Шляхi i метады будаСЮнiцтва iндустрыяльнага грамадства СЮ Савецкай Беларусi
Информация - История
Другие материалы по предмету История
? коней, буйнарагатую жывёлу, iнвентар.
2 сакавiка 1930 г. у газеце "Правда" зявiСЮся артыкул РЖ. Сталiна "Галавакружэнне ад поспехаСЮ", на словах скiраваны супраць парушэн-ня прынцыпу дабрахвотнаii пры арганiзацыi калгасаСЮ. У адказ на Беларусi працэнт калектывiзацыi адразу знiзiСЮся да 11, 1 %. Мяiо-выя арганiзатары калгасаСЮ абвяiiлi прычынай iх распаду кулацкую агiтацыю. НеСЮзабаве кулакi разам з семямi сталi высылацца СЮ Сiбiр або на ПоСЮнач, а маёмаiь перадавацца калгасам. Толькi за лета 1930 г. было раскулачана 15 629 сялянскiх гаспадарак. Баючыся быць аб-вiнавачанымi СЮ сабатажы калгаснага будаСЮнiцтва, сяляне iзноСЮ панеслi заявы СЮ калгасы, колькаiь якiх стала узрастаць.
У 1931 г. Бюро ЦК УКП(б) у пастанове "Аб барацьбе з перагiбамi СЮ калгасным руху" прызнала памылковаiь прымусовых метадаСЮ ка-лектывiзацыi. Калгасам стала аказвацца моцная дзяржаСЮная падтрым-ка (падатковыя iльготы, крэдыты, электры- i радыёфiкацыя). На больш якасны СЮзровень узнялiся агiтацыя i прапаганда. Не апошнюю ролю адыгрывала павышэнне падаткаСЮ на аднаасобнiкаСЮ. У вынiку да лiпеня 1931 г. працэнт калектывiзацыi на Беларусi СЮзняСЮся да 40, 1 % (328,1 тыс. сялянскiх гаспадарак). На пачатку 1932 г. гэтыя лiчбы складалi адпаведна 50, 4 % i 388 тыс.
Таму ж спрыяла СЮтварэнне машына-трактарных станцый (МТС). У канцы 1932 г. 57 МТС апрацоСЮвалi палеткi 33 % калгасаСЮ. Акрамя таго, пры станцыях былi створаны палiтаддзелы, якiя былi заняты ба-рацьбою з кулакамi, шкоднiкамi i iншымi ворагамi народа. На тое ж быСЮ скiраваны выдадзены СЮ жнiСЮнi 1932 г. закон Аб ахове маёмаii дзяржаСЮных прадпрыемстваСЮ, калгасаСЮ i кааперацыi i СЮмацаваннi са-цыялiстычнай законнаii. Напрыклад, за недагляд за трактарам, якi сапсаваСЮся, вiнаваты пазбаСЮляСЮся волi на пяць год, а за агiтацыю су-праць калгасаСЮ да 10 год. Спроба сялян памяняць род дзейнаii цi меiа жыхарства была рашуча перасечана СЮладамi СЮ 1933 г. праз увя-дзенне пашпартнай сiстэмы. Характэрна, што калгаснiкi пашпартоСЮ так i не атрымалi.
Напярэдаднi Вялiкай Айчыннай вайны, без улiку заходнiх раёнаСЮ у калгасы было абяднана 93, 4 % гаспадарак i 96, 2 % пасяСЮных пло-шчаСЮ. У канцы 1940 г. у БССР было 10 165 калгасаСЮ i 92 саСЮгасы.
Такiм чынам, у эканамiчным плане дзяржава атрымала хлеб для ажыццяСЮлення iндустрыялiзацыi, але не за кошт павышэння прадук-цыйнаii працы калгаснiкаСЮ, а за кошт яе нiзкай аплаты. У сацыяль-ным плане кулацтва было фiзiчна знiшчана i перастала iснаваць як клас. З гаспадароСЮ-аднаасобнiкаСЮ утварылася новая сацыяльная су-польнаiь калгаснае сялянства.
3. ЭкстэнсiСЮныя i iнтэнсiСЮныя фактары развiцця эканомiкi БССР у складзе адзi-нага народна-гаспадарчага комплекса СССР
За пасляваенны перыяд эканомiка БССР як частка адзiнага на-роднагаспадарчага комплекса СССР прайшла складаны этап свайго развiцця, якi спалучаСЮ у сабе два тыпы росту экстэнсiСЮны i iнтэнсiСЮ-ны. Першы характэрызаваСЮся павелiчэннем валавога СЮнутранага пра-дукта (ВУП) за кошт колькаснага нарошчвання эканамiчных рэсурсаСЮ, што было выклiкана спецыфiкай сацыялiстычнай сiстэмы гаспадаран-ня i асобымi СЮмовамi пасляваеннай разрухi, пераважна сельскагаспа-дарчым характарам эканомiкi БССР.
ЭкстэнсiСЮны тып яе росту знайшоСЮ яскравае СЮвасабленне СЮ пабу-дове тысяч новых прадпрыемстваСЮ i энергетычных магутнаiяСЮ; ства-рэннi цэлых прамысловых галiн хiмiчнай, аСЮтамабiле-, i машына-, станкабудаСЮнiчай i iнш.; асваеннi прыродных багаццяСЮ (лес, торф, ка-лiйныя солi i iнш.) асушэннi балот; павелiчэннi парка сельскагаспа-дарчых машын i г. д.
Дзякуючы экстэнсiСЮнаму фактару адбывалася значнае павелiчэн-не ВУП. Так, за сямiгодку (1958-1965) абём прамысловай вытвор-чаii БССР павялiчыСЮся СЮ 2, 1 раза пры плане 1, 8. Было пабудавана больш за 300 буйных прадпрыемстваСЮ, у тым лiку заводаСЮ i камбiна-таСЮ вялiкай хiмii у Гомелi, Гродна, Магiлёве, Наваполацку, Салiгорску, Светлагорску. Сярэднегадавы прырост прамысловай прадукцыi да-сягнуСЮ 11, 4 %, на 2, 6 % больш запланаванага.
Вытворчыя поспехi рэспублiкi дазволiлi ёй выйii на 2 меiа па здабычы торфу, вытворчаii фанеры i iльняных тканiн; на 3 па вы-пуску грузавых аСЮтамашын, трактараСЮ, станкоСЮ, цэменту, шкла. У БССР завяршылася фармiраванне прамысловага комплексу з развi-тым аСЮтамабiле-, трактара-, станка- i прыбора-будавання, радыёэлек-тронiкi, нафтапераапрацоСЮкi i хiмiчнай вытворчаii. З пабудовай Бя-розаСЮскай, Васiлевiцкай i Мiнскай ЦЭЦ электраэнергетыка БССР вы-расла СЮ 3, 1 раза. У асноСЮным было завершана стварэнне адзiнай Бела-рускай энергасiстэмы.
У маштабе СЮсяго СССР экстэнсiСЮныя метады гаспадарання давалi 68, 2 % прыбытку, а сама эканомiка рабiлася СЮсё больш затратнай. Здабываючая прамысловаiь атрымлiвала 30 % капiталаСЮкладанняСЮ, а давала толькi 7% прадукцыi прамысловаii. Прадукцыйнаiь працы iстотна адставала i СЮ пачатку 1960-х складала толькi 45 % ад амеры-канскай. Рост галiн групы А (вытворчаiь сродкаСЮ вытворчаii) апярэджваСЮ рост прадукцыi народнага спажывання (група Б) нават у большых памерах, чым было прадугледжана сямiгадовым планам.
У БССР гэтыя лiчбы былi больш аптымiстычнымi. Так, у 8-й пя-цiгодцы (1966-1970) рэнтабельнаiь прамысловай вытворчаii выра-сла СЮ 1, 5 разы, а гаспадарка БССР атрымала больш за 9 млрд руб. прыбытку на 5 млрд больш, чым за папярэднiя 5 гадоСЮ. Абём прамысловай вытворчаii павялiчыСЮся амаль на 80 % замест 70 % па пла-ну. Прырост вытворчаii сродкаСЮ вытворчаii склаСЮ 62 %, а прадук-цыйнаiь працы вырасла на 39 %.
Без улiку дробных, у строй увайшлi 78 буйных прадпрыемстваСЮ, у тым лiку но