Утварэння беларускай нацыянальнай дзяржаСЮнаii 20-х гг. ХХ в.
Информация - История
Другие материалы по предмету История
Рэферат
1 Белнацкам пры наркамаце РСФСР
2 Пыняцце цэнтральнымi партыйнымi органамi рашэння аб утварэннi БССР
3 Абвяшчэнне ЛiтоСЮска-Беларускай ССР
4 Лiквiдацыя Лiтбела i яе прычыны
Спiс крынiц i лiтаратуры
1 Белнацкам пры наркамнацы РСФСР
Пасля вызвалення Беларусi ад нямецкiх акупантаСЮ i аднаСЮлення савецкай улады зноСЮ паСЮстала пытанне аб утварэннi беларускай нацыянальнай дзяржаСЮнаii. Але па гэтым пытаннi не было адзiнай думкi. РЖснавала некалькi пазiцый:
Пазiцыя кiраСЮнiцтва Пауночна-Заходняга абкома РКП(б), Аблвыканкомзаха i Абласнога Савета Народных KaмicapaСЮ. Узначальвалi гэтыя органы не беларусы (А.Мяснiкоу, К.Ландар, В.Кнорын, М.Калмановiч, У.Алiбегау, С.Берсан i iнш.). РЖм цяжка было зразумець нацыянальныя iнтарэсы беларускага народа. Яны лiчылi, што Беларусь павiнна быць тэрытарыяльнай адмiнiстрацыйна-гаспадарчай адзiнкай РСФСР. РЖх погляды складвалiся пад уздзеяннем мнoгix фактарау, у тым лiку i iдэi сусветнай сацыялiстычнай рэвалюцыi, а самавызначэнне народау, утварэнне нацыянальных, дзяржау, ix межы перашкода на гэтым шляху.
На Беларусi працiСЮнiкi нацыянальна-дзяржаунага будаунiцтва спасылалiся i на такi аргумент: беларусы, на ix думку, не зяуляюцца самастойнай нацыяй, а таму прынцып самавызначэння у адносiнах да ix не падыходзщь. Вось што nicaСЮ сакратар Пауночна-Заходняга абкома РКП(б) В.Кнорын: "Мы лiчым, што беларусы не зяуляюцца нацыяй i што тыя этнаграфiчныя асаблiваii, якiя ix адрознiваюць ад pycкix, павiнны быць лiквiдаваны. Нашай задачай зяуляецца не СЮтварэнне новых нацый, а лiквiдацыя старых нацыянальных перашкод". Гэтай жа думкi прытрымлiвалiся i некаторыя KipaСЮнiкi цэнтральных органау РСФСР. Вось чаму у дэкрэце УЦВК ад 13 лiстапада 1918 г. аб скасаванш Брэiкага Mipнara дагавора i аб прызнаннi права на самавызначэнне вызваленых ад нямецкай акупацыi раёнау Беларусь не называлася. Хоць дакладна вядома, што У.Ленiн яшчэ у вераснi 1917 г. гаварыу аб неабходнаii самастойнаii беларусау як нацыi. У сваiм артыкуле "Цi СЮтрымаюць бальшавiкi дзяржауную уладу?" ён пicaСЮ аб аднаСЮленнi "поСЮнай свабоды для Фiнляндыi, Украiны, Беларусi, для мусульман...". Такiм чынам, Ленiн адносiу Беларусь да тых нацыянальных рэгiёнаСЮ Pacii, якiя маюць безумоунае права на нацыянальнае самакiраванне i самастойнае дзяржаСЮнае iснаванне.
РЖншую пазiцыю па пытаннi аб нацыянальным лесе Беларусi адстойваСЮ Беларускi нацыянальны камiсарыят (Белнацком), утвораны 31 студзеня 1918 г. пры камiсарыяце па справах нацыянальнаiей РСФСР. KipaСЮнiкi Белнацкома А.Чарвякоу, З.Жылуновiч i iншыя лiчылi неабходным стварэнне Беларускай Савецкай Сацыялiстычнай Рэспублiкi i устанауленне цесных сувязей з РСФСР (на прынцыпах аутаномii). Гэту пазiцыю падтрымлiвала Цэнтральнае бюро беларускiх секцый РКП(б), арганiзаваных з бежанцаСЮ-беларусаСЮ у розных гарадах PaciiМаскве, Петраградзе, Саратаве, Тамбове, Казанi i iнш. Усяго СЮ Pacii знаходзiлася 1,5 млн беларусаСЮ-бежанцаСЮ.
Белнацком i KipaСЮнiкi беларускiх секцый зрабiлi шмат намаганняу, каб здзейснiць свае планы. Так, у вераснi 1918 г. дэлегацыя Белнацкома на чале з В. Лагуном прыехала у Смаленск i прапанавала Пауночна-Заходняму абкому партыi абмеркаваць праект "Аб перайменаваннi Заходняй воблаii СЮ Беларуска-ЛiтоСЮскую". Тым самым Белнацком хацеСЮ хоць часткова, хоць па назве, зрабiць першы крок у напрамку стварэння нацыянальнай дзяржаунаii народаСЮ гэтага краю. Аднак абком не прыняуСЮ дадзенай прапановы.
Пасля таго, як былi абвешчаны дэкрэты СНК РСФСР аб прызнаннi незалежнаii Эстонii, Латвii i Лiтвы, у газеце Белнацкома "Дзяннiца" 19 лiстапада 1918 г. зявiСЮся артыкул пад назвай "Як жа з Беларуссю?". Яго аСЮтар, рэдактар газеты З.Жылуновiч, абвiнавацiСЮ камiсара па нацыянальных справах i кiрауСЮнiкоСЮ Заходняй воблаii СЮ абыякавых адносiнах да Беларусi.
27 лiстапада 1918 г., улiчваючы настрой беларусаСЮ-бежанцаСЮ, МаскоСЮскi камiтэт беларускiх секцый на сваiм пасяджэннi выказауся за абвяшчэнне беларускай нацыянальнай дзяржаунаii. Дэлегацыя у складзе З.Чарнушэвiча, Я.Дылы праiнфармавала аб сваiм рашэннi наркома па справах нацыянальнаiей РЖ.Сталiна. Але РЖ.Сталiн не адрэагаваСЮ на гэта.
Пытанне аб неабходнаii стварэння беларускага савецкага СЮрада разглядалася i на канферэнцыi беларускiх камунiстычных секцый, якая адбылася СЮ Маскве 21-23 снежня 1918 г. У рабоце канферэнцыi удзельнiчалi прадстаСЮнiкi ад маскоускай, петраградскай, саратаСЮскай, тамбоСЮскай i мiнскай секцый. У прывiтальных тэлеграмах ЦК партыi, УЦВК, Саунаркому, Наркомнацу канферэнцыя выказала надзею, што iдэя беларускай савецкай дзяржаунаii сустрэне падтрымку вышэйшага кiраСЮнiцтва. Сярод прынятых канферэнцыяй рашэнняСЮ важнейшай была рэзалюцыя аб утварэннi беларускага савецкага СЮрада. Дэлегацыя канферэнцыi на чале з З.Жылуновiчам звярнулася з дадзенай прапановай да РЖ.Сталiна. Але РЖ.Сталiн, якi падтрымлiвау пазiцыю Пауночна-Заходняга камiтэта РКП(б) i Аблвыканкомзаха, зноСЮ не адрэагаваСЮ на гэту iнiцыятыву.
Некаторыя партыйныя, савецкiя, ваенныя органы без дазволу абкома партыi сталi звяртацца да цэнтральных органау Pacii з прапановай i прашэннем аб абвяшчэнш самастойнай Беларускай рэспублiкi i СЮтварэннi Беларускай дзяржавы. Так, напрыклад, МiнгубрэСЮком 20снежня 1918 г. накiравау на iмя старшынi УЦВК Я.Свярдлова тэлеграму з прапановай аб утварэнш Беларуска-Лiтоускай працоунай камуны, якая будзе у "цеснай федэратыунай сувязi з Саветрасiяй". Даведаушыся пра тое, А.МяснiкоСЮ у тэлеграме на адрас УЦВК назваСЮ прапанову СЮ