Диссертация ылыми жетекшісі : филология ылымдарыны
СодержаниеЖмысты жалпы сипаттамасы
Зерттеу нысаны.
Зерттеуді масаты мен міндеттері
Зерттеу жмысыны діс-тсілдері.
Зерттеуді ылыми жаалыы мен нтижелері
Зерттеуді теориялы маызы жне практикалы мні.
Жмысты малдануы мен жариялануы.
1 аламны тілдік бейнесіндегі «аза йелі» концептісі
Абала ыысан жо
Бл йел жеті дспанны бірі
Саыпжамал кимешегіні етегіне орап алып, сбиді алдына жатызды.
Шешесінен кзін ашпай жатып айрылып, бетбейнесіні андай екенін мытып алан кішкене бала мынау астарынан алмай ербедеп ж
Киеван шалды мндай сттерде шектен тыс шікмшіл, шектен тыс мейірімсіз, атыгез боп кетерін жасы білетін ыжымкл арты
Балам, сен ренжіме. кей ыздарды арасында скен бала кілге араыш, елжіреуік келеді. ыз деген сайтан, брін аарыш келе
Патша аласыз іс жасасын, падиша кімні дос, кімні жымысы екенін сырттай баылаушы
Е,е, кптен бері хабарласпаан болдыыз ой. Аайынысыз ба, жаынысыз ба?
Сонымен алпыс йлі ауылдан елу тоыз йел жесір алды.
Адап сйле, аайын
Енді кз жіберіп араса, балалары алдында ке айбарын айшытандырып, пайамбарды туындай желбіретіп крсеткен де марм анасы Х
Жол ауыр сопады ма, басием? – Кнбегіні мндайда бірінші кретін адамы да, зіні бабын табатын да бйбішесі Ефриниса
Байжан Омбы трелеріні алдын да крген! Байжана не келуші еді! – деді. з йіне келе жатан бле-жаланы исі байалмаан со,
Биайшаны бетіне ызыл ойнап, ас-абаын кере, кзін ткере тастады.
Сол уаытта Абай лкен ыылас білдіріп, айрыша бір тазыммен тсін басып, атты дауыстап
Мртазаны бір арындасын Сттібек аам алан, Енді Сттібекті арындасын Мртаза алмашы. Сонда айырбас па, немене зі? – Айша
Ой, тоба-ай, - деді апам ернін сылп еткізіп
Біз Айшаа араймыз. Айша бізге абаын тйіп, астыы ернін жымырады. Алмадар дегені
Абілек те а орамалын желпілдетіп оштасты
Мына Кенже мырзаа не крініп кетті, тыр жалааш арындасыны отауына кіріп? - десті от басында жрген йелдер беттерін шымшылап
Бетім-ау, мына Kесір болмаай да! – деді
Екі жас келіншек иіскесті, танысты, алжыдасты, білісті. Білісті де сеністі, лпан аырын ана Шынарды санын шымшып алды
Бозінген лдебір ызы сек айтады екен деп
Келдім ой, ре шытым, - деген ыз, нін сыбызыдай сызылтты.
Есеней зап бара жатан бала жігітке лі арап тр..
Мен сені бдан былай Анарым дермін!
Аал, алдыгл, Медігл, алдыыз, Медіыз, Метай, Анар, Нышанкл
Дйсенкл-Дйсенбек, Сейсенкл-Сейсенбек, Жмагл- Жмабай, Наурызгл - Наурыз, Сайлаукл-Сайлаубек ,т.б.
Айслу, Кнслу, Жанслу, Жібек, Сымбат, Нзікен
Пошталды атыны Тойсын йде жо (
Бір ке, бір шешеден жалыз едім
Кбике деп ататып еді. Шыыс туалы бл зі сорлы бейбаты онсыз да тсікі назарын тіптен жер ылмаймын деп Кнбике
Бибісара. Шоай
Сэр, Мнсияны – Манс
Мені атым осылай бола ма?
Ауылды брі А шеше атап кеткен а кемпір – Мидар аайды анасы, Нарын бойындаы ататы Ммек байды бйбішесі...
Байауымша, лгі жегесіні «Трежан» деп атааны, й жанына жаып трады
Ол арааырды туар жарытыты етінен шошынып алан бірдеесі бар шыар?
Седібай айным
Миял сені ренжітпес. ойды стін ішіп, ішегі аарар, - деді. Бл ауылды йелдері айнаа, айындарыны атын стіп брмалап
1.3.4 «аза йелі» концептісіне атысты киім атауларыны лингвомдени сипаты
Есет батыр жаа босанан йелі Жмабибі слуды ндыз ішікпен ымтап, ортадаы лаулап тран ота кесек-кесек шарбы май латырып
Ауылдаы енелер мен абысындара осылып Ділд келініне кимешек-шаршы, алы жібек желек кигізіп жіберіпті
Баяыда басына мы абаттап кндік салан Сусарды мен кргенмін
Сукелесін тастап, жібек шаршыны алымынан тйрей салды да, Есенейді тізесін шынтатады
1.3.5 «аза йелі» концептісіне атысты олнер, ксіп атауларын білдіретін лингвомдени бірліктер
Текеметті тріндей ай
Енді Клзипаны Раушана кпелеп келгенін білген со, кегін алай аларын білмей жрген Зейнеп те ашуа мытап мінді
Балам - ау, а жіппен де терме тои ма екен? Алаша тоу – орамал тоу деймісі?
Уызын айнатпай, дейі бізді келуімізге сатап ойыпты. Уыз
Брінен аылы, азір, жееше, сен шапша «а ірімшік» жаса да, соан балайма ос... Сйтіп,азаты «ала» дейтін асын зірле
1.4 «аза йелі» концептісіне атысты зергерлік бйымдарды сакральды мні
Байдалы атына мінер кезде лжан азыра тотатып, оашалап алды да
Бергені лкен кесек кміс – «тайтя» болатын
Жас келіншек сукелені той ткенше киіп отырып, тойдан со сукелені іліп ойып, оны орнына бергек киетін
Глдарайым – бетмоншаын салбыратып,арарасын жарыратып,жібек жамылышын желбіретіп сукеле киген – Бекболатты слу тоалы
2) аза ыздарыны, йелдеріні брымын ерекше снді етіп крсететін зергерлік нер туындысы – шолпы
Сйретіп алтын шашбауын
Саусаыма шаштар арасындаы шпилка, приколкалар атты тиеді. Оларды суырып алып тастаым келеді. Оларды атадыы намайды.
3) Ал сырт киімге таылатын шекейлерге бастырма, жарма, апсырма, тйме, ілгек
Бексана тйіншекті ашты. Бір шкім топыра салынан тмар, тобылыдан тізілген ала, кестелі орамал, бір тал жусан
5) ола таатын зергерлік шекей
Слуды ылыы бар неше трлі
Тама адал болу шін олда жзік болу керек
Саусатарында істікке шанышандай алтынды-кмісті саина
1.5 «аза йелі» концептісіне атысты онимдерді этномдени сипаты
Ттіні ісіне риза болан жрт кейін бл кпірді «атын кпір» деп атап кетеді
Олай болса, Жалпы Керейді он екі болыс болып отыран лкен бір тармаы Аба-Керей деп аталады. Аба ол – йел аты. Ондаан рула
1.6 йел ~ана тілі жне йел~ана арым-атынасыны этномдени мні
Біра ш рет шабуыла шыып, е батыр деген ш жзге тарта ер скер не істерін білмей, таы дадарып алды.
Сзіні басы Бжейді матау мен сол жасыны жотау еді. Соны аяын шбыртып кеп
Кмшат турасында кйзелтіп отырсыдар сендер бізді. Тап енді, емін тап аыранша! тар анау аршадай жетімегімді! - деп, атты
2 аламны тілдік бейнесіндегі «аза йелі» концептісі
2.1.1 Лингвомдениеттанымды зерттеулерді ерекшеліктері
2.1.2 Лингвоелтанымды баыттаы зерттеулер
Келген кемпір табалдырытан аттаан сайын самауыр асында бір ырын отыран Шйзаны кріп, солылдай жылап бас салды: – Кнім,
Мынау ойды басы, – деді Ажан оан тсіндіріп. – Бізді халымыз е рметті онаыны алдына осылай бас тартады.
Ббира уысына стай кірген тзбен немересін аластап, кбір-кбір да айыран. Бгінгі кбейіп кеткен ырым-сырым
Сонша неге дегбірі ашты, ойсашы айдаыны ойлап таппай.
Айманны рбір трлі айласы бар
Айман ыз аылменен тату ылды
Жанарынан жасы зіліп тскен Тмар ханым Кирді кесілген басын олына жиіркене стап трып
Жау олында дайым лім берді
Ж-жо, алайда л, л... Кейінге рпаымды алдырар л... Кейінге атымды алдырар л... л!
Ал біздерге ше? ыздары дниеге келгенде ата-анамыз бізді де райсымыза дл осылай уанып, дл сондай шалып той жасады ма? –
Біз ше? – ыз – жатжртты. Бой жеткен со, анаты жетілген с баласы секілді туан ясынан шып кетеді
Айта ой, - депті ыыласы тсіп.
Жо, араым. Жары лсе ошаыны клі шашылып, 32 абырады сгіп алдым десейші!
Пшпаы анамаан, бауыры тсыз байтал ой.
2.2.1 «аза йелі» концептісіне атысты салт-дстрлерді этномдени сипаты
Анам Жаылсына кйлектік мата, басына тартатын шашаты жібек орамал беріп, жыласып аттандырды
Баяыдан бері ойында жо жеешемні биыл алайша тркіндегісі келе аланын білмеймін. зі де кп млікпен ырап
2.2.2 «аза йелі» концептісіне атысты алыптасан траты тіркестер мен паремиологиялы орды этномдени сипаты
Жнібек клді. Аяын жеделірек басып те берді. «Міне, наыз ауыл! – деді ішінен, – алада болса, жолыды кніне мы йел кесіп
Келіні бір ша отынды пешті алдына тастай салды
Айаным мн бермеуге тырысты. зіне ыстыа кбірлейді
Денсаулы анибет
2.3 Кркем мтіндегі «аза йелі» концептісі
Аудай иілген мойны
Мені шашым, адыра алыр, айырды ту йрыындай алы
Сазды жерге шыан талшыбытай солылдаан тал бойындаы ылдырытай жіп-жіішке, аш белі жесізбен ынаанда бір-а уыс боп зі
Баытты клкі ойнаан сем еріндеріні ар жаынан крінген аппа сем тістері тгіле кететін а маржан секілді тізіле
Есенейді табатай жалпа ара шбар беті ызды ауды жмыртасындай аппа бетіне жаындай берді
Салтанатты жзі бал-бл жанып, таы лайыр гліндей лпырып кетіпті
Жылдам басанда дрия кйлекті ос етегі дгелеп дірілдеп, жылтыр кебісіні кішкене іздерінен кресе белге рнек салып кетіп
Келдім ой, ре шытым, - деген ыз, нін сыбызыдай сызылтты
2.3.1 Абай ледеріндегі «аза йелі» концептісіні крінісі
Жасыменен сырласса, шыан рдей (
Біра мал жаынан кілі ош болса да, Срсенбайды жамааты алампыр мырында бала ктермей, бл екеуі балаа мтаж еді.
Дниеде, сір, сендей маан жар жо
Жман зын ара бурыл аттан тсе алды да, лкен а йін тіктіре бастады. атарулы аты асында, амшы мен шылбыр белінде. Кпей
Айаншаны аырын сыбыры еміс-еміс ана естіледі де, Назыкешті бірдеме дегені кре таияа таылан бір шо кіні дірілінен
Жеешеке-ау, айта ойшы, Жігітжан айда? Манадан бері іздеп таба алмай жрміз... ыз айда, жееше?..
Манадан ешкімді кездестіре алмай тран йел, асыыс болса да, аз кідіріп, арай алан Байшегірге алыстан айайлап
Сексен ауылыны жігіттерін сраймын, – деді енді турасынан тартып.
2.8 Мифтік танымдаы «аза йелі» концептісіні крінісі
Афина – гректерде, май
А отауды ішінен арсы- грсі дауыс шыады. йелде, біра н жо.
Албасты-ыз сіресе, тманды кндері теіз жаалап серуендегенді жасы креді екен...
2.5 Концепт тіл мен таным сабатастыына негізделген когнитивтік баытты негізгі бірлігі ретінде
2.6 Ассоциацияны тілдік крінісі психолингвистикалы діс ретінде
2.6.1 «аза йелі» концептісі ассоциациялы ріс аясында
Апа-ай! Осы бір кеселді мінез кіші апамнан неге кп шыа береді?
Пайдаланан дебиеттер тізімі
