Эканамiчнае становiшча Беларусi СЮ перыяд узрастання капiталiстычных адносiн (першая палова ХРЖХ ст.)
Информация - История
Другие материалы по предмету История
В°лiны прамысловаii:
суконная (5152 рабочых, прадукцыi на 3 млн руб.),
папяровая (539 рабочых, прадукцыi на 2 млн руб.),
шкляная (523 рабочых, прадукцыi на 200 тыс.руб.) i iнш.
Другасны характар мелi палатняная, дывановая, канатная, медная i некаторыя iншыя галiны.
На працягу першай паловы XIX ст. дробная вытворчаiь пераважала. Колькаiь прадпрыемстваСЮ у ей СЮ параСЮнаннi з 1796 г. скарацiлася СЮ 2,3 раза (найперш вiнакурнi), абём яе прадукцыi вырас да 7.105 тыс. руб. Гэта СЮдвая больш за мануфактурную i фабрычную вытворчаii разам.
Але пануючай заставалася прамысловаiь, заснаваная на прыгоннай працы. Па колькаii прадпрыемстваСЮ на 1860 г. яна пераСЮзыходзiла капiталiстычную СЮ 1,5 раза, па колькаii рабочых у 1,8, па валавой прадукцыi у 2,8 раза.
2.3 Гарады
З 1796 па 1861 г. адбываСЮся рост гарадоСЮ. Насельнiцтва павялiчылася СЮ 4 разы з 80 да 320 тыс.
Зменшылiся колькаiь i СЮдзельная вага пануючага класа феадальнага грамадства (дваран iдухавенства).
Павялiчылася колькаiь купцоСЮ, рамеснiкаСЮ i працуючых па найме.
Перамены СЮ нацыянальным складзе гарадскога насельнiцтва Беларусi, вырасла колькаiь яСЮрэяСЮ (тАЬмяжа аседлаiiтАЭ) i рускiх (чыноСЮнiцтва).
2.4 Гандаль
Развiццю гандлю спрыяла расшырэнне кадраСЮ вольнанаёмных рабочых. Да 40 50-х гг. XIX ст. у гарадах i мястэчках вырасла колькаiь купецтва, зяСЮляецца катэгорыя так званых гандлюючых сялян. Раслi гандлёвыя абароты. Толькi прамысловыя прадпрыемствы, што працавалi на СЮнутраны рынак, выпуiiлi СЮ 1857 г. вырабаСЮ на суму каля 5 млн руб.
АсноСЮнай формай гандлёвых адносiн у 30 50-я гг. XIX ст. былi кiрмашы. Самыя вялiкiя былi кiрмашы СЮ Гродзенскай, МагiлёСЮскай i Вiцебскай губернях, нязначныя у Вiленскай i Мiнскай (351 кiрмаш з прывозам на 7,4 млн руб.). Буйнымi былi кiрмашы СЮ мястэчку Зэльва Гродзенскай губернi (721 тыс. руб.), у Бешанковiчах (664 тыс. руб.) i СЮ Любавiчах МагiлеСЮскай губернi (501 тыс. руб.).
Развозна-разносны гандаль у гарадах, мястэчках i сельскай мяiоваii пасля кiрмашоСЮ займаСЮ другое меiа. Базары iснавалi амаль ва СЮсiх гарадах i мястэчках Беларусi.
Стацыянарны гандаль адбываСЮся СЮ штодзённа працуючых гандлёвых установах лаСЮках, крамах, магазiнах, пiцейных дамах, карчмах, кавярнях i iнш. Тавар кандытарскiя i хлебабулачныя вырабы, баваСЮняныя, шарiяныя i шаСЮковыя тканiны, прадукцыяй мяiовай вытворчаii.
Знешнi гандаль у асноСЮным вёСЮся па рэках i каналах. ГалоСЮны гандлёвы шлях Днепр, асноСЮны пункт транзiтнага гандлю Юрбург на р. Нёман (сучасны горад Лiтвы Юрбаркас). 3 Беларусi тавары траплялi СЮ еСЮрапейскiя i азiяцкiя краiны i калонii Амерыканскага кантынента. За мяжу з беларускiх губерняСЮ вывозiлi прадукты земляробства i жывёлагадоСЮлi, лес i драСЮляныя вырабы, прадукцыю перапрацоСЮчай прамысловаii. РЖмпартавалiся еСЮрапейскiя фабрычныя тавары, металы, соль, рыба, вiнаградныя вiны, садавiна, машыны i абсталяванне. ПрацягваСЮся традыцыйны гандлёвы абмен з царствам Польскiм, з якiм у Расiйскай iмперыi з 1822 па 1850 г. iснавала мытная гранiца.
Мiж тым у цэлым як унутраны, так i знешнi гандаль развiваСЮся марудна. Яго развiццю СЮ вялiкай ступенi перашкаджаСЮ кепскi стан шляхоСЮ зносiн. Тэмпы гандлю СЮ 50-я гг. XIX ст. у параСЮнаннi з другой паловай XVIII ст. знiзiлiся.
Першая палова XIX ст. перыяд далейшага разлажэння феадалiзму СЮ прамысловым развiццi Беларусi i фармiравання капiталiстычных адносiн. Аб гатым яскрава сведчылi новыя капiталiстычныя мануфактуры, заводы i фабрыкi, дзе працавалi вольнанаёмныя рабочыя, укаранялася паравая машынная тэхнiка. Тэмпы прамысловага развiцця былi нiжэйшымi СЮ параСЮнаннi з iншымi рэгiёнамi ЕСЮрапейскай часткi Расii. ГалоСЮныя прычыны панаванне прыгоннiцкай сiстэмы гаспадарання i канкурэнцыя з боку расiйскай i польскай прамысловаiяСЮ, якiя мелi значную перавагу СЮ сваiм развiццi.
3. Спробы гаспадарчых рэформаСЮ
Крызiсныя зявы СЮ гаспадарцы прымушалi царскiя СЮлады рабiць пэСЮныя захады па рэфармiраваннi iснуючых парадкаСЮ.
Спарадычныя меры:
1801 г. дазвол набываць i прадаваць землi купцам, мяшчанам i дзяржаСЮным сялянам.
1803 г. указ аб так званых вольных хлебапашцах. Памешчыкi мелi права адпускаць прыгонных з зямлёй за вялiзны выкуп. Заставалiся i павiннаii згодна з узаемным дагаворам. У 1848 г. вольныя хлебаробы былi СЮключаны СЮ склад дзяржаСЮных сялян на СЮласных землях.
З мэтай абмежаваць бескантрольную СЮладу памешчыкаСЮ, царскi СЮрад увеСЮ абавязковыя iнвентары гаспадарчае апiсанне памешчыцкiх маёнткаСЮ з дакладнай фiксацыяй колькаii прыгонных, памераСЮ зямельных надзелаСЮ, выконваемых павiннаiяСЮ. У 1844 г. было зацверджана палажэнне аб стварэннi дваранскiх камiтэтаСЮ у заходнiх губернях для складання абавязковых iнвентароСЮ памешчыцкiх маёнткаСЮ. У iх СЮдзельнiчалi самi памешчыкi, таму сялянам палёгкi яны не неслi.
РЖнвентары былi СЮведзены к 1857 г. СЮ 1/10 частцы памешчыцкiх маёнткаСЮ (актыСЮна iх СЮвядзенню супрацьдзейнiчалi сяляне). Па iнвентарах уся зямля, якая знаходзiлася СЮ фактычным карыстаннi сялян, захоСЮвалася за iмi. Для вызначэння павiннаiяСЮ за аснову была прынята трэцяя частка даходу з вылучаных сялянам зямель. РЖнвентарныя правiлы часта парушалiся памешчыкамi, тым не менш дзяржава СЮ некаторай ступенi ахоСЮвала сялян ад празмерных апетытаСЮ iх гаспадароСЮ.
У сiстэме кiравання дзяржаСЮнай маёмаiю (каля 465 тыс. сялян) найбольшае значэнне мела арэнда калi дзяржаСЮныя маёнткi аддавалiся СЮ прыватныя рукi за штогадовыя выплаты дзяржаве з боку арандатараСЮ. Казённай адмiнiстрацыяй кiравалас