Шляхi i метады будаСЮнiцтва iндустрыяльнага грамадства СЮ Савецкай Беларусi
Информация - История
Другие материалы по предмету История
выя магутнаii на Полацкiм нафтаперапрацоСЮчым заводзе, 1-я чарга Полацкага хiмiчнага камбiната, 2-i i 3-i калiйныя камбiнаты СЮ Салiгорску, Гродзенскi хiмiчны камбiнат, Светлагорскi завод штуч-нага валакна, Пiнскi завод штучнай скуры, Брэiкi дывановы камбi-нат, 1-я чарга МагiлёСЮскага камбiната сiнтэтычнага валакна i iнш.
Партыйна-савецкае кiраСЮнiцтва СЮсведамляла, што экстэнсiСЮныя фактары развiцця народнай гаспадаркi сябе вычарпалi i таму пачынаючы з ХХРЖV (1971) зезда КПСС ставiлася задача аб неабходнаii яе пераводу на iнтэнсiСЮныя рэйкi, але рэалiзаваць задуманае не СЮдалося. Восьмая пяцiгодка была апошняй паспяховай пяцiгодкай савецкага часу. У далейшым тэмпы росту вытворчаii працы i нацыянальнага даходу сталi знiжацца. Тэхнiчная i тэхналагiчная адсталаiь пэСЮным чынам кампенсавалася чарговымi фiнансавымi iнвестыцыямi. Так, у гады наступных трох (1971-1985) пяцiгодак капiтальныя СЮкладаннi СЮ эканомiку Беларусi далi магчымаiь павялiчыць вытворчыя фонды СЮ 3, 4 раза (з 15, 2 да 52 млрд руб.).
ГалоСЮнай задачай дзесятай (1976-1980) пяцiгодкi абвяшчалася ба-рацьба за iнтэнсiфiкацыю грамадскай вытворчаii. ЭкстэнсiСЮны шлях таксама СЮжо не даваСЮ ранейшага эфекту, бо нацыянальны даход узрос толькi СЮ 2, 5 раза, а тэмпы росту вытворчаii сталi знiжацца. Так, тэм-пы развiцця эканомiкi СЮ 19811982 гг. склалi толькi 1, 1%. У 1982 г. прырост рэальных даходаСЮ на душу насельнiцтва знiзiСЮся да дзесятай долi працэнта.
У вынiку СЮ 1975-1986 гг. у СССР фактычна перапынiСЮся экана-мiчны рост, паколькi былi вычарпаны i экстэнсiСЮныя фактары (пера-пынiСЮся прыток рабочай сiлы, замарудзiСЮся СЮвод у дзеянне прадпры-емстваСЮ, зменшылася фондааддача i сельскагаспадарчая вытворчаiь i iнш.). Эканомiка стала набываць выразна затратны характар i патра-бавала кардынальных рэформ.
РЖнтэнсiСЮны тып росту эканомiкi, пад якiм разумеюць перавагу атрыманага ВУП над колькаiю затрачаных рэсурсаСЮ, знаходзiСЮ адбiтак у павышэннi вытворчаii працы, рацыянальным выкарыстаннi сыравiны i матэрыялаСЮ, энергазберажэннi, укараненнi дасягненняСЮ навукова-тэхнiчнага прагрэсу.
Асобныя аспекты iнтэнсiфiкацыi эканомiкi выкарыстоСЮвалiся СЮ гады сталiнскiх пяцiгодак, але СЮсе яны надзвычай актуалiзавалiся СЮжо СЮ другой палове 1950-х гг. У вынiку СЮ БССР, як i паСЮсюдна СЮ СССР, актывiзаваСЮся рух брыгад i СЮдарнiкаСЮ за камунiстычныя адносiны да працы. У 1960-19аСЮ сумежных прадпрыемстваСЮ, pyx за высокую культуру вытворчаii, навуковую арганiзацыю працы, за прысваенне вырабам ДзяржаСЮнага знака якаii. Праводзiлiся камунiстычныя су-ботнiкi, ударныя працоСЮныя вахты СЮ гонар 50-годдзя Кастрычнiка, 50-годдзя СЮтварэння БССР i КПБ, 100-годдзя з дня нараджэння РО. Ленiна i iнш. Колькаiь удзельнiкаСЮ гэтых рухаСЮ ахоплiвала амаль усiх пра-цоСЮных, але вынiкi кампанiй не мелi тых эканамiчнага эфекту, на якi разлiчвалi iх арганiзатары. Па розных прычынах задача iнтэнсiфiка-цыi эканомiкi так i засталася нявырашанай на працягу СЮсяго савецкага часу.
Механiзм гаспадарання, якi склаСЮся СЮ канцы 1920-х 1930-я гг., заставаСЮся амаль нязменным. Ён не спрыяСЮ iнтэнсiфiкацыi эканомiкi i прыкметна саступаСЮ заходнiм дзяржавам, якiя развiвалiся ва СЮмовах капiталiстычнага рынку. Забеспячэнне тэмпаСЮ росту прадукцыi прамысловаii шляхам пабудовы новых прадпрыемстваСЮ прыводзiла да распыленаii капiтальных укладанняСЮ, у вынiку чаго павялiчвалiся абёмы незавершанага будаСЮнiцтва.
Нiзкая прадукцыйнаiь працы, слабая фондааддача, вялiкая энер-гаёмiстаiь прадукцыi, уцiск камандна-адмiнiстрацыйнай сiстэмы, слабая зацiкаСЮленаiь працоСЮных у вынiках сваёй працы, нiзкi (у па-раСЮнаннi з Захадам) узровень жыцця заставалiся характэрнымi рысамi сацыялiстычнай сiстэмы гаспадарання.
Замест укаранення эканамiчных рычагоСЮ рэгулявання эканомiкi (гаспадарчы разлiк i iнш.), цэнтралiзаванае кiраванне ёю яшчэ больш узмацнялася. У вынiку механiзм гаспадарання стаСЮ ператварацца СЮ механiзм тармажэння эканамiчнага i сацыяльнага развiцця.
4. АсноСЮныя тэндэнцыi iндустрыяльнага развiцця БССР ва СЮмовах разгортвання навукова-тэхнiчнай рэвалюцыi
У сярэдзiне XX стагоддзя чалавецтва СЮступiла СЮ паласу навукова-тэхнiчнай рэвалюцыi (НТР), калi навука стала пераСЮтварацца СЮ вызначальны фактар вытворчаii. Яе галоСЮнымi накiрункамi сталi комплексная аСЮтаматызацыя, выкарыстанне новых вiдаСЮ энергii, стварэнне новых канструкцыйных матэрыялаСЮ i iнш.
Прынятая ХХРЖРЖ зездам КПСС Праграма пабудовы камунiзма вы-лучыла шэраг прыярытэтных накiрункаСЮ навукова-тэхнiчнага прагрэсу поСЮная электрыфiкацыя краiны, комплексная механiзацыя работ з далейшым пераходам да аСЮтаматызацыi вытворчых працэсаСЮ, шырокае выкарыстанне хiмii СЮ народнай гаспадарцы, укараненне лiчыльна-вырашальнай тэхнiкi i г. д. у многiм абумовiла выхад нашай краiны на перадавыя пазiцыi СЮ эканомiцы. Выкарыстанне першага СЮ свеце турба-рэактыСЮнага пасажырскага самалёта ТУ-104 (1956), запуск першага штучнага спадарожнiка Зямлi (1957), здача СЮ эксплуатацыю атамнага ледакола Ленiн (1960), палёт у космас Ю. А. Гагарына i iнш. атры-малi заслужанае прызнанне СЮсяго чалавецтва.
На заводах i фабрыках БССР укаранялiся аСЮтаматычныя лiнii. РЖс-тотна СЮзрасла квалiфiкацыя рабочых i РЖТР. За 12 пасляваенных год колькаiь iнжынераСЮ павялiчылася з 5, 1 тыс. да 13, 7 тыс. чал., тэхнi-каСЮ з 9, 9 тыс. да 27, 5 тыс. чал. З 1958 г. на прадпрыемствах прамы-словаii, транспарту i будаСЮнiцтва БССР пачалi стварацца арганiзацыi РОсесаюзнага таварыства вынаходнiкаСЮ i рацыян