свой народ
IІI. Уступная размова
Пачынаем размову аб самым галоўным, самым дарагім — нашай Радзіме. Я хачу правесці вас па зямлі, якая для ўсіх нас даражэй за ўсё. Чароўны кут, край казак, легенд і паданняў — гэта наша Беларусь. Са старажытных часоў жылі на гэтай зямлі нашы продкі, ці, як прынята казаць, бацькі і дзеды. Таму і называюць людзі сваю зямлю — « бацькаўшчынай».
(Выходзіць вучань у нацыянальным касцюме і чытае верш П. Броўкі «Беларусь»)
Змалку звалі цябе
Мы прыгожай Радзімаю.
Беларусь, Беларусь,
Як ты сэрцу любімая!
Беларусь, над табою
Неба з яснымі зорамі.
Паглядаеш на іх
Ты вачамі — азёрамі.
IV. Асноўная частка ўрока
Настаўнік: Чаму Беларусь так называецца? (Адказы дзяцей).
Ёсць некалькі варыянтаў паходжання гэтай назвы. Першы: белыя адзенні даўніх вясковых людзей, белыя іхнія валасы, белы колер скуры. Другі, а ён аніяк не супярэчыць з першым. Калі на нашы старажытныя славянскія землі прыйшлі мангола — татары, здолелі адбіцца ад іх амаль адны толькі мы. Мы — адбіліся. І менавіта мы «белая», «чыстая ад нашэсця татараў» Русь.
Настаўнік: Якая наша Беларусь?
(Выходзяць вучні ў нацыянальных касцюмах і чытаюць урыўкі з вершаў):
Між лясамі ды азёрамі — Радзіма ў нас бязмежная,
васільковыя палі… спякотная і снежная.
Я не ведаю, не ведаю Радзіма ў нас лагодная,
Прыгажэйшыя зямлі. Нібы матуля родная.
В. Жуковіч А. Вольскі
Бор спявае,
Сонца свеціць.
Жыта спее ў палях.
Прыгажэйшая на свеце
Беларуская зямля
Л. Пранчак
Настаўнік: Якая яна, мая зямля? Гэта залатыя палі збажыны з сінімі вочкамі васількоў, светлыя ад бяроз гаі, што аглухлі ад птушынага звону, і пушчы, падобныя на храмы, пушчы, дзе горда нясуць свае кароны алені. Гэта бясконцыя рэкі, у якіх плешчуцца бабры і рыба на заходзе сонца, і гэта амаль адзінаццаць тысяч азёр, чыстых, як усмешка дзіцяці. Чым багата наша Беларусь?
Вучаніца.
Усяму вядомы свету
Наш руплівы край здавён.
Тут на сонечных палетках
Спеюць бульба, жыта, лён.
Тут умельцы вырабляюць
Слаўны трактар «Беларус».
Тут ствараюцца БелАЗы
Трохсоттонны везці груз.
Тут сыны ляцяць у космас,
Песні матчыны пяюць.
Гэты край наш найдзівосны
Беларуссю ўсе завуць.
М. Пазнякоў
Настаўнік: Рака пачынаецца з ручаёў. Дрэва мае карані, а чалавечая годнасць нараджаецца з глыбокай вернасці сваёй Радзіме, з павагі да яе спадчыны, з ведання сваёй гісторыі, з любві да роднай мовы. Гэта самыя неабходныя ўмовы, каб людзьмі сярод людзей звацца. Самы вялікі скарб Беларусі — гэта людзі, беларусы. Лёс нам даў мірны характар, чулае сэрца, шчырую душу, бязмерную шчодрасць і гасціннасць. Беларусы — адна з самых мірных і працавітых нацый у свеце. Беларусы славяцца сваімі рамёствамі.
(Дэманструюцца слайды з фотаздымкамі вырабаў народнай творчасці, вырабаў дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, прадметаў працы і быта беларусаў. Вучні расказваюць пра сурвэткі, ручнікі, скрыначкі, прынесеныя на заняткі.)
Робіцца вывад аб непаўторнасці і самабытнасці беларускага мастацтва.
Вучні чытаюць прыказкі на класнай дошцы і тлумачаць іх сэнс.
Добрая справа не забываецца.
Хто любіць працаваць, той не будзе доўга спаць.
Дзе шчырая праца, там густа, а дзе лянота, там пуста.
Рана ўстанеш — многа зробіш.
Настаўнік: А колькі багаццяў схавана ў зямлі гэтай! Калійныя солі, якімі ўзбагачаюць глебу, каб яна не бяднела і давала добрыя ўраджаі. Іх здабываюць беларускія шахцёры пад Салігорскам. Вучоныя — геолагі знайшлі ў нетрах Беларусі золата і кажуць, што ёсць нават алмазы, трэба толькі як след пашукаць…
Жыта ў полі, яблыкі ў садах, свойская жывёла на падворках, звяры ў лясах, рыба ў водах… Ды хіба пералічыш усё!
Беларусь, як рознакаляровая вясёлка, вабіць сваёй прыгажосцю, чысцінёй.
Першы вучань: Нашай прыгожай зямлі людзі далі імя Паазер’е, Азёрны край. У Беларусі каля адзінаццаці тысяч азёр. Самае вялікае сярод іх — возера Нарач. Другое па велічыні — Асвейскае, трэцяе — Дрывяты і шмат іншых: Доўгае, Свір, Гінькава.
Беларусь — уладарка вялікай колькасці рэк. Самыя вялікія сярод іх Днепр, Прыпяць, Неман, Бярэзіна.
Другі вучань: На тэрыторыі Беларусі многа лясоў і пушчаў. Самая вялікая — Белавежская пушча, дзе абараняецца першазданная прырода. Гонар Белавежскай пушчы — зубры, якіх тут разводзяць. Акрамя зуброў у Белавежскай пушчы можна ўбачыць у вялікай колькасці дзікіх кабаноў, касуль, бурых мядзведзяў, лісіц, а таксама розных птушак.
(Вучні прапануюць дзецям разгадаць загадкі аб раслінах і жывёлах, якія ёсць на Беларусі.)
Трэці вучань чытае верш:
Куды ні глянь — лясы шумяць,
Цвіце над полем гай,
А поле — вокам не абняць,
І гэта ўсё — мой край!
Пшаніца, жыта на палях,
Усюды ўраджай.
Стагі, як горы на лугах,
І гэта ўсё — мой край!
Куды ні глянь — лясы шумяць,
Цвіце над полем гай,
А поле вокам — не абняць
І гэта ўсё — мой край!
Настаўнік: Для беларусаў белы колер у вялікай павазе, бо ў іх белы колер скуры, белыя валасы. Сімвал Беларусі — птушка бусел таксама белага колеру.
А яшчэ у беларусаў ёсць вельмі цудоўная мова.
Вучаніца чытае верш А. Пысіна «Дала мне маці гэту мову»:
Дала мне маці гэту мову,
Каб не нямым прыйшоў у свет,
Дала мне маці гэту мову
Як спадчыну і запавет…
З такою моваю не сорам
І да суседзяў — хоць на Марс.
З любым народам мы гаворым,
І людзі разумеюць нас.
Настаўнік: Побач з беларусамі жывуць у нашых гарадах і вёсках палякі, літоўцы, рускія, яўрэі, татары… — выхадцы з іншых краін. Усе разам мы складаем беларускі народ. Усе мы — грамадзяне незалежнай Рэспублікі Беларусь. Усе мы павінны памнажаць сваёй працай яе багацці, бараніць ад нягод, як баранілі яе нашы продкі.
Першы вучань: Чырвоны колер — колер гонару, павагі і памяці пра нашых продкаў, знакамітых землякоў — беларусаў: Ф. Скарыну, Я. Купалу, Я. Коласа, Максіма Багдановіча і іншых, а таксама людзей, якія аддалі сваё жыццё за наша шчаслівае дзяцінства. (Паказвае партрэты знакамітых землякоў і здымкі помнікаў.)
Настаўнік: Ёсць і горкая памяць у маёй зямлі. Дык як іначай, калі кожны трэці жыхар Беларусі загінуў у апошнюю вайну. Першай прыняла яна ўдар ворага і гераічна змагалася з ім… У лясах амаль чатырыста тысяч партызан цаною жыцця адстойвалі ад ворага чысты водар Радзімы. Дзеля таго, каб зберагчы волю, веру, Бацькаўшчыну. Каб спустошаная вайною краіна ажывілася працаю тых, хто выжыў і перамог, заззяла радасцю і святлом, заквітнела садамі і здзіўляла цудоўнымі будынкамі, зашумела нівамі, зазвінела адвечнай і неўміручай нашай песняй.
Пранікніцеся любоўю да роднай Беларусі, дзеці. Велічная і гордая, яна таго вартая.
Гучыць песня «Радзіма мая дарагая» (сл. А.Бачылы, муз. У. Алоўнікава)
VII. Вынік урока
— Увесь урок мы гаварылі аб нашым родным краі — аб Беларусі. Якая ж яна — зямля бацькоў?
— Зямля бацькоў — гэта зямля кожнага з нас, хто жыве ў Беларусі. Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь А. Г. Лукашэнка 2009 год названы Годам роднай зямлі. Любіце нашу Радзіму, шануйце і беражыце родную зямлю, каб кожны з вас годны быў сказаць: « Зямля бацькоў — мая Зямля»!
Метадыст вышэйшай катэгорыі Установы адукацыі «Магілёўскі дзяржаўны абласны інстытут развіцця адукацыі» С. В. Туркова
Настаўнік пачатковых класаў СШ № 19 г. Бабруйска Магілёўскай вобласці Н. М. Лук’янава.
Приложение 2