AZƏrbaycanşÜnasliğIN

Вид материала

Документы

Содержание Измена и верность в контексте моральных ценностей общества К истории зарождения и развития Azərbaycan respublikasi prezidentinin sərəncamlari ilə nəşr olunan latin qrafikali kitablar arasinda

Подобный материал:

• AZƏrbaycanşÜnasliğIN, 13391.37kb.

ƏDƏBİYYAT

1. Bayramov H. «Azərbaycan dili frazeologiyasının əsasları». Bakı 1970
   
2. Qurbanov C, M. F. Axundov adına APDU-nin “Elmi əsərləri”, Bakı 1974, №2
   
3. Бондарко А. «Функциональная грамматика». Л. Наука, 1984
   
4. Будагов Р. А. «Что такое развитие и совершенствование языка». М. Наука, 1977
   
5. Кунин А. В. «Курс фразеологии современного языка». М, 1986
   
6. Бинович Л., Гришин Н., «Немецко – русский фразеологический словарь». М, 1975
   
7. A. Iskos, A. Lenkova. «Deutsche Leksikologie - L». 1970
   

РЕЗЮМЕ

В статье на основе материалов азербайджанского и немец­кого языка были исследованы задачи фразеологической многозначности и фразеологической вариантности. В материалах обеих языков наблюдаются определённые виды фразеологических универсалий. Анализ сравниваемых языков показывает, что фразеологическая многозначность более широко распространена в немецком языке, а фразеологическая вариантность более широко распространена в азербайджанском языке.


SUMMARY

In the article phraseological polysemantism and phraseological variety issues are researched on the basis of materials of German and Azerbaijani languages. Certain types of phraseological universalities are observed in the materials of both languages. Analysis of compared languages shows that phraseological variety is more spread in Azerbaijani language and phraseological polysemantism is more spread in German language.


Абдулла-заде Сара


ИЗМЕНА И ВЕРНОСТЬ В КОНТЕКСТЕ МОРАЛЬНЫХ ЦЕННОСТЕЙ ОБЩЕСТВА

(на основе художественной прозы)


Тема измены и верности была актуальна со времен зарождения человечества. Но эти понятия всегда истолковались главным образом с точки зрения маскулинского определения, что отображает мнение всего общества. Эти два противоположных понятия всегда применялись именно в отношении к женщине. А почему именно к женщине? И что является первоисточником такого отношения к женщине? Причина опять-таки скрыта в серьезных принципах, которых общество ставит перед женщиной. И эти правила первым долгом должны соблюдаться женщинами того или иного общества. Может ли отношение общества к изменяющему мужчине отли­чатся от отношения к изменяющей женщине? А как общество благодарит верную женщину, доказывающую свою верность и преданность всю свою жизнь?

Принимая во внимание вышеизложенные вопросы, в этой статье мы решили рассмотреть проблему моральных ценностей общества, касающихся «неверных» женщин, а также «неверных» мужчин в контексте художес­твен­ной литературы. Предметом нашего исследования являются женские образы литературных произведений, отражающих период войны.

В статье предпринимается попытка поставить проблему различных отношений общества к женщин и к мужчин, сделавших ошибку с точки зрения этических стандартов общества. В результате мы предполагаем вый­ти к решению вопроса о том, что общество с его моральными ценностями не всегда справедливо по отношению его членов, а именно по отношению к женщине.

В качестве использованной литературы были привлечены также материалы 3-ей международной научной конференции «Стереотипы в литературах и культурах», которая проводилась в Баку в 2008 году, а также материалы 1-го международного симпозиума «Современные проблемы литературной критики», которая проводилась в Тбилиси в 2007 году.


Абдуллабекова Гюляр


К ИСТОРИИ ЗАРОЖДЕНИЯ И РАЗВИТИЯ

АЗЕРБАЙДЖАНОВЕДЕНИЯ В ПОЛЬШЕ XIX-XX ВЕКА


Проблема многоаспектного изучения Азербайджана в поль­ской науке имеет давние, богатые традиции. Этому в большой степени способствовала общность политических судеб двух государств, одинаково разделенных между господству­ющими державами, входящими в состав единой империи-царской России. В процессе своего развития азербайджановедение в Польше прошло различные этапы. XIX век – первый этап в истории Польши, характеризующийся сближением азербайджанской в польской культур, возникновением азербайджановедения в польской научной литературе. Что же вмещает в себя понятие «проблема азербайджанове­де­ния?» Берущее нача­ло еще в веке, сформировавшееся и утвердившееся за последние десятилетия XXI века научное течение в исследовательском процессе не только Польши, но и многих европейских стран, характеризующееся неослабевающим интересом к Азербайджану, глубоким анализом, исследованием его истории, культуры, устного народного творчества, художественной литературы.

Возникновение и утверждение «темы Азербайджана» в польской худо­жес­твенной литературе положило начало зарождению, развитию, дальнейшему утверждению проблемы азербайджановедения в польском литературоведении XIX века. Многие, созданные в этот период литературные произведения послужили материалом для исследований польских ученых-востоковедов, литературоведов.

Не только художественные произведения на азербайджанскую тему привлекали внимание польских ученых. В сферу исследований входила проблема контактов двух культур, исторические, литературные связи поль­ского и азербайджанского на­родов на определенных временных отрезках и, конечно же, сама азербайджанская литература на всем протяжении ее исторического развития. К числу первых азербайджановедов в Польше XIX века следует отнести выпускников восточного факультета Санкт-Петербургского Университета, студентов азербайджанского ученого –ориенталиста, профессора Мирза Джафара Топчибашева– Людвига Шпицнагеля, Александра Ходзько, Игнация Петрашевского-исследователей классической азербайд­жанской литературы (Низами, Хафиз и т.д.), а также древней истории Азербайджана (династия Ак-коюнлу, Кара-коюнлу, Сефевиды).

Повышению интереса к Азербайджану способствовали, на наш взгляд, также историко-политические условия, в результате которых судьбы двух, потерявших свою независимость народов, двух государств объединились под эгидой одной империи- царской России. К числу первых польских азербайджановедов следует отнести также лучших представителей польской интеллигенции, сосланных за антицарские выступления в Азербайджан.

Глубокое изучение истории, географии, культуры страны способ­ст­во­ва­ло созданию многочисленных как научных, так и художественных произ­ве­де­ний, положивших начало «азербайджановедению в польской науке и литературе XIX века.

К их числу следует отнести Леонарда Загурского, Тадеуша Выгановского, Зыгмунта Смогожевского польских азербайджановедов, исследо­ва­телей этногра­фии и лингвистики «Страны Огней».

Матеуш Гралевский, Михал Бутовт-Анджейкович, Тадеуш-Лада-Заблоцкий, Вацлав Рогович – польские исследователи истории, переводчи­ки литературы Азербайджана в XIX веке.

Научная и культурная деятельность польских азербайджановедов XIX века выделяется своей особой значимостью. Труды их, отличающиеся высоким профессионализмом и глубокой объективностью, написанные на польском, на немецком, английском и французском языках способствовали благородной миссии распространения правдивой информации об Азербайджане не только в Польше, но и в других странах Европы.

В начале ХХ века польское азербайджановедение получает свое дальнейшее развитие в новых социально-исторических условиях. Бурное развитие нефтяной индустрии привлекает в Баку представителей различных социальных прослоек европейских стран. Судьбы Польши и Азербайджана переплетаются второй раз в начале ХХ века. Именно в этот период в Азербайджане вновь появились поляки, но уже не сосланные царизмом арестанты, а добровольцы приехавшие на заработки: большой поток польской интеллигенции-врачи, инженеры, творческие работники, ученые поселились в Азербайджане. По проектам польских архитекторов в Баку были построены прекрасные здания, которые и сейчас служат азербайджанскому народу.

Начало социально-политическим преобразованиям положила револю­ция 1905-1907 годов. К пролетариату Петербурга присоединяется Москва, Кавказ и Польша. 28 мая 1918 года-день опубликования акта о независимости Азербайджана, день создания Азербайджанской Демократической Республики. Польша-одна из первых европейских государств признавших независимость Азербайджана. Именно в этот период активно развивается польское азербайджановедение, представленное трудами известных ученых-геологов, картографов, географов.

Среди них Витольд Згленицкий, Карол Богданович, Казимеж Калицкий. В области биологии трудам об Азербайджане, его флоры и фауны, мы должны быть благодарны Людвику Млокосевичу, Густаву Радде, Владиславу Массальскому, Эдварду Струмпфу.

Иерониму Стебницкому принадлежат труды по созданию геодезийно-топографических карт Азербайджана. Ксаверий Браницкий-польский ученый –орнитолог исследователь азербайджанской фауны. Собранная им коллекция птиц была представлена на орнитологической выставке в Вене. Коллекция принесла ему славу и золотую медаль. В начале ХХ века он возглавил группу немецких зоологов, проводящих исследования в Азербайджане и на Кавказе.

Следует отметить также заслуги польских азербайджановедов в облас­ти этнографии и лингвистики.

Среди них Владислав Подлевский, Леонард Загурский, Тадеуш Выгановский, Зыгмунт Смогожевский.

Зыгмунт Смогожевский польский ученый-востоковед. Автор трудов, посвящен­ных азербайджанской классической поэзии, в 1920 году был в Азербайджане в составе польской дипломатической миссии, интересовался азербайджанской ориенталистикой. В 1924 года являлся профессором Ягеллонского Университета в Кракове.

После установление советской власти в Азербайджане, часть польских ученых осталась в стране.

Среди них следует отметить Александра Маковельского-автора более чем 100 науч­ных трудов, часть которых посвящена проблемам философии, истории азербайджанской педагогической науки. Он был одним из первых академиков Азербайджана, награжден Орденом Красного знамени. Другой известный азербайджановед советский ученый польской национальности –Евгений Алексеевич Токаржевский-историк, доктор наук, сотрудник Института Истории Академии наук все свое научное творчество посвятил истории Азербайджана 20-40 годов.

Значительный вклад в развитие азербайджановедения внесли польские ученые-востоковеды, профессора Краковского, Варшавского, Вроцлавского Университетов.

Это Ананяш Затенчковский, Ян Рейхман, Богдан Барановский, Александр Дубинский, Марек Антони Василевский и многие другие посвятившие культуре, языку, истории Азербайджана ценные исследования, опубликованные как в стране, так и далеко за пределами Польши в западно-европейских странах. Особо следует выделить труды польского азербайджановеда, доктора исторических наук, профессора Гданьского Университета Анджея Ходубского, посвятившего все свое научное творчество Азербайджану, его истории, участию поляков в культурно-просвети­тельском процессе в Азербайджане XIX-начала ХХ века.

Необходимость координации исследований, более-тесное научное сотрудни­чество с азербайджановедами мира способствовало созданию в Баку Ассоциации Азербайджанвоедения –международного центра по изучению Азербайджана в мире, возглавляемого доктором филологических наук, профессором Вагифом Султанлы.

С 28 мая 6 июня 1992 года в Баку был проведен Международный конгресс Азербайджановедов США и Англии, организованный выпускни­ком Варшавского Института Ориенталистики, американским ученым польского происхождения, известным в мире азербайджановедом Тадеушем Щвентоховским, автором многих исследований, посвященных культуре и истории Азербайджана.

В новых социально-политических условиях, Азербайджан XXI века –независимое, светское, демократическое государство Востока отличающееся древними культурными традициями, притягивает внимание представителей научных, культурных, политических кругов мира, и сегодня как в Польше, так и других странах можно проследить появление богатой литературы посвященной Азербайджану, подтверждающей развитие науки азербайджано­веде­ния на современном этапе.


ЛИТЕРАТУРА

1. Baranowski B. Polsko-azerbejdżanskie stosunki kulturalne w pierwszej poĺowie XIX wieku. Lódż, 1979.
   
2. Rejchman J. Zainteresowania orientalistyczne w środowisku mickiewiczowskim w Wilnie, Petersburgu. Warszawa, 1955.
   
3. Chodubski A. Aktywnóść kulturalna polaków w Azerbejdżanie w XIX i na początku XX wieku. Gdańsk, 1986.
   
4. Абдуллабекова Г. Азербайджанско-польские литературные связи (1940-1985), Баку, 1985.
   
5. Абдуллабекова Г. Темы и инспирации Азербайджана в польской литературе ХЫХ века. Баку, 1899.
   

Ağamirzəyev Əliş


AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMLARI İLƏ NƏŞR OLUNAN LATIN QRAFİKALI KİTABLAR ARASINDA

RUS ƏDƏBİYYATI NÜMUNƏLƏRİ


Öz müstəqilliyini yenidən bərpa etmiş Azərbaycan Respublikası ulu öndər, ümummilli lider Heydər Əliyevin başladığı və Prezident İlham Əliyevin mü­vəf­fə­qiy­yətlə davam etdirdiyi uğurlu xarici və daxili siyasət, məqsədyönlü iq­tisadi stra­te­giya nəticəsində iqtisadi inkişaf səviyyəsinə görə dünyanın əksər öl­kələrini qa­baqlayaraq öncüllər sırasına çıxmışdır. Beynəlxalq aləmdə nüfuzunun artması, bir sıra transmilli layihələrin aparıcı dövlətinə çevrilməsi, sürətli iqtisadi inkişaf tem­pi­nə nail olması ilə bərabər, Azər­baycan Respublikası mədəniyyət sahəsində də bir sı­ra əhəmiyyətli layihələr həyata keçirir. «Kitabi-Dədə Qorqud»un 1300 illi­yi­nin, gör­kəmli Azərbaycan yazıçısı Mircəlalın 100 illik yubileyinin YUNESKO səviy­yəsin­­də keçirilməsi, 2009-cu ildə Bakının İslam mədəniyyətinin paytaxtı elan olunma­­sı və s. kimi beynəlxalq səviyyəli tədbirlər ölkəmizi dünyanın mə­də­niy­yət mərkəz­lərindən birinə çevirməkdədir.

Respublika rəhbərliyi ədəbiyyat və mədəniyyətin inkişafına böyük diqqət və qayğı ilə yanaşmış, cəmiyyətin inkişafında ədəbiyyatın aparıcı roluna böyük əhə­miy­yət vermiş, öz ictimai-siyasi fəaliyyəti ilə bərabər, Azərbaycan mə­də­niyyəti, milli mədəni irsin qorunması, ana dili və ədəbiyyatın inkişafı, mədəni və ədəbi abi­dələrimizin dünyada tanınması, həmçinin dünya ədəbiyyatı in­ci­lə­rinin Azər­baycan oxucusuna çatdırılması, bütövlükdə ədəbi, mədəni, tarixi ir­si­mi­zin böyük Av­rasiya arealına inteqrasiyası ilə əlaqədar gördüyü böyük işlərlə də milli mə­dəniy­yətimiz və ədəbiyyatımız qarşısında tarixi xidmətlər göstərmişdir.

Hələ 5-10 il bundan əvvəl Azərbaycanın geniş pedaqoji, mədəni, elmi və ədəbi ictimaiyyətini narahat edən bir məsələ – onilliklər boyu kiril qrafikası ilə yazılmış kitab, dərslik və digər çap materiallarının böyük oxucu auditoriyasına necə və hansı müddətdə qaytarılacağı problemi mətbuat səhifə­lərindən və efirdən səslən­məkdə bir an belə səngimirdi. Bununla bağlı elm və tədris müəssisələri, yaradıcılıq təşkilatları ölkə rəhbərliyinə müraciətlər edirdilər. Bu gün böyük fəxarət hissi ilə deyə bilərik ki, dünya əhəmiyyətli iqtisadi layihələr fonunda mil­lətimizin və dövlətimizin imza atdığı ən böyük uğurlarından biri də latın qrafikalı bədii, elmi, kütləvi və tədris nəşrlərimiz oldu. Bu proses təkcə köhnə nəşrlərin yenidən çapı ilə məhdudlaşdırılmayaraq, tam yeni məzmunlu, müstəqil respub­lika­mızın elmi-mə­də­ni, tədris ehtiyaclarına cavab verən kitabların yara­dıl­masına da gətirib çıxardı. Ölkə Prezidentinin 12 yanvar 2004-cü il tarixli «Azər­baycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haq­qında» sərənca­mında (2) dünya ədəbiyyatı nü­mu­nələrinin yer alması, həmçinin 24 avqust 2007-ci il tarixli «Dü­n­ya ədə­biy­ya­tının görkəmli nümayən­dələrinin əsərlərinin Azərbaycan dilində nəşr edilməsi haqqında» sərəncamı (3) respublikamızda dünya ədəbiyyatına göstərilən böyük marağın, yüksək qiymətin təzahürü olmaqla bərabər, həm də xalqımızın dünyanın mütərəqqi mədəni və ədəbi irsinə verdiyi dəyərin, milli mədəniyyət, ədəbiyyat və mətbuatımızın tərəqqisi, müasir tələblər çər­çivəsində fəaliyyəti üçün bu zəka xəzinəsindən yetərincə bəhrələnməsinin vacib­liyini anlamağımızdan irəli gəlir.

Latın qrafikalısı ilə bədii, elmi ədəbiyyatların nəşrinə həyata keçirmək qərarı mədəni, ideoloji məzmun kəsb etməsi ilə yanaşı, bu addım həmçinin Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət, mənəviyyat sahəsindəki müasir siyasətinin göstəricisidir. «Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşr­lərin həyata keçirilməsi haq­qın­da» sərəncam res­pub­lika mədəni həyatında intiba­hın başlanğıcı hesab olunmaqla yanaşı, həm də mə­nəvi səciyyə daşıyır. Uzun bir tarixi dövrdə Azərbaycan xalqının əldə etdiyi nailiyyətlərdən, zəngin təc­rübədən gənc nəslin bəhrələnməsi üçün belə bir əhə­miyyətli addımın atılması ilk növ­bədə xalqın mənəvi yüksəlişinə indeksləş­diril­mişdir.

Məlumdur ki, hər bir milli ədəbiyyat təkcə öz sərhədləri daxilində deyil, həm də dünya ədəbi proseslərinə inteqrasiya olunmaqla, dünya ədəbiyyatı xəzinə­sindən bəhrələnməklə öz həqiqi inki­şa­fı­na nail ola bilər. Xalqlararası mə­də­ni, ədəbi əla­qə­lər, tərcümə əsərləri bu baxımdan təkcə digər bir xarici ədəbi irsin mə­nim­sə­nil­mə­si, ondan bəhrələnmə hadisəsi deyil, həm də milli ədəbiy­ya­tın dün­ya miq­ya­sın­da ta­­nın­ması, dünya ədəbi prosesinin tərkib hissəsi olmaq cəhət­dən də öz qiymətini qoru­yub saxlamaq­dadır. Bu baxımdan latın qrafikası ilə təkrar nəşr olu­na­raq ölkə kitabxanalarına hədiyyə edilən kitablar arasında dünya ədəbiyyatı inci­lərinin də geniş yer alması onilliklər ərzində bədii tərcümə sahəsində qazanılmış təcrübədən gənc nəslin də faydalana bilməsi üçün geniş imkanlar açmışdır.

Hələ sovet hakimiyyəti illərində ən zəngin tərcümə məktəbimiz olan rus dilindən bədii tərcümə məktəbi formalaşmış, rus ədəbiy­ya­tından bir çox əsərlər ana dilimizə çevrilərək nəşr olunmuşdur. Bu tərcümə nəşrlərinin Azərbaycan sovet ədəbiy­ya­tına, yazıçı və şairlərimizin yaradıcılığına böyük təsir göstərməsi tək­zib­­olunmaz faktdır. Lakin Sovetlər İttifaqının dağılmasından sonra rus ədəbiy­yatının tərcüməsi və nəşri sahəsində bir sıra problemlər özünü göstərməyə başladı. Xüsu­silə müstəqilliyin ilk illərində rus ədəbiyyatı nü­munələrinə münasibətə təftişçilik, möv­cud ənənələrin süzgəcdən keçirilməsi meyilləri daha çox sirayət etmişdi. İc­timai-siyasi proseslərin doğur­duğu ba­xış bucağı, yeni qiymətləndirmə meyar­la­rı­nın tələbləri rus ədəbiyyatı nümu­nə­lə­rinin təkrarən nəzərdən keçiril­mə­sini labüd edirdi. Bu proses isə daha çox eh­tiyatlılıqla mü­şa­yiət olunur, rus ədəbiyyatından tərcü­mələr əvvəlki illərlə müqayisədə çox az nəşr edilirdi. Kiril qrafikası ilə çap olun­muş mövcud tərcümələrdən isə gənc nəsil lazımınca yararlana bilmirdi.

2000-ci illərdən etibarən isə rus ədəbiyyatına münasibətdə təftişçilik meyil­lərinin aradan qalxdığının, rus ədə­biy­yatı xəzinə­sindən bəhrələnmənin yeni is­ti­qa­­mətlərinin, rus ədəbiyyatının ma­lik olduğu dəyərlərin ön plana çıxdığının şa­hi­di oluruq. Bu hər şeydən əvvəl, ölkə rəhbərliyinin ədəbiyyata böyük qayğısı, dünya ədəbiy­yatı incilərinin ana dilində Azərbaycan oxucusuna təqdim olunması istiqa­mətində həyata keçirdiyi geniş miqyaslı layihələrin reallaşmasının nəticəsi kimi qiy­mətləndirilməlidir. Azərbaycan Res­pub­li­kası Prezidentinin müvafiq sərən­cam­larında rus ədəbiyyatı xəzinəsinin geniş təmsil olunması rus ədəbiy­yatına yanaşma tər­zində dönüş nöqtəsi olmuş, rus ədəbiyyatından yeni tərcü­mələrin həyata ke­çirilməsinə stimul vermişdir desək, səhv etmərik. 90-cı illərdən fərqli olaraq, 2000-ci illərdə rus ədəbiyyatından tərcü­mə­lə­rin intensivləşməsi və tərcümələrin nəşrində müşahidə olunan yüksək artım da bu stimulun nəticəsi kimi özünü göstərir.

Professor N.Cəfərov və D.Osmanlı Respublika Prezidentinin «Azərbaycan di­lində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında» sərən­ca­mı­nın ölkənin mədəni-mənəvi həya­tın­da intibah olacağının xüsusi vurğulayaraq qeyd edirlər: «Praktika belədir ki, həmişə elmi, bədii ədəbiyyatların nəşrində ideoloji prinsiplər gözlənilməlidir. İndinin özündə də buna yalnız ideoloji yox, həm də milli məsələ kimi baxılmalıdır. Burada hər hansı siyasi-ideoloji məqsəd­dən çox, xalqın səviyyəsinin qalxması, mənə­vi cəhətdən zənginləşməsi amalı durur... Azərbaycan xalqının indiyədək yaratdığı yaxşı nə mövcuddursa, hamı­sının cəmiyyətə təqdim olunması ideyası reallaşmalıdır» (4, s.22). Sərəncamda latın qra­fi­ka­sı ilə nəşri nəzərdə tutulan rus ədəbiyyatı nümunələrinə diqqət yetirsək, görərik ki, həqiqətən də, ədəbiyyat seçimində əsas diqqət xalqın mənəvi zən­ginləş­mə­sində müsbət rolu ola biləcək əsərlərə yönəldilmişdir.

Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə ilk növbədə yenidən nəşri nəzərdə tu­tu­lan kitabların siyahısında (1) A.Puşkin, M.Lermontov, F.Dostoyevski, L.Tolstoy və A.Çe­xovun seçilmiş əsərlərinin daxil edilməsi məhz bu şair və yazıçıların yara­dı­cılıq­larının mənəvi-psixoloji mündəricəsi, daşıdığı bəşəri dəyərlər, Azərbaycan ədəbi həyatında əhəmiyyəti, həmçinin ölkəmizdə geniş mütaliə olunması ilə izah olunmalıdır. 2005-2006-cı illərdə yenidən nəşri nəzərdə tutulan kitablar sırasına isə A.Çexov, F.Dostoyevski, M.Lermontov, A.Puşkin, L.Tolstoy, A.Tol­stoy, N.Qo­qol, A.Kuprin, İ.Bunin, K.Paustovski, İ.Qonçarov, M.Saltıkov-Şed­rin, M.Bul­­qakov, A.Ostrovski, A.Qriboyedov, S.Mixalkov, V.Yan, A.Blok, V.Ko­ro­len­ko, D.Fon­vi­zin, Y.Oleşa, S.Yesenin, İ.Krılov, A.Radişşev, M.Prişvin, N.Qa­rin-Mixaylovski, K.Çu­kovski, İ.Turgenev, M.Şoloxov, M.Qorkinin əsərləri, hər biri iki cilddə ol­maqla «Rus uşaq ədəbiyyatı» və «Rus ədəbiyyatı anto­lo­gi­ya­sı» da­xil edilmişdir. Si­ya­­hıda həm klassik, həm də XX əsr rus ədəbiyyatı nəhəng­lə­rinin, demək olar ki, ək­səriyyəti yer almışdır.

Əgər «Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata ke­çiril­məsi haqqında» sərəncam əsasında təkrar nəşr olunan kitablar mövcud təcrübənin sax­lanılması, zəngin söz xəzinəsindən yeni nəslin də bəhrələnməsi üçün gözəl im­kan yaradırsa, «Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin əsərlərinin Azər­bay­can di­lində nəşr edilməsi haqqında» sərəncam isə həm də çağdaş dünya ədə­biy­yatı incilərinin nəşrini, ələlxüsus da yeni tərcümələrin həyata keçiril­mə­si­ni nəzərdə tutur. Bu sərəncam əsasında 150 cilddə nəşri nəzərdə tutulan kitablar ara­sın­da da rus ədəbiyyatı xarici ədəbiy­yatlar arasında ən geniş təmsil olunan ədə­biyyatdır.

Klassik dünya ədəbiyyatından nəşr olunacaq kitablar arasında A.Puş­kin, A.Çe­­xov, F.Dostoyevski (3 cilddə), L.Tolstoy (3 cilddə) və N.Qoqolun seçilmiş əsər­­­lə­rinin, müasir dünya ədəbiyyatından nəşr olunacaq kitablar arasında A.Pla­tonov, M.Bulqakov və V.Nabokovun seçilmiş əsərlərinin, Nobel mükafatı lau­re­atla­rı ara­sın­da A.Soljenitsın, B.Pasternak, İ.Bunin və M.Şoloxovun seçilmiş əsər­ləri, dünya ədə­biyyatı anto­lo­gi­yaları arasında isə «Rus nəsri antologiyası» və «Rus şeri anto­lo­giyası»nın nəşri nə­­zərdə tutul­muşdur. Respublika Prezidentinin «Azərbaycan dilin­də latın qra­­fi­kası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haq­qın­da» sərəncamı əsa­sın­da A.Puş­kin, A.Çe­xov, F.Dostoyevski, L.Tolstoy, N.Qo­qol və M.Bulqakovun əsər­­ləri artıq nəşr olunsa da, onların yaradıcılığının yenidən nəşri məqsədəuyğun bilin­­mişdir ki, bu nəşrlərə də adıçəkilən şair və yazıçıların əvvəllər dilimizə çev­rilməmiş əsərlə­rindən tərcümələrin daxil edilməsi nəzərdə tutulmuşdur. İstər A.Pla­tonov və V.Nabokov yaradıcılığının ilk dəfə sistemli təq­dim olunması, istərsə də Nobel mükafatına layiq görülmüş beş rus ədibin­dən dördünün – A.Soljenitsın, B.Pasternak, İ.Bunin və M.Şoloxov yara­dıcı­lığın­dan seç­­mə əsərlərin Azərbaycan oxucusuna doğma dilimizdə təqdim edil­məsi res­pub­lika oxucuları üçün böyük töhfədir. Göründüyü kimi, siyahıda klassik rus ədəbiyyatı, mühacir rus ədəbiyyatı və sovet ideologiyasının təqiblərinə məruz qalmış yazar­lar yer almışdır. Bu seçim müasir dövrdə Azərbaycanda rus ədəbiy­yatının dəyərləndirilməsinin, rus ədə­biyyatı nümunələrinə yanaşma tərzinin, dünya ədəbiyyatında özünəməxsus yeri olan zəngin rus ədəbiy­yatı xəzinəsindən hərtərəfli yararlanmaq istəyinin bariz nü­munəsidir desək, səhv etmərik.

Adıçəkilən sərəncamlar əsasında nəşr olunan kitablar respublikanın həm tərcümə, həm də nəşriyyat sənayesində dönüş yaratmış, xarici ədəbiyyatın, o cümlədən də rus ədəbiyyatının nəşrinə təkan vermişdir. Latın qra­fi­kası ilə kitab­ların çapına başlandıqdan sonra ölkə nəşriyyatlarının tərcümə ədə­biyyatının nəş­rinə xüsusi diqqət ayırması bu stimulun nəticəsi kimi qiy­mət­lən­di­rilməlidir. Respublikanın bir sıra aparıcı nəşriyyatları rus ədəbiyyatı nümunələrini təkrar nəş etməyə başlamış və bu istiqamətdə fəaliy­yət­lərini uğurla davam et­dirir­lər. «Çaşıoğlu» nəşriyyatının «Dünya ədəbiyyatı kitabxanası» seriyasından nəşr etdiyi A.Puşkinin «Seçilmiş əsərləri» (8), L.Tolstoyun «Seçilmiş əsərləri» (11), M.Lermontovun «Seçilmiş əsərləri» (7), A.Çexovun «Seçilmiş əsərləri» (5), N.Qoqolun «Ölü canlar» (6), M.Şoloxovun «Seçilmiş əsərləri» (10), «Adiloğlu» nəşriy­yatının nəşr etdiyi A.Puşkinin «Yevgeni Onegin» (9), «Nurlan» nəş­riy­yatının çap ediyi L.Tolstoyun «Hacı Murad» kitabı (12) və s. belə nəşrlərdəndir.

Hazırda Azərbaycanda istər dövlət, istərsə də elm və ədəbiyyat xadimləri tərəfindən respublikada zəngin və möhtəşəm rus ədəbiyyatı xəzinəsinin öy­rə­nil­məsi, tədqiqi və tədrisi, rus ədəbiyyatından bəhrə­lən­mə, Azərbaycan-rus ədəbi əlaqələrinin inkişaf etdirilməsi istiqamətində səylər yüksək səviyyədə davam etdirilir. Yeni qiymətləndirmə meyarlarının tələb olun­duğu müasir dövrümüzdə rus ədəbiyyatı ənənəvi sovet ideologiyası çalar­larından azad, ədəbi qanu­nauyğunluqla obyektiv dəyərləndirməyə cəlb olunur. Bu zaman rus ədəbiyyatının bir çox nümunələri əgər yenidən qiymətləndirməyə cəlb olu­nur­sa, digər tə­rəfdən uzun illər sovet senzurasının qadağan etdiyi və ya sovet haki­miyyəti illə­rində «kölgədə qal­mış» nümunələrin mənimsənilməsi istiqamətində tədqiqatlar aparılır. Uzun bir ta­rixi dövr ərzində rus ədəbiyyatından edilmiş tər­cü­mələrdən, bu sahədə qaza­nıl­mış zəngin təcrübədən yeni nəslin də bəhrələnməsi üçün uğurlu ad­dımlar atılır, bu nəşrlər latın qrafikalı əlifbada təkrar nəşr olunur, digər tərəfdən də Azərbaycan dilinə çevrilməmiş əsərlərin tərcü­mə­ləri həyata keçirilir, həmçinin sovet senzu­ra­sının ixtisarlarına və yaxud da birtərəfli təq­di­ma­tına məruz qalmış nümunələrin yenidən tərcümələri aparılır.

Prezident sərəncamları ilə çap olunan, latın qrafikalı vəsaitlərə əhalinin ehtiyacının ödənilməsini qarşıya məqsəd qoyan kitablar arasında rus ədəbiyyatı üzrə nəşrlərin üstünlük təşkil etməsi, eyni zamanda bu layihələrdə çoxlu yeni tərcümələrin sifarişi bariz şəkildə göstərir ki, Azərbaycan oxucusu, tədqiqatçısı, tərcüməçisi və naşirlərinin bu gün də dünyada böyük maraqla qarşılanan rus ədə­biyyatına münasibəti onların daxili mədəniyyəti, mənəviyyatı və ehti­yac­larından doğan bir meyar kimi ortaya çıxır. Postsovet dövrü Azərbaycan mət­buatı, ədə­biy­yatı və s. nəşrlərində rus ədəbiyyatından tərcümələr, onların araşdırılması, nəşri xalqlarımız arasında tarixi-mədəni yaxınlığın, qarşılıqlı əlaqələrin və ünsiyyətin qorunub saxlanılmasının bir-birindən yetərincə bəhrələnmənin və təbii ki, əvvəlki yüzilliklərdə baş vermiş tarixi yanlışlıqlara həm obyektiv, həm də bəzən post­modernist yanaşmanın təzahürü kimi anlaşılır.