Geum.ru

Канцэпт "шчасце" у мове сучаснай беларускай паэзіі

Дипломная работа - Литература

Другие дипломы по предмету Литература

пра тое, што лёс можа ўплываць на чалавека, але і чалавек сам можа мадэляваць сваё жыццё.

Вялікая колькасць дзеясловаў волевыяўлення ў семантычным акружэнні канцэпту шчасце сведчыць пра значнасць для чалавека гэтага паняцця, пастаяннае імкненне да шчасця.

Лексічнае акружэнне канцэпту шчасце прадстаўлена вялікай колькасцю займеннікаў. Трэба адзначыць, што з разгледжанымі лексемамі суадносяцца займеннікі ўсіх разрадаў.

Лексема “шчасце” можа ўжывацца ў функцыі прэдыката, які кіруе абектнай залежнай часткай: “шчасце, (што/калі)…”, якая, акрамя станоўчай ацэнкі, сцвярджае таксама адмоўную адзнаку адпаведнай супрацьлеглай падзеі: “калі б гэтага не адбылося, было б дрэнна”; прыметнік “шчаслівы” можа ўжывацца ў складзе інфінітыва, “быць шчаслівым”; вельмі часта сустракаецца зварот, з лексемай “лёс” (“дзякаваць +каму”), які мае значэнне быць удзячным за ўдалы зыход падзей. У моўнай свядомасці замацаваліся сімвалы, што паказваюць на наяўнасць (або адсутнасць) шчасця. Яны могуць быць як агульнавядомымі, так і індывідуальна-аўтарскімі.

Прааналізаваны матэрыял дае падставу сцвярджаць разнастайнасць вобразаў, звязаных са шчасцем. Вобразы шчасця могуць мець характар агульнавядомых і зразумелых (прыпадабненне да вадкасці, персаніфікацыя шчасця, прыпадабненне да святла і паветра, вобразы, звязаныя з грашыма і дабрабытам у цэлым), а таксама індывідуальна-аўтарскіх наватвораў, якія не сустракаюцца ў бытавых зносінах і апісаннях шчасця (параўнанне шчасця з птушкамі і жывёламі, ежай і харчаваннем, шляхам і дарогай).

Паэтычныя меркаванні адносна вытокаў шчасця, падзяляюцца на тры асноўныя групы. Першая разглядае шчасце як дадзенае чалавеку, а значыць, крыніца згаданай катэгорыі эмоцый знаходзіцца па-за межамі чалавечай дасягальнасці ён не можа паўплываць на зяўленне або страту шчасця.

Другое меркаванне сцвярджае: шчасце чалавека знаходзіцца ў ім самім. Шчасце сістэма ўстановак, яно залежыць ад жыцця і жаданняў самога чалавека.

Частотныя прыклады даюць падставу сцвярджаць існаванне погляду на шчасце як на нешта несапраўднае, ілюзорнае, якое вельмі рэдка сустракаецца на жыццёвым шляху.

Можна выдзеліць сітуацыю кантрасту, згодна з якой шчасце магчыма толькі тады, калі яму папярэднічаюць супрацьлеглыя абставіны (гора, няшчасце, пакуты).

Трэцяя група поглядаў прытрымліваецца думкі пра тое, што чалавек не здольны ўсвядоміць сваё шчасце і прасачыць за крыніцай яго зяўлення.

СПІС ВЫКАРЫСТАНАЙ ЛІТАРАТУРЫ

 

1. Аргайл М. Психология счастья. М., 1990. 271 с.

  1. Арутюнова Н.Д. К проблеме функциональных типов лексического значения. // Аспекты семантических исследований. М., - 1980. С.32-37.
  2. Арутюнова Н.Д. Номинация, референция, значение. // Языковая номинация. Общие вопросы. М., - 1977. С. 206.
  3. Бендетович Г.Б. Лингвометодические аспекты категоризации // Язык как система коммуникативных операций: сб. науч. статей. Мн. 2004. С. 6-9.
  4. Бреслав Г.М. Психология эмоций. М.: Смысл, 2004. 544 с.
  5. Вепрева И.Т. Метаязыковой комментарий в современной публицистике // Известия Академии Наук. Серия литературы и языка. 2002. - №6. С. 12 21.
  6. Воркачев С.Г. Дискурсная вариативность лингвоконцепта // Известия РАН. Серия литературы и языка. 2005. Т.64. - №4. С. 46-55.
  7. Воркачев С.Г. Концепт счастья: понятийный и образный компоненты // Известия АН. Серия литературы и языка. 2001. Т.60. - №6. С.47 58.
  8. Воркачев С.Г. Лингвокультурология, языковая личность, концепт: становление антропоцентричной парадигмы в языкознании // Филологические науки. - 2001. - №1. С. 64-71.
  9. Гаўрош Н. Вобразнае азначэнне ў мастацкіх тэкстах. Слоўнік эпітэтаў беларускай літаратурнай мовы. Вучэбны дапаможнік. Мн., 1986, - 98 с.
  10. Гачев Г.Д. Национальные образы мира. Космо-психо-логос. М., - 1995. 215 с.
  11. Гусейнов А.А., Апресян Р.Г. Этика: Учебник. М.: Гардарики, 2002. 442 с.
  12. Демидов Д.Б. Феномены человеческого бытия. Мн.: Экономпресс, - 1999. 180 с.
  13. Джидарьян И.А. Представления о счастье в русском менталитете // Психологический журнал. 1997. Т.18. - №3. С.13 25.
  14. Донецких Л.И. Слово и мысль в художественном тексте. Кишинёв, “Ситинца”, 1990, - 164 с.
  15. Карпов В.А. Сквозь призму концептов // Веснік ВДУ. 2005. - №4. С. 160.
  16. Конан У. Архетыпы нашай культуры. // Адукацыя і выхаванне. 1996. - №1. С.6 9.
  17. Конан В. Народ в координатах культуры. // Нёман. 1995. - №2. С. 13 15.
  18. Кошелев А.Д. О концептуальных значениях приставки О-/ОБ- // Вопр. языкознания. 2004 - №4. С. 68-101.
  19. Красных В.В. От концепта к тексту и обратно // Вестник МГУ, сер. 9. Филология. 1998. - №1. С.34- 40.
  20. Кураш С.Б. Комперативные тропы как объект исследования в когнитивном и культурологическом аспектах // Русистика и белорусистика на рубеже веков. Вклад белорусских лингвистов, уроженцев Могилёвщины, в науку: Тезисы докладов международных научных чтений Международной научной конференции Проблема истории и культуры Верхнего Поднепровья, - 25-26 октября 2001 г. / Под ред. Т.Г. Михальчук. Могилёв.: МГУ им. А.А.Кулешова. 2001. 168 с., С. 121-122.
  21. Лихачев Д.С. Концептосфера русского языка // Русская словесность: Антология. М.: Academia,- 1997. С. 28 37.
  22. Маслова В.А. Когнитивная лингвистика: Учебное пособие / В.А. Маслова. Мн.: ТетраСистемс, 2004. 256 с.
  23. Маслова В.А. Поэт и культура: концептосфера Марины Цветаевой. М.: Флинта, Наука, 2004. 256 с.
  24. Маслова В.А. Поэтический текст как объект анализа // Русистика и белорусистика на рубеже веков. Вклад белорусских лингвистов, уроженцев Могилёвщины, в науку: Тезисы докладов международных научных чтений Международной научной конференц?/p>