Национальная программа по сохранению, изучению и популяризации эпоса «Манас» на период 2012-2017 годы
| Вид материала | Программа |
- Программа "чистая вода" на 2011 2017 годы паспорт федеральной целевой программы "Чистая, 535kb.
- Программа социально-экономического развития пермского края на 2009-2012 годы и на период, 6063.45kb.
- К филол н., доцент кафедры кыргызского языка крсу, 88.67kb.
- И в киргизском народно- героическом эпосе «Манас» Ч. Айтматов не раз признавался, что, 57.38kb.
- Государственная программа сохранения и повышения плодородия почв в Кыргызской Республике, 374.34kb.
- Областная целевая программа «Развитие системы обращения с отходами производства и потребления, 354.2kb.
- Программа социально-экономического развития пермского края на 2009-2012 годы и на период, 7114.56kb.
- Программа конференции поделена на два этапа: работа по секциям, круглые столы 26-27, 81.08kb.
- Программа конференции поделена на два этапа: работа по секциям, круглые столы 26-27, 75.4kb.
- Постановление Верховного Совета Республики Татарстан от 20. 07. 94 N 2186-xii "Об утверждении, 1082.74kb.
Утверждена
постановлением Правительства
Кыргызской Республики
от «___» _________ 2011 года
№ _____
Национальная программа
по сохранению, изучению и популяризации
эпоса «Манас» на период 2012-2017 годы
Эпос «Манас» является национальным достоянием кыргызского народа, величайшим памятником устного народного творчества, шедевром мировой народной поэзии.
Широкую общественную известность эпос приобрел в ХIX веке, как один из самых объемных по форме и содержанию эпических сказаний народов мира.
26 июня 1992 года в соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики «О подготовке и проведении 1000-летия героического эпоса «Манас» 1995 год был объявлен годом всенародного празднования 1000-летия героического эпоса «Манас» в Кыргызской Республике, и рассматривалось это как важное общественное и политическое событие в новейшей истории суверенного Кыргызстана.
Национальному оргкомитету, учитывая непреходящее значение эпоса «Манас» в сокровищнице мировой культуры, литературы и науки, было поручено в установленном порядке внести в ЮНЕСКО соответствующее предложение о придании празднованию 1000-летия эпоса «Манас» международного статуса.
Принимая во внимание, что эпос «Манас» является жизненно важным связующим звеном, поддерживающим и объединяющим народы Средней Азии на всем протяжении их многовековой истории, а также признавая, что эпос «Манас» является источником кыргызского языка и литературы, основой культурных, нравственных, исторических, социальных и религиозных традиций кыргызского народа, в 1994 году Генеральной Ассамблеей Организации Объединенных Наций (ООН), 1995 год объявлен Годом тысячелетия эпоса «Манас».
В 2003 году Комитетом всемирного культурного наследия ЮНЕСКО номинируемый от Кыргызской Республики проект «Искусство акынов-сказителей эпосов как составная часть всемирного наследия человечества» был провозглашен Шедевром всемирного культурного наследия.
В 2006 году Жогорку Кенеш Кыргызской Республики, выражая общую озабоченность вопросами сохранения и самоидентификации кыргызской нации в процессе проистекающей мировой глобализации, ратифицировал Международную Конвенцию об охране нематериального культурного наследия, присоединившись тем самым к признанию основных положений Конвенции, принятой ООН в городе Париж 17 октября 2003 года.
Принятие Указа Президента Кыргызской Республики «О подготовке и проведении 1000-летия эпоса «Манас» № 213, ратификация Жогорку Кенешем Кыргызской Республики в 2006 году Конвенции по охране нематериального культурного наследия создали правовую основу для поддержки и развития устного народного творчества.
Кыргызский народ обладает уникальным наследием устного народного творчества, вобравшим в себя поэтико-исполнительскую культуру времен кочевой цивилизации: сказителей эпосов, манасчи, жомокчу, дастанчи, санжирачи, акынов-импровизаторов. Благодаря их искусству в художественно-поэтической форме запечатлены события и сведения из истории и жизни в больших и малых эпосах: «Кожожаш», «Курманбек», «Эр-Тоштук», «Олжобай менен Кишимжан» и другие.
Одной из самых ярких жемчужин эпического наследия кыргызов является героический эпос «Манас», состоящий из более полумиллиона стихотворных строк и превосходящий по объему все известные в мире эпосы. Эпос «Манас» - золотая сокровищница народной мысли, в которой отражен более чем двухтысячелетний опыт истории и духовной жизни кыргызов.
Сохранение и дальнейшее изучение нематериального культурного наследия, обеспечение условий, ориентированных на духовное возрождение и дальнейшее культурное развитие народов Кыргызской Республики, бережное отношение к наследию предков и преемственность поколений, сохранение самобытности и самоидентификации национальных и исторических традиций должны стать ключевыми задачами государственной политики Кыргызской Республики.
28 июня 2011 года Жогорку Кенешем Кыргызской Республики принят Закон Кыргызской Республики «Об эпосе «Манас», регулирующий вопросы охраны, развития и дальнейшей популяризации героического эпоса, стимулирующий укрепление правовых основ функционирования объектов нематериального культурного наследия.
Целью Национальной программы по сохранению, изучению и популяризации эпоса «Манас» на период 2012-2017 годы является создание условий для восстановления традиционных духовных, нравственных, общечеловеческих ценностей, системного развития нематериальной культуры, устного народного творчества.
Программа ориентирована на достижение стратегической задачи – сохранение и развитие культуры и языка кыргызского народа.
С учетом этого предлагается:
- укрепление законодательной и нормативной правовой базы в области нематериального культурного наследия;
- принятие ряда мер по сохранению культурных традиций кыргызского народа, формированию исторического сознания как важного фактора морально-нравственной консолидации общества;
- создание условий для широкого изучения и развития сказительского искусства, развития исполнительского мастерства акынов, манасчи;
- содействие в сохранении и стимулировании традиций, обычаев и обрядов кыргызского народа; народных танцев, игр, зрелищ, знаний и навыков, воссоздающих культурное разнообразие и формирующих творческую основу человека;
- разработка программ в области образования и подготовки кадров, материальной, моральной и социальной поддержки носителей эпического и сказительского искусства;
- стимулирование проведения научно-исследовательских работ, совершенствование неформальных способов передачи знаний: создание школ манасчи, акынов, творческих лабораторий, мастер-классов сказительского искусства с привлечением опытных наставников (устат-шакиртов);
- издание систематизированных полных изданий различных вариантов трилогии эпоса «Манас», «Семетей», «Сейтек»;
- создание серии анимационных фильмов, компьютерных игр на сюжеты больших и малых эпосов;
- издание адаптированных для детей и широкой публики наиболее значимых произведений устного народного творчества;
- перевод эпоса «Манас» с кыргызского на другие языки с целью обеспечения широкого доступа к нематериальному культурному наследию;
- активизация информационного обеспечения посредством масс-медиа;
- создание Веб-сайта, DVD, СD-коллекций.
- Задачи Национальной программы по сохранению,
изучению и популяризации эпоса «Манас»
на период 2012-2017 годы
Основной задачей Национальной программы по сохранению, изучению и популяризации эпоса «Манас» на период 2012-2017 годы (далее - Национальная программа) является сохранение, развитие и популяризация кыргызского героического эпоса «Манас» - величайшего памятника устного народного творчества, уникального энциклопедического собрания кыргызских преданий и сказаний. Эпос «Манас» в художественной и философской форме отражает образ жизни, нравственные принципы, обычаи, историю и мировоззрение древнего народа, вековую мечту кыргызов о создании собственной государственности и дружественных отношений с сопредельными странами и окружающим миром.
Также, задачей Национальной программы является сохранение особой роли эпоса «Манас», его гуманистического наследия в духовном воспитании молодого поколения.
2. Сроки и этапы реализации Национальной программы:
Национальную программу планируется реализовать с 2012 по 2017 годы в два этапа.
На первом этапе (2012 год) предполагается формирование организационных, методических и правовых основ сохранения, развития и популяризации эпоса «Манас». Разработка проекта Закона Кыргызской Республики «Об охране нематериального культурного наследия Кыргызской Республики», проведение научно-исследовательских работ, подготовка Национального перечня объектов нематериального культурного наследия Кыргызской Республики. Создание школ-студий, мастерских юных манасчи, дастанчы в регионах Кыргызской Республики.
Второй этап (2013–2017 годы) - это осуществление научно-просветительской, издательской, образовательной деятельности, направленной на популяризацию эпоса «Манас». Разработка и внедрение учебной программы «Манасоведение» в учебные заведения, создание документальных, анимационных фильмов об эпосе «Манас» и малых эпосах, цикла передач о нематериальном культурном наследии, об эпосе «Манас».
3. Финансирование Национальной программы
Финансирование мероприятий в рамках Национальной программы предполагается осуществлять в пределах финансовых средств задействованных министерств и ведомств, ежегодно утверждаемых в республиканском бюджете, а также за счет привлекаемых альтернативных источников финансирования, грантов и спонсорских средств.
4. Ожидаемые результаты
Основными ожидаемыми результатами в ходе выполнения Национальной программы будут:
- создание и дальнейшее ведение правовой и организационной базы в сфере нематериального культурного наследия уполномоченным государственным органом в области нематериального наследия;
- создание школ-студий (мастерских) юных манасчи и дастанчы;
- разработка и внедрение учебной программы «Манасоведение», мастерских или школ-студий юных манасчи и дастанчы;
- формирование Национального перечня объектов нематериального культурного наследия;
- приобщение к культурному наследию широких слоев населения Кыргызстана.
«Манас» эпосун сактоо, изилдөө жана кеңири жайылтуу боюнча Кыргыз Республикасынын 2012-2017-жылдардагы мезгилге карата
улуттук программасы жөнүндө
«Манас» эпосунун гумандуу идеяларын кеңири пропагандалоо максатында, анын жаш муундарды руханий тарбиялоодо жана Кыргызстан элинин биримдигин бекемдөөдө бөксөргүс ролун эске алуу менен, ошондой эле Кыргыз Республикасынын оозеки жана материалдык эмес маданий мурастарын коргоону, жайылтуунун жана изилдөөнү камсыз кылуу максатында Кыргыз Республикасынын Өкмөтү токтом кылат:
1. Тиркелгендер бекитилсин:
- «Манас» эпосун сактоо, изилдөө жана кеңири жайылтуу боюнча Кыргыз Республикасынын 2012-2017-жылдардагы мезгилге карата улуттук программасы (мындан ары – Улуттук программа);
- «Манас» эпосун сактоо, изилдөө жана кеңири жайылтуу боюнча Кыргыз Республикасынын 2012-2017-жылдардагы мезгилге карата улуттук программасын ишке ашыруу боюнча иш-чаралардын планы (мындан ары – Иш-чаралар планы);
2. Кыргыз Республикасынын Маданият жана туризм министрлиги, Кыргыз Республикасынын Финансы министрлиги, Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлиги, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы (макулдашуу боюнча), Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Интеллектуалдык менчик мамлекеттик кызматы, Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Кинематография мамлекеттик агенттиги, Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Дене тарбия жана спорт мамлекеттик агенттиги, Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Мамлекеттик каттоо кызматы жыл сайын бюджетти түзүүдө Иш-чаралар планын жүзөгө ашырууга каражат караштырышсын.
3. Министрликтер, администрациялык ведомстволор, жергиликтүү мамлекеттик администрациялар:
- Иш-чаралар планын аткаруу боюнча чара көрүшсүн;
- квартал сайын, отчеттук кварталдан кийинки айдын 25-күнүнөн кечиктирбестен Кыргыз Республикасынын Маданият жана маалымат министрлигине Иш-чаралар планын аткаруунун жүрүшү жөнүндө маалымат беришсин.
4. Кыргыз Республикасынын Маданият жана маалымат министрлиги жыл сайын, 1 - февралдан кечиктирбестен Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн Аппаратына Иш-чаралар планынын аткарылышы жөнүндө жалпыланган маалымат берсин.
5. Бул токтомдун аткарылышын контролдоо Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн Аппаратынын социалдык жана гуманитардык өнүктүрүү бөлүмүнө тапшырылсын.
6. Бул токтом жарыяланган күндөн тартып күчүнө кирет.
Премьер-министр Ө.Бабанов
Кыргыз Республикасынын
Өкмөтүнүн 2011-жылдын
“___” ______________
№ ___ токтому менен
бекитилген
«Манас» эпосун сактоо, изилдөө жана кеңири жайылтуу боюнча Кыргыз Республикасынын 2012-2017-жылдардагы мезгилге карата
улуттук программасы
Манас эпосу кыргыз элинин улуттук байлыгы, оозеки элдик чыгармачылыктын теңдешсиз эстелиги, дүйнөлүк элдик поэзиянын шедеври болуп саналат.
Эпос дүйнөдөгү элдердин эпикалык чыгармаларынын формасы жана мазмуну боюнча эң көлөмдүүсү катары ХIХ кылымда кеңири коомдук белгилүү болгон.
1992-жылы 26-июнда Кыргыз Республикасынын Президентинин “Манас” эпосунун 1000-жылдыгын даярдоо жана өткөрүү жөнүндө” Жарлыгына ылайык 1995-жыл Кыргыз Республикасында “Манас” эпосунун 1000-жылдыгын элдик майрамдоо жылы деп жарыяланган жана бул эгемендүү Кыргызстандын жаңы тарыхындагы маанилүү коомдук жана саясий окуя катары каралган.
Улуттук уюштуруу комитетине дүйнөлүк маданияттын, адабияттын жана илимдин кенчинде “Манас” эпосунун кайталангыс маанисин эске алып Манас эпосунун 1000 жылдыгын майрамдоого эл аралык статусту берүү жөнүндө ЮНЕСКОго белгиленген тартипте сунуш киргизүү тапшырылган.
“Манас” эпосу Орто Азия элдеринин көп кылымдык тарыхында аларды колдогон жана бириктирген турмуштук маанилүү звено болгондугун көңүлгө алып, ошондой эле, “Манас” эпосу кыргыз тилинин жана адабиятынын булагы, кыргыз элинин маданий, адеп-ахлактык, тарыхый, социалдык жана диний каада-салттарынын негизи экендигин таанып, 1994-жылы Бириккен Улуттар Уюмунун (БУУ) Башкы Ассамблеясы тарабынан 1995-жыл “Манас” эпосунун миң жылдыгынын Жылы деп жарыяланган.
2003-жылы ЮНЕСКОнун Дүйнөлүк маданий мурастар комитети Кыргыз Республикасынын атынан номинацияланган “Акын-манасчылардын көркөм өнөрү адамзаттын дүйнөлүк мурастарынын курамдык бөлүмү катары” долбоорун дүйнөлүк маданий мурастын шедеври деп жарыялаган.
2006-жылы Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши болуп жаткан дүйнөлүк ааламдашуу процессинде кыргыз улутунун сакталышы жана өзүн идентификациялоо маселелерине жалпы тынчсызданууну билдирип, материалдык эмес маданий мурасты коргоо жөнүндө Эл аралык конвенцияны ратификациялап, аны менен 2003-жылы 17-октябрда Париж шаарында БУУ кабыл алган Конвенциянын негизги жоболорун таанууга кошулган.
Кыргыз Республикасынын Президентинин “Манас” эпосунун 1000 жылдыгын даярдоо жана өткөрүү жөнүндө № 213 Жарлыгынын кабыл алынышы, 2006-жылы Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан материалдык эмес маданий мурасты коргоо жөнүндө Конвенцияны ратификациялоо элдик оозеки чыгармачылыкты колдоо жана өнүктүрүү үчүн укуктук негизди түздү.
Кыргыз эли көчмөн цивилизация мезгилинин: эпос айтуучулардын, манасчылардын, жомокчулардын, дастанчылардын, санжырачылардын, төкмө-акындардын поэтикалык-аткаруучулук маданиятын өзүнө камтыган оозеки элдик чыгармачылыктын уникалдуу мурасына ээ. Алардын өнөрүнүн аркасында көркөм поэтикалык түрдө тарыхта жана турмушта болгон окуялар жана маалыматтар чоң жана кенже эпостордо “Кожожашта”, “Курманбекте”, “Эр Төштүктө”, “Олжобай менен Кишимжанда” жана башкаларда чагылдырылган.
Кыргыздардын эпикалык мурасынын эң көрүнүктүү берметтеринин бири баатырдык эпос “Манас”, ал жарым миллиондон ашык ыр саптарынан турат жана көлөмү боюнча дүйнөдөгү белгилүү бардык эпостордон ашат. “Манас” эпосу элдик асыл ойдун алтын казынасы, анда кыргыздардын тарыхынын жана руханий жашоо-турмушунун эки миң жылдан ашык тажрыйбасы чагылдырылган.
Материалдык эмес маданий мурасты сактоо жана андан ары изилдөө Кыргыз Республикасынын элдеринин руханий кайра жаралышына жана андан ары маданий өнүгүшүнө багытталган шарттарды түзүү, ата-бабалардын мурасына аяр мамиле кылуу жана муундардын жолун жолдоочулугу, өз алдынчалыкты, улуттук жана тарыхый каада-салттарынын жана өзгөчөлүгүн сактоо Кыргыз Республикасынын мамлекеттик саясатынын негизги милдеттеринен болууга тийиш.
2011-жылдын 28-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан баатырдык эпосту сактоо, өнүктүрүү жана андан ары жайылтуу маселесин жөнгө салуучу, материалдык эмес маданий мурас обьекттеринин укуктук негиздерин бекемдөөгө өбөлгө болуучу “Манас” эпосу жөнүндө Кыргыз Республикасынын Мыйзамы кабыл алынган.
«Манас» эпосун сактоо, изилдөө жана кеңири жайылтуу боюнча Кыргыз Республикасынын 2012-2017-жылдардагы мезгилге карата улуттук программасынын максаты салт болгон руханий, адеп-ахлактык, жалпы адамзаттык дөөлөттөрдү калыбына келтирүү, материалдык эмес маданиятты, элдик оозеки чыгармачылыкты системалуу өнүктүрүү үчүн шарттарды түзүү болуп саналат.
Программа стратегиялык милдетти аткарууга - кыргыз элинин маданиятын жана тилин сактоого жана өнүктүрүүгө багытталган.
Жогорудагыларды эске алып, төмөнкүлөр сунушталат:
- материалдык эмес маданий мурас жагында мыйзамдык жана ченемдик укуктук базаны бекемдөө;
- кыргыз элинин маданий салттарын сактоо, коомдун моралдык-ыймандык биригүүсүнүн маанилүү фактору катары тарыхый аң-сезимди калыптандыруу боюнча бир катар чараларды көрүү;
- айтуучулук искусствону кеңири изилдөө жана өнүктүрүү, акындардын, манасчылардын аткаруучулук чеберчилигин өнүктүрүү үчүн шарттарды түзүү;
- кыргыз элинин маданиятынын түрлөрүн жана адамдын чыгармачылык негизин калыптандыруучу каада-салттарынын, адаттарынын жана жөрөлгөлөрүнүн; элдик бийлеринин, оюндарынын, зооктордун, билимдердин, көндүмдөрдүн сакталышына жана көтөрмөлөнүшүнө көмөк көрсөтүү;
- билим берүү жана кадрларды даярдоо, эпикалык жана айтуучулук өнөрүн ээлерине материалдык, моралдык жана социалдык колдоо көрсөтүү жагындагы программаларды иштеп чыгуу;
- илимий-изилдөө иштерин жүргүзүүгө, билимди берүүнүн формалдуу эмес ыкмаларын өркүндөтүүгө: манасчылардын, акындардын мектебин, чыгармачыл лабораторияларды, тажрыйбалуу устаттарды (устат-шакирт) тартуу менен айтуучулук өнөрдүн мастер-класстарын ачууга өбөлгө түзүү;
- эпостун “Манас”, “Семетей”, “Сейтек” үчилтигинин ар кыл варианттарынын системага салынган толук чыгарылыштарын басып чыгаруу;
- чоң жана кенже эпостордун окуяларынын негизинде анимациялык фильмдердин, компьютердик оюндардын серияларын жаратуу;
- элдик оозеки чыгармачылыктын балдар жана кеңири коомчулук үчүн ылайыкташтырылган чыгармаларын басып чыгаруу;
- материалдык эмес маданий мураска кеңири жеткиликтүүлүктү камсыз кылуу максатында “Манас” эпосун кыргыз тилинен башка тилдерге которуу;
- жалпыга маалымдоо каражаттары аркылуу маалыматтык камсыздоону активдештирүү;
- Веб-сайттарды, DVD, CD-коллекцияларды түзүү.
1. «Манас» эпосун сактоо, изилдөө жана кеңири жайылтуу боюнча Кыргыз Республикасынын 2012-2017-жылдардагы мезгилге карата улуттук программасынын милдеттери
«Манас» эпосун сактоо, изилдөө жана кеңири жайылтуу боюнча Кыргыз Республикасынын 2012-2017-жылдардагы мезгилге карата улуттук программасынын (мындан ары – Улуттук программа) негизги милдети кыргыздын баатырдык «Манас» эпосун - элдик оозеки чыгармачылыктын улуу эстелигин, кыргыз уламыштарынын жана жомокторунун уникалдуу энциклопедиялык жыйнагын сактоо, өнүктүрүү жана кеңири жайылтуу болуп саналат. «Манас» эпосу байыркы элдин жашоо шартын, адеп-ахлактын принциптерин, каада-салттарын, тарыхын, дүйнө таанымын, кыргыздардын өз мамлекетин түзүү жана коңшу мамлекеттер жана курчап турган дүйнө менен достук мамиле түзүү жөнүндө кылымдардагы ой-тилектерин көркөм жана философиялык формаларда чагылдырат.
Ошондой эле, Улуттук программанын милдети «Манас» эпосунун өзгөчө ролун, анын жаш муундарды руханий тарбиялоодогу гуманисттик мурасын сактоо болуп саналат.
2. Улуттук программанын ишке ашыруунун
мөөнөттөрү жана этаптары
Улуттук программаны 2012-2017-жылга чейин 2 этап менен ишке ашыруу пландалууда
Биринчи этапта (2012-жыл) «Манас» эпосун сактоонун, өнүктүрүүнүн жана кеңири жайылтуунун уюштуруучулук, усулдук жана укуктук негиздерин түзүү, «Кыргыз Республикасынын материалдык эмес маданий мурастарын коргоо жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын долбоорун иштеп чыгуу, илимий изилдөө иштерин жүргүзүү, Кыргыз Республикасынын материалдык эмес маданий мурас объекттеринин Улуттук тизмесин даярдоо, Кыргыз Республикасынын аймактарында жаш манасчылардын, дастанчылардын студия-мектептерин, өнөрканаларын түзүү белгиленүүдө.
Экинчи этап (2013-2017-жылдар) «Манас» эпосун жайылтууга багытталган илимий-агартуучу, басма, билим берүү иштерин жүргүзүү. «Манас изилдөө» окуу программасын иштеп чыгуу жана окуу жайларга киргизүү, «Манас» эпосу жана кенже эпостор жөнүндө документалдуу, анимациялык фильмдерди, материалдык эмес маданий мурас жөнүндө, «Манас» эпосу тууралуу берүүлөрдүн циклин жаратуу.
3. Улуттук программаны каржылоо
Улуттук программанын алкагындагы иш-чараларды ишке тартылган министрликтер менен ведомстволордун республикалык бюджетте жыл сайын бекитилчү бюджеттеринин чегинде, ошондой эле тартылчу альтернативдүү булактардын, гранттардын жана демөөрчүлүк каражаттардын эсебинен каржылоо белгиленүүдө.
4. Күтүлгөн натыйжалар
Улуттук программаны аткаруунун жүрүшүндө күтүлгөн негизги натыйжалар төмөнкүдөй:
- материалдык эмес мурас жагында ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан материалдык эмес маданий мурас чөйрөсүндө укуктук жана уюштуруучулук базаны түзүү жана жүргүзүү;
- жаш манасчылардын жана дастанчылардын студия-мектептерин (өнөрканаларын) ачуу;
- «Манас изилдөө» окуу программасын, жаш манасчылардын жана дастанчылардын өнөрканаларынын же студия-мектептеринин окуу программаларын иштеп чыгуу;
- Материалдык эмес маданий мурас объекттеринин улуттук тизмесин түзүү;
- Кыргызстандын элинин кеңири катмарын маданий мурастарга тартуу.
Утвержден
постановлением Правительства
Кыргызской Республики
от «___» __________ 2011 года
№ _____
План мероприятий
по реализации Национальной программы по сохранению,
изучению и популяризации эпоса «Манас» на период 2012 - 2017 годы
| № | Мероприятия | Ответствен-ные исполнители | Сметная стоимость | Источники финансиро-вания | Сроки испол- нения | Ожидаемые результаты |
| 1 | Разработка проекта Закона Кыргызской Республики «Об охране нематериального культурного наследия Кыргызской Республики» | Микультуры, НАН (по согласованию) | Не требуется | Не требуется | 2012 год | Создание условий для сохранения, использования и развития нематериального культурного наследия |
| 2 | Разработка проекта Закона Кыргызской Республики «О древней кыргызской письменности» | Минкультуры, НАН (по согласованию) | Не требуется | Не требуется | 2013 год | Совершенствование нормативно-правовой базы |
| 3 | Подготовка номинации трилогии эпоса «Манас» для включения во всемирный список нематериального культурного наследия ЮНЕСКО | НАН (по согласованию), Национальная комиссия по делам ЮНЕСКО (по согласованию) | Не требуется | Не требуется | 2013 год | Подготовка номинации |
| 4 | Участие кыргызской делегации в заседании комитета нематериального культурного наследия ЮНЕСКО | Минкультуры, НАН (по согласованию), Национальная комиссия по делам ЮНЕСКО (по согласованию) | 1,5 млн. сом. | Республи-канский бюджет | 2013 год | Включение трилогии эпоса «Манас» во всемирный список нематериального культурного наследия ЮНЕСКО |
| 5 | Проведение научно-исследовательских работ в: - историко-архитектурном музейном комплексе «Кошой Коргон» Ат-Башинского района Нарынской области; - комплексе мавзолеев «Кырк Чоро» Кочкорского района Нарынской области; - джайлоо «Каркыра» Иссык-Кульской области; - «Чидер» Джумгальского района Нарынской области | НАН (по согласованию) | 0,3 млн. сом. | Республи-канский бюджет | Еже-годно, с 2012 по 2017 годы | Создание базы данных по учету, документи-рованию и мониторингу объектов нематериального культурного наследия |
| 6 | Создание школ-студий (мастерских) юных манасчи и дастанчы | Минкультуры | 3 млн. сом. | Республи-канский бюджет | 2012 год | Создание условий для изучения и пропаганды эпоса «Манас» |
| 7 | Создание и ведение Национального перечня элементов нематериального культурного наследия Кыргызской Республики | Минкультуры | 0,5 млн. сом. | Республи-канский бюджет | Еже-годно, с 2012 по 2017 годы | Формирование базы данных элементов нематериального культурного наследия |
| 8 | Изучение, анализ архивных материалов на бумажной основе, аудиовизуальных документов, рукописей, книг, брошюр, публикаций | НАН (по согласованию) | 0,5 млн. сом. | Республи-канский бюджет | Еже-годно, с 2012 по 2017 годы | Внесение предложений в МКИ для создания электронной базы данных по учету, документированию и мониторингу элементов нематериального культурного наследия |
| 9 | Разработка и внедрение учебной программы «Манасоведе-ние» для вузов, ссузов, школ, детских специализиро-ванных школ | МОиН | 2 млн. сом. | Республи-канский бюджет | 2013-2014 учеб-ный год | Приобщение школьников и студентов к изучению эпоса «Манас» |
| 10 | Проведение олимпиад среди школьников и студентов | МОиН | 0,2 млн. сом. | Республи-канский бюджет | 1 раз в 2 года | Выявление лучших работ среди школьников и студентов |
| 11 | Издание детской энциклопедии по эпосу «Манас» и малых эпосов на кыргызском, русском и английских языках | МОиН | 0,5 млн. сом. | Республи-канский бюджет | Еже-годно, с 2012 по 2017 годы | Приобщение детей дошкольного возраста к изучению эпоса «Манас» |
| 12 | Выпуск CD и DVD-дисков по вариантам эпоса «Манас» и малым эпосам | Кыргызпатент | 0,5 млн. сом. | Республи-канский бюджет | Еже-годно, с 2012 по 2017 годы | Расширение образова-тельной базы для изучения эпоса «Манас» |
| 13 | Подготовка и выпуск академического издания эпоса «Манас» в вариантах С. Каралаева и С. Орозбакова | НАН (по согласованию) | По 1 млн. сом. | Республи-канский бюджет | Еже-годно, с 2013 по 2014 годы | Расширение образова-тельной базы для научных кругов и общественности |
| 14 | Издание печатной продукции с символикой эпоса «Манас» | МОиН | 0,2 млн. сом. | Республи-канский бюджет | Еже-годно, с 2012 по 2017 годы | Популяризация больших и малых эпосов кыргызского народа |
| 15 | Издание книг о традициях, обычаях кыргызского народа | НАН (по согласованию) | 0,4 млн. сом. | Республи-канский бюджет | 2013 год | Популяризация народного творчества |
| 16 | Издание книг о национальных играх, зрелищах | НАН (по согласованию) | 0,4 млн. сом. | Республи-канский бюджет | 2014 год | Популяризация народного творчества |
| 17 | Создание цикла документаль-ных, анимационных фильмов об эпосе «Манас» и малых эпосах | Минкультуры | 2 млн. сом. | Республи-канский бюджет | Еже-годно, с 2012 по 2017 годы | Расширение образова-тельной базы для изучения эпоса «Манас» |
| 18 | Создание цикла передач о нематериальном культурном наследии, об эпосе «Манас» и малых эпосах | ОТРК (по согласованию) | 0,5 млн. сом. | Республи-канский бюджет | Еже-годно, с 2012 по 2017 годы | Расширение образова-тельной базы для изучения эпоса «Манас» |
| 19 | Учреждение президентской премии им. Саякбая Каралаева в области сказительского искусства | Минкультуры | 0,1 млн. сом. | Республи-канский бюджет | 2013 год | Стимулирование к развитию сказителей эпоса «Манас» |
| 20 | Проведение международных соревнований «Биз Манастын урпактарыбыз» - «Манасиада» | ГАФКС | 2 млн. сом. | Республи-канский бюджет | 1 раз в 2 года | Популяризация и пропаганда здорового образа жизни |
| 21 | Республиканский фестиваль «Эл ичи – өнөр кенчи» | Минкультуры | 1 млн. сом. | Республи-канский бюджет | 1 раз в 2 года | Популяризация народного творчества |
| 22 | Всемирный фестиваль эпосов народов мира | Минкультуры | 2,5 млн. сом. | Республи-канский бюджет | 1 раз в 2 года | Популяризация эпоса «Манас» на международном уровне |
| 23 | Международный фестиваль народного творчества «Оймо» | Минкультуры | 0,1 млн. сом. | Республи-канский бюджет | Еже-годно | Популяризация народного творчества |
| 24 | Создание творческих лабораторий, проведение мастер-классов, тренингов по народному творчеству | Минкультуры | 0,5 млн. сом. | Республи-канский бюджет | Еже-годно | Приобщение подрастающего поколения к народному творчеству |
Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн
2011-жылдын “___” ______________
№ ___ токтому менен
бекитилген
«Манас» эпосун сактоо, изилдөө жана кеңири жайылтуу боюнча Кыргыз Республикасынын
2012-2017-жылдардагы мезгилге карата улуттук программасын ишке ашыруу боюнча
иш-чаралардын планы
| № | Иш-чара | Жооптуу аткаруучулар | Сметалык наркы | Каржылоо булагы | Атка-руу мөөнө-тү | Күтүлгөн натыйжалар |
| 1 | «Кыргыз Республикасынын материалдык эмес маданий мурастарын коргоо жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын долбоорун иштеп чыгуу | Маданиятмин, УИА (макулдашуу боюнча) | Керек эмес | Керек эмес | 2012-жыл | Материалдык эмес маданий мурастарды сактоо, пайдалануу жана өнүктүрүү үчүн шарттарды түзүү |
| 2 | “Кыргыздын байыркы жазмасы жөнүндө” Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын долбоорун иштеп чыгуу | Маданиятмин, УИА (макулдашуу боюнча) | Керек эмес | Керек эмес | 2013-жыл | Нормативдик укуктук базаны өркүндөтүү |
| 3 | “Манас” эпосунун үчилтигин ЮНЕСКОнун материалдык эмес маданий мурастардын дүйнөлүк тизмесине киргизүү үчүн номинация даярдоо | УИА (макулдашуу боюнча), ЮНЕСКО иши боюнча улуттук комиссия (макулдашуу боюнча) | Керек эмес | Керек эмес | 2013-жыл | Номинацияны даярдоо |
| 4 | Кыргыз делегациясынын ЮНЕСКОнун материалдык эмес маданий мурастар боюнча комитетинин жыйынына катышуусу | Маданиятмин, УИА (макулдашуу боюнча), ЮНЕСКО иши боюнча улуттук комиссия (макулдашуу боюнча) | 1,5 млн. сом | Республи- калык бюджет | 2013-жыл | “Манас” эпосунун үчилтигин ЮНЕСКОнун материалдык эмес маданий мурастардын дүйнөлүк тизмесине киргизүү |
| 5 | Нарын облусунун Ат-Башы районундагы “Кошой Коргон” тарыхый-архитектуралык музей комплексинде; Нарын облусунун Кочкор районундагы “Кырк Чоро” күмбөздөр комплексинде; Ысык-Көл облусунун “Каркыра” жайлоосунда; Нарын облусунун Жумгал районундагы «Чидер» аймагында илимий изилдөө иштерин жүргүзүү; | УИА (макулдашуу боюнча) | 0,3 млн. сом | Республи- калык бюджет | Жыл сайын, 2012- 2017-жылдарда | Материалдык эмес маданий мурастардын объекттерин эсепке алуу, документтештирүү жана мониторингдөө боюнча маалыматтык база түзүү |
| 6 | Жаш манасылардын жана дастанчылардын студия мектептерин уюштуруу | Маданиятмин | 3 млн. сом | Республи- калык бюджет | 2012-жыл | “Манас” эпосун изилдөө жана жайылтуу үчүн шарттарды түзүү |
| 7 | Кыргыз Республикасынын материалдык эмес маданий мурастарынын элементтеринин улуттук тизмесин түзүү жана жүргүзүү | Маданиятмин | 0,5 млн. сом | Республи- калык бюджет | Жыл сайын, 2012- 2017-жылдарда | Материалдык эмес маданий мурастардын маалыматтык базасын түзүү |
| 8 | Кагаздагы архивдик материалдарды, аудио-видео-документтерди, кол жазмаларды, китептерди, брошюраларды, публикацияларды изилдөө, анализдөө | УИА (макулдашуу боюнча) | 0,5 млн. сом | Республи- калык бюджет | Жыл сайын, 2012- 2017-жылдарда | КР Маданият министрлигине Материалдык эмес маданий мурастардын элементтерин эсепке алуу, документтештирүү жана мониторингдөө боюнча электрондук маалыматтык база түзүү үчүн сунуш киргизүү |
| 9 | ЖОЖдор, атайын орто окуу жайлар, балдардын атайын мектептери үчүн “Манас изилдөө” окуу программасын киргизүү | Билиммин | 2 млн. сом | Республи- калык бюджет | 2013-2014-окуу жыл | Мектеп окуучуларын жана студенттерди “Манас” эпосун билүүгө тартуу |
| 10 | Мектеп окуучулары жана студенттер үчүн олимпиадаларды өткөрүү | Билиммин | 0,2 млн. сом | Республи- калык бюджет | 2 жылда 1 жолу | Мектеп окуучуларынын жана студенттердин арасында мыкты эмгектерди аныктоо |
| 11 | “Манас” эпосу жана кенде эпостор боюнча кыргыз, орус жана англис тилдеринде балдар энциклопедияларын чыгаруу | Билиммин | 0,5 млн. со | Республи- калык бюджет | Жыл сайын, 2012- 2017-жылдарда | Мектеп жашындагы балдарды “Манас” эпосун билүүгө тартуу |
| 12 | “Манас” эпосунун варианттары жана кенже эпостор боюнча CD жана DVD-дисктерди чыгаруу | Кыргызпатент | 0,5 млн. сом | Республи- калык бюджет | Жыл сайын, 2012- 2017-жылдарда | “Манас” эпосун үйрөнүү үчүн билимдик базаны кеңейтүү |
| 13 | “Манас” эпосунун С.Каралаевдин жана С.Орозбаковдун варианттарындагы академиялык чыгарылышын даярдоо жана басып чыгаруу | УИА (макулдашуу боюнча) | 1 млн. сомдон | Республи- калык бюджет | Жыл сайын, 2012- 2017-жылдарда | Илимий чөйрө жана коомчулук үчүн билимдик базаны кеңейтүү |
| 14 | “Манас” эпосунун символикасы менен басма продукцияны чыгаруу | Билиммин | 0,2 млн. сом | Республи- калык бюджет | Жыл сайын, 2012- 2017-жылдарда | Кыргыз элинин улуу жана кенже эпосторун жайылтуу |
| 15 | Кыргыз элинин каада-салттары жөнүндө китептерди чыгаруу | УИА (макулдашуу боюнча) | 0,4 млн. сом | Республи- калык бюджет | 2013-жыл | Элдик чыгармачылыкты популярдаштыруу |
| 16 | Улуттук оюндар, зооктор жөнүндө китептерди чыгаруу | УИА (макулдашуу боюнча) | 0,4 млн. сом | Республи- калык бюджет | 2014-жыл | Элдик чыгармачылыкты популярдаштыруу |
| 17 | “Манас” эпосу жана кенже эпостор жөнүндө документалдуу, анимациялык фильмдердин циклин жаратуу | Маданиятмин | 2 млн. сом | Республи- калык бюджет | Жыл сайын, 2012- 2017-жылдарда | “Манас” эпосун үйрөнүү үчүн билимдик базаны кеңейтүү |
| 18 | Материалдык эмес маданий мурастар, “Манас” эпосу жана кенже эпостор жөнүндө берүүлөрдүн циклин жаратуу | КТРК (макулдашуу боюнча) | 0,5 млн. сом | Республи- калык бюджет | Жыл сайын, 2012- 2017-жылдарда | “Манас” эпосун үйрөнүү үчүн билимдик базаны кеңейтүү |
| 19 | Айтуучулук өнөр жагында С.Каралаев атындагы президенттик сыйлыкты уюштуруу | Маданиятмин | 0,1 млн. сом | Республи- калык бюджет | 2013-жыл | “Манас” эпосун айтуучуларды өнүктүрүүгө өбөлгө түзүү |
| 20 | «Биз Манастын урпактарыбыз» - «Манасиада» деп аталган эл аралык мелдештерди өткөрүү | ГАФКС | 2 млн. сом | Республи- калык бюджет | 2 жылда 1 жолу | Сергек жашоо образын жайылтуу жана үгүттөө |
| 21 | «Эл ичи – өнөр кенчи» деп аталган республикалык фестиваль | Маданиятмин | 1 млн. сом | Республи- калык бюджет | 2 жылда 1 жолу | Элдик чыгармачылыкты популярдаштыруу |
| 22 | Дүйнө элдеринин эпосторунун дүйнөлүк фестивалы | Маданиятмин | 2,5 млн. сом | Республи- калык бюджет | 2 жылда 1 жолу | “Манас” эпосун эл аралык деңгээлде популярдаштыруу |
| 23 | Элдик чыгармачылыктын «Оймо» деп аталган эл аралык фестивалы | Маданиятмин | 0,1 млн. сом | Республи- калык бюджет | Жыл сайын | Элдик чыгармачылыкты популярдаштыруу |
| 24 | Элдик чыгармачылык боюнча чыгармачыл лабораторияларды уюштуруу, мастер-класстарды, тренингдерди өткөрүү | Маданиятмин | 0,5 млн. сом | Республи-калык бюджет | Жыл сайын | Жаш муундарды элдик чыгармачылык менен тааныштыруу |