Утварэння беларускай нацыянальнай дзяржаСЮнаii 20-х гг. ХХ в.
Информация - История
Другие материалы по предмету История
?аручана ажыццявiць гэта рашэнне. Але адносiны памiж iм i кiраунiцтвам рэспублiкi адразу ж ускладнiлiся. Справа СЮ тым, што iдэя абяднання дзвюх рэспублiк не была прынята нi групай А.Мяснiкова, г. зн. ЦБ КП(б)Б, нi групай З.Жылуновiча урадам Беларусi. Абедзве групы лiчiлi, што дадзеная iдэя "несумяшчальная з щэалопяй i палiтыкай napтыi", што яна "супярэчыць разумнаму сэнсу". Кiраунiцтва Беларусi выступiла супраць падзелу тэрыторыi рэспублiкi. Аб гэтым i СЮвогуле аб становiшчы у Мiнску паведамiСЮ А.РЖофе СЮ сваiм пiсьмe ад 28 студзеня 1919 г. старшынi УЦВК Я.Свярдлову. Ён пicay, што абедзве группы нiкуды не вартыя. Беларусы (мелася на СЮвазе група З.Жылуновiча) нацыяналiсты, а таму насаджаюць сепаратызм, а нашы (г. зн. група А.Мяснiкова), хоць i нe нацыяналiсты, але сепаратысты яшчэ горшай маркi. Рашэнне ЦК, пiша далей РЖофе, натыкаецца на неверагоднае супрацiСЮленне i не толькi адкрытае, але i скрыты сабатаж. Неабходна, лiчыу ён, адхiлiць усе спробы справакаваць ЦК на перагляд гэтага рашэння. РЖофе прапанавау разагнаць абедзве групы, i перш-наперш ЦБ КП(б)Б, нашраваць некаторых членау ЦБ i урада у iншыя гарады (Магiлёу, Вiцебск, Смаленск i iнш,), а А.Мяснiкова зволiць з пасады i паслаць у iншае меiа, i як мага далей. "Беларусь павiнна злiцца з Лiтвой, катэгарычна iвярджау РЖофе, - i у падрыхтоСЮцы да гэтага трэба яшчэ больш старацца для таго, каб не пакiдаць тут тых, хто здольны толькi шкодзiць". РЖофе быу вельмi заклапочаны тым, хто будзе выбраны у склад новага кiраунiцтва рэспублiкi на зездзе Саветау. Ён npaciСЮ Я.Свярдлова паведамiць яму, "каго плануецца прыслаць сюды i на якiя пасады i каго з мяiовых куды накiраваць". Прычым, зауважыСЮ ён, тэта трэба зрабщь як мага хут-чэй, да адкрыцця зезда.
Як бачым, А.РЖофе вельмi спрошчана разумеСЮ становiшча на Беларусi. Дыктатарскiя дзеяннi не далi магчымаii прадстаСЮнiку ЦК РКП(б) абектыуна зразумець палiтыку кiраСЮнiкоу ЦБ КП(б)Б i урада рэспублiкi.
Трэба, аднак, зазначыць, што у кiраСЮнiцтве РСФСР былi i дзяржауныя дзеячы, якiя выступiлi супраць утварэння Лiтбела. Так, нарком замежных спрау РСФСР Г.Чычэрын у сваей запiiы на iмя старшынi УЦВК аб становiшчы у Беларусi выказауся супраць аддзя-лення ад Беларусi Вiцебскай i Магiлёускай губерняу i абяднання БССР з Лiтоускай рэспублiкай. Будучы прыхiльшкам прынцыпу свабоды выбару як абавязковага права кожнага народа, Г.Чычэрын абараняу самастойнаiь Беларускай Рэспублiкi.
Для перагаворау па тэрытарыяльным пытаннi у Маскву выехалi члены ЦБ КП(б)Б Р.Шкель i i.Рэйнгольд. Вярнуушыся з Масквы, 31 студзеня 1919 г. на пасяджэннi ЦБ яны паведамiлi аб вынiках перагаворау: "Свярдлоу сказау нам, што ЦК прыняСЮ рашэнне аднагалосна, i iншае рашэнне немагчыма" (маецца на увазе рашэнне аб абяднаннi Беларускай ССР з .Лiтоускай ССР).
Такiм чынам, усе спробы захаваць тэрыторыю Беларусi не удалiся. Заставалася правеii рашэнне ЦК РКП(б) у жыццё, што i было зроблена. 2 лютага 1919 г. ЦБ КП(б)Б з удзелам старшыш УЦВК Я.Свярдлова, старшынi лiтоускага урада В.Мiцкявiчуса-Капсукаса, прадстаунiкоу партыйных i савецкiх органау Беларусi i Лiтвы вырашыла ажыццявiць абяднанне Лiтвы i Беларусi у адзiную -Лiтоуска-Беларускую Савецкую Сацыялiстычную Рэспублiку (Лiтбел). Гэта пытанне было вынесена на абмеркаванне I Усебеларускага зезда Саветау. Зезд прызнау неабходным абяднаць Беларускую Савецкую Рэспублшу з Штоускай ССР. Такое ж рашэнне прыняу i I зезд СаветаСЮ Лiтвы, якi праходзiСЮ 17-21 лютага 1919 г. Галоунымi матывамi абяднання былi названы наступныя: пагроза новай вайны з боку бур-жуазна-памешчыцкай Польшчы, а таксама неабходнаiь, як аб гэтым сказау Я.Свярдлоу на пасяджэннi ЦБ КП(б)Б 2 лютага 1919 г., "заiерагчы гэтыя рэiублiкi ад магчымага праяулення у ix нацыянальна-шавiнiстычных iмкненняу" (Борьба за Советскую власть в Белоруссии. Т. 1. С. 503).
27 лютага 1919 г. ствараюцца ЦБК ЛiтоСЮска-Беларускай ССР i яго прэзiдыум на чале з К.ЦыхоСЮскiм, урад абяднанай рэспублiкi Савет Народных KaмicapaСЮ на чале з В.Мiцкявiчусам-Капсукасам. Для кiраунiцтва народнай гаспадаркай быу створаны Вышэйшы Савет народнай гаспадаркi. У склад Лiтбела увайшла тэрыторыя Мiнскай, Гродзенскай, Вiленскай, Ковенскай i частка Сувалкаускай губерняу з болып як 4-мiльённым насельнiцтвам. У сувязi з утварэннем Лiтоуска-Беларускай ССР узнiкла неабходнаiь злiць i камунiстычныя партыi Лiтвы i Беларусi. На абяднальным зездзе (4-6 сакавiка 1919 г.) быу абраны ЦК Кампартыi Лiтвы i Беларусi (ЦК КП(б) ЛРЖБ). 6 сакавiка 1919 г. Пленум ЦК КП(б) ЛРЖБ стварыу прэзiдыум ЦК КП(б) ЛiБ. Старшынёй прэзiдыума быу выбраны В.Мiцкявiчус-Капсукас, сакратаром В.Кнорын. Сталiцай абяднанай дзяржавы стау г. Вiльня.
Так Беларуская Савецкая Рэспублжа праз месяц пасля абвяшчэння незалежнаii i СЮтварэння сваей дзяржаунаii стала часткай абяднанай дзяржавы Лiтбела.
4 Лiквiдацыя Лiтбела i яе прычыны
Новая дзяржава праiснавала нядоСЮга i скора пад нацiскам польскiх войскаСЮ пала, а яго правiцельственныя органы пераехалi СЮ Смаленск. Гэта фактычна азначала, што два брацкiя народы страцiлi свае суверынецет i незалежнаiь. Пасля завяршэння савецка-польскай вайны БССР трэба было абвяшчаць iзноСЮ. ЛiтбелССР было фактычна лiквiдавана СЮ чэрвенi 1919г., калi ЦК РКП(б) прыняСЮ рашэнне аб роспуску кiруючых органаСЮ ЛiтБел.
Спiс крынiц i лiтаратуры