Эканамiчнае становiшча Беларусi СЮ перыяд узрастання капiталiстычных адносiн (першая палова ХРЖХ ст.)
Информация - История
Другие материалы по предмету История
ii
Самай цяжкай формай была аддача сялян падрадчыкам па кантрактах на сплаСЮныя, будаСЮнiчыя i зямельныя работы на працяглы перыяд. Памеры паншчыны значна выраслi i дасягалi шаii дзён у нядзелю (селянiн выкарыстоСЮваСЮ свой iнвентар i цяглую сiлу). Аброчныя сяляне выплочвалi 20 80 руб. у год, плацiлi данiну i выконвалi дадатковыя павiннаii СЮ маёнтках.
У 50-я гг. XIX ст. зявiСЮся няспынны рост нядоiмак дзяржаСЮных падаткаСЮ. Падушны падатак беларускiя сяляне плацiлi залатой i срэбнай манетай, што было СЮ 4 5 разоСЮ даражэй за асiгнацыi. На 1856 г. недоiмкi склалi 8 млн. руб. цi каля 30% недоiмак па iмперыi.
Сялянская гаспадарка паступова звязвалася з рынкам праз базары i кiрмашы. Але гандлёвыя сувязi сельскай гаспадаркi насiлi аднабаковы характар амаль усе грошы iшлi на СЮплату памешчыцкiх i дзяржаСЮных падаткаСЮ. Сялянская гаспадарка заставалася натуральнай. Крынiца грошай адыходныя промыслы, былi звязаны з сезоннымi, сплаСЮнымi i земляробчымi работамi. Вялiкая колькаiь сялян працавала СЮ 50-я гг. на будаСЮнiцтве чыгунак за межамi тэрыторыi Беларусi
Наглядалася расслаенне сялянскiх гаспадарак, яно было больш глыбокiм у заходняй i цэнтральнай частках Беларусi. Але заможных сялян у гэтых рэгiёнах Беларусi СЮ параСЮнаннi з цэнтральнымi губернямi Расii было вельмi мала.
Такiм чынам, да сярэдзiны XIX ст. працэс разлажэння феадальна-прыгоннiцкай гаспадаркi паглыбiСЮся i можна гаварыць аб яе крызiсе. Прыкметы крызiсу:
Упала прыбытковаiь памешчыцкiх маёнткаСЮ.
Выраслi дзяржаСЮныя нядоiмкi.
Адбывалася маёмаснае i сацыяльнае расслаенне сялянства, яго заможная вярхушка вяла гандлёвае земляробства або валодала прадпрыемствамi i капiталамi.
Паступова СЮкаранялiся элементы капiталiзму прымяненне вольнанаёмнай працы, машыннай тэхнiкi, спецыялiзацыя гаспадарак, пастаСЮка прадуктаСЮ сельскагаспадарчай вытворчаii на рынак i iнш.
2. Прамысловы пераварот i станаСЮленне фабрычна-заводскай прамысловаii на Беларусi СЮ першай палове XIX ст.
У першай палове XIX ст. Беларусь уступiла СЮ стадыю прамысловага перавароту. Прамысловы пераварот гэта пераход ад заснаванай на ручной працы мануфактуры да машыннай iндустрыi. У вынiку яго прамысловаiь пераСЮтвараецца СЮ галоСЮную галiну грамадскай вытворчаii.
Развiццё капiталiзму СЮ прамысловаii праходзiць 3 стадыi: першая дробнатаварная; другая мануфактурная; трэцяя фабрычная вытворчаiь. Да 60-х гг. XIX ст. беларуская прамысловаiь прайшла дзве першыя стадыi.
Да пачатку XIX ст. найбольш распаСЮсюджанымi вiдамi прамысловай вытворчаii на тэрыторыi Беларусi зяСЮляюцца промыслы, рамёствы i мануфактуры СЮ гарадах i мястэчках. Шырокае развiццё атрымалi палатняная, суконная, гарбарная, кравецкая, шавецкая, ганчарная вытворчаii, апрацоСЮка дрэва, выраб скур i г.д.
У гарадах вядучае меiа займала рамесная вытворчаiь. Рост яе таварнаii выклiкаСЮ лiквiдацыю самастойнаii i карпаратыСЮнай замкнёнаii цэхаСЮ, iх манаполiю СЮ вытворчаii. Члены цэхаСЮ атрымлiвалi права наймацца на фабрыкi i заводы. Узнiклi буйныя майстэрнi з наёмнымi рабочымi. Гарадское рамяство задавальняла патрэбы не толькi жыхароСЮ горада, але i навакольнага вясковага насельнiцтва. У канцы 50-х гг. XIX ст. налiчвалася да 16,5 тыс. рамеснiкаСЮ.
2.1 Мануфактуры
Прыгонныя вотчынныя мануфактуры пераважалi над капiталiстычнымi, паступова яны перарасталi СЮ капiталiстычныя. Вотчынныя мануфактуры працавалi пераважна дзеля задавальнення непасрэдных патрэб памешчыка-прыгоннiка i яго двара. Капiталiстычныя выраблялi прадукцыю на продаж. Нявыгаднаiь прыгонных мануфактур у параСЮнаннi з прадпрыемствамi, на якiх працавалi вольнанаёмныя рабочыя, зяСЮлялася яскравым пацвярджэннем крызiсу прыгоннай гаспадаркi.
У першыя дзесяцiгоддзi XIX ст. кола мануфактур пашырылася. У 1801 1805 гг. у МагiлёСЮскай губернi было 43 мануфактуры, у Менскай 176, у Вiцебскай 46, у Вiленскай 16, у Гродзенскай 27.
З 50-х гг. XIX ст. пачаСЮся хуткi рост купецкiх, капiталiстычных мануфактур з вольнанаёмнымi рабочымi. Уласнiкамi мануфактур зяСЮлялiся купцы, мяшчане i рамеснiцкiя майстры. У 1832 г. сярод СЮласнiкаСЮ было 29 купцоСЮ 1-й, 2-й i 3-й гiльдый, што валодалi суконнымi прадпрыемствамi. 57 капiталiстычных мануфактур у 1860 г. мелi 1.746 рабочых, выпускалi прадукцыi на 752 тыс. руб., гэта каля 48 % прадукцыi СЮсiх мануфактур.
Адначасова (другая чвэрць XIX ст.) адбывалася СЮзбуйненне вотчынных мануфактур. РЖх частка адносiлiся да тыпу фабрычна-заводскiх прадпрыемстваСЮ. Арандатары вотчынных мануфактур выкупалi станкi, будынкi, зямлю i перабудоСЮвалi прадпрыемствы па форме СЮ капiталiстычныя (металургiчны завод у Налiбоках).
2.2 Фабрыкi i заводы
Першыя фабрыкi i заводы СЮ Беларусi, як i мануфактуры, былi прыгоннымi. Паравыя машыны СЮ беларускай прамысловаii у 20-я гг. XIX ст. на суконных прадпрыемствах памешчыка ПуслоСЮскага у мястэчках Хомску Кобрынскага i Косаве Слонiмскага паветаСЮ. У 1841 г. узнiк мукамольны завод капiталiстычнага тыпу СЮ Магiлёве, затым цукровы у Белiцы. МагiлёСЮскi завод размяшчаСЮся СЮ цагляным будынку i быСЮ аснашчаны паравым рухавiком. Усе рабочыя былi вольнанаёмнымi.
Па рэгiенах найбольш развiтай была Гродзенская губерня (суконныя прадпрыемствы), МагiлёСЮская губерня, найменш Менская губерня. Кошт прадукцыi прамысловаii Беларусi у 1852 г. склаСЮ 2,5 млн. руб., у 1859 г. амаль 5 млн. руб. Размяшчэнне прадпрыемстваСЮ залежала ад транстартных сродкаСЮ (галоСЮныя, як i раней, рэкi), крынiц сыравiны i працоСЮнай сiлы.
Дамiнуючыя г?/p>