Другая Балканская вайна
Курсовой проект - История
Другие курсовые по предмету История
ка застава" і "Вячэрнія навіны" вінавацілі кіраўніцтва Пашича у залішняй прыхільнасці да кааліцыі з Балгарыяй і ў вялікіх саступках балгарам. Адным з найбольш шавіністычных органаў была газета сербскіх ваенных "Пемонт". Палеміка паміж сербскімі і балгарскімі нацыяналістамі хутка нарастала. Яна адлюстроўвала нарастальныя імперыялістычныя жаданне буржуазіі і прыдворных буржуазна-манархічных колаў Сербіі і Балгарыі, іх імкненне да гегемоніі на Балканах.
Серба-балгарскія супярэчнасці праз Македонію па-майстэрску падаграваліся дыпламатамі Вены і Берліна. Асноўны іх задачай на Балканах з пачатку балканскай вайны было дамагчыся развалу Балканскага саюза, таму што апошні ўзмацняў пазіцыі Сербіі і краін Антанты, якія стаялі за спіной, (перш за ўсё Расіі) і паслабляў уплыў Аўстра-Венгрыі і Германіі.
Пераследуючы гэтую мэту, дыпламаты Аўстра-Венгрыі і Германіі прапаноўвалі сербскаму кіраўніцтву шукаць выхаду не да Адрыятычнага, а да Эгейскага мора, праз Македонію і Салонікі. Гэтым яны штурхалі Сербію да непазбежнага канфлікту з Балгарыяй. У Сафіі яны таемна рэкамендавалі балгарскаму кіраўніцтву не саступаць Сербіі.
Распальваючы Сербы-балгарскія супярэчнасці, імперыялісты Аўстра-Венгрыі і Германіі разлічвалі сутыкнуць Сербію і Балгарыю, што прывяло б да паслаблення абодвух бакоў.
Ўнутрыпалітычная сітуацыя, якая склалася вясной 1913 на Балканах, была на руку дыпламатам Аўстра-Венгрыі і Германіі для розных авантур. Да гэтага часу ў Сербіі, Балгарыі і іншых балканскіх краінах значна ўзмацнілася ролю ваенных і буржуазна-шавіністычных колаў. І ў Сербіі, і ў Балгарыі хутка нарастала вясны 1913 брудная хваля шавінізму. Не толькі бульварная прэса, і "самавітыя" газеты буржуазных партый як Сербіі, так і Балгарыі публікавалі артыкулы, у якіх адстойвалі свае дамаганні на Македонію і адкрыта варожыя другім баку.
Блакуючы з крайнімі шавіністамі з апазіцыйных партый афіцэрства ціснула на кіраўніцтва Пашича, абвінавачваючы яго ў злачыннай асцярожнасці і і амаль у здрадзе нацыянальных інтарэсаў Сербіі.
Сербскае кіраўніцтва патрабавала ад Балгарыі ў мемарандуме ад 26 (13) мая 1913 рэвізіі дамовы 1912 аб падзеле Македоніі. Але ў сенсацыйнай заяве 28 (15) мая 1913 Пашич, адзначыўшы добрыя адносіны з Грэцыяй і Чарнагорыяй, заявіў, што Сербія павінна мець агульную мяжу з Грэцыяй, і з гэтай мэтай дамоўленасць з Балгарыяй аб падзеле Македоніі павінен быць зменены ў карысць Сербіі. Свае патрабаванні сербскае кіраўніцтва матывавала рознымі доказамі; важным было тое, што Сербія, не атрымаўшы выхаду ў Адрыятыку, можа забяспечыць сабе гандлёвы шлях у Эгейскае мора праз Скопе і раёны Македоніі, звязаныя чыгункай з Салоніках. Вылучаліся і іншыя матывы, у прыватнасці, далучэнне да Балгарыі значных тэрыторый Фракіі, не прадугледжаных пагадненнем 1912 года прэтэнзіі да балгарам, якія нібыта не выканалі сваіх ваенных абавязацельстваў і г.д.
Кіруючыя колы Сербіі ў гэтым пытанні мелі падтрымку з боку грэцкіх уладаў. Ваенныя пагрозы балгарскіх шавіністаў, якія патрабавалі далучыць да Балгарыі ўсю Македонію (у тым ліку раёнаў, занятых сербскімі і грэцкімі войскамі), пазіцыя кіруючых колаў Балгарыі, якія патрабавалі поўнага выканання ўмоў сербска-балгарскага саюзнай дамовы 1912 года - усё гэта зблізіла кіраўніцтва Сербіі і Грэцыі.
Перамовы, якія пачаліся таемна яшчэ ў студзені 1913 гады, скончыліся падпісаннем у Салоніках 1 чэрвеня 1913 сербска-грэцкага саюзнай дамовы і ваеннай канвенцыі.
Боку, дамаўляліся, абавязаліся дабівацца ўстанаўлення агульнага грэка-сербскай мяжы ў вызваленні ад турэцкага кіраўніцтва Македоніі шляхам падзелу яе тэрыторыі на захад ад ракі Вардар паміж Сербіяй і Грэцыяй, войскі якіх акупавалі гэтыя тэрыторыі ў часе Першай Балканскай вайны. Адначасова падпісана ваенная канвенцыя ўсталёўвала прынцыпы сумеснага вядзення вайны супраць Балгарыі ў выпадку нападу з боку апошняй.
Адначасова з перамовамі аб заключэнні саюза супраць Балгарыі кіраўніцтва Сербіі і Грэцыі канцэнтравалі ў Македоніі сваё войска. Балгарскае камандаванне ў сваю чаргу перакідалі свае войскі з Фракіі. На дэмаркацыйнай лініі размяшчэння сербскіх і грэцкіх войскаў, з аднаго боку, і балгарскіх - з другога, адбываліся канфлікты і сутыкненні.
Насельніцтва Сербіі, як і іншых балканскіх краін, было незадаволена ваенным і харчовым становішчам.
Сербскія сацыял-дэмакраты, абапіраючыся на незадаволенасць насельніцтва, выступілі супраць нацыяналістычных настрояў, якія былі свядома разбураны буржуазна-манархічныя коламі краіны. На працоўных сходах і ў газеце "Радничке найноўшае" сацыял-дэмакраты асуджалі шавіністычныя курс кіруючых і апазіцыйных буржуазных і дробнабуржуазных партый, заклікалі да абяднання балканскіх народаў, у стварэнні федэрацыі балканскіх рэспублік.
У траўні-чэрвені 1913 сербскія сацыял-дэмакраты пратэставалі супраць бессэнсоўнай палітыкі верхавіны, якая падштурхоўвала краіну да братазабойчай вайне з Балгарыяй, патрабавалі неадкладнай дэмабілізацыі і адмовіліся ад удзелу ў закрытым сходзе скупшчыны.
Сербскае кіраўніцтва, жадаючы зняць напружанне, упэўнена навязвалі народу думка, што адцягваючы дэмабілізацыі і зацягванне ваеннага становішча выкліканыя палітыкай, якую праводзіла Балгарыя. У рэчаіснасці, кіруючыя колы Сербіі самі не хацелі ісці на кампраміс з Балгарыяй. Крайнія буржуазна-нацыяналістычныя элементы ў Сербіі (гэтак жа як у Балгарыі і Грэцыі) не жадалі ніякага саступак у пытанні Македоніі. Афіцэры-шавіні