Характарыстыка преторского права ў Рыме
Курсовой проект - Юриспруденция, право, государство
Другие курсовые по предмету Юриспруденция, право, государство
асочваецца субектыўнасць дзейнасці прэторыю, хоць лічыць гэта перашкода ў яго працы наўрад ці можна. Выдаткі ж на подкуп выбараў потым акупляліся. Цыцэрон (106-43 да н.э.) у сваіх судовых прамовах прыводзіць шмат прыкладаў і фактаў злоўжыванняў пры выбарах і пры выкананні службовых абавязкаў. Пацвярджаецца гэта наяўнасцю спецыяльных нормаў у рэспубліканскім заканадаўстве, накіраваных на спыненне падобных злоўжыванняў.
Што ж да эдикта то яго вынясення заўсёды папярэднічала вывучэнне ўсіх эдиктов папярэднікаў. Абсарбавання лепшых палажэнняў мела месца амаль заўсёды. Тое эдикт быў калектыўным твочистю прэторыю.
Прыкладна з III стагоддзі да н.э. ў Рыме пачала набываць ўсё большае значэнне гандаль з іншымі італьянскімі суполкамі; потым пачаліся гандлёвыя адносіны і з неитальянским краінамі.
У той жа час ішоў працэс канцэнтрацыі зямельных уладанняў ў руках буйных землеўладальнікаў, інтарэсы якіх апыняліся часам у процівагу з інтарэсамі рабаўладальнікаў-камерсантаў, хоць і тыя і іншыя жадалі захавання рабаўладальніцкага ладу.
Грамадскія адносіны такім чынам пачалі ўскладняцца, внасидок гэтага старыя статычныя і вельмі абмежаваныя ў колькасці нормы цывільнага права перасталі задавальняць патрабаванням жыцця.
. этапе ён падмацоўваў грамадзянскае права сваімі пазовамі і эдиктами, ён яго абараняў. Па словах юрыста Папиана, прэторыю ў гэтых выпадках дзейнічаў civilis adiuvandi gratia, дапамагаў прымяненню грамадзянскага права. Напрыклад твары, па грамадзянскiм праве прызнавалася бліжэйшым законным спадчыннікам пасля іншай асобы, прэторыю стаў даваць яшчэ свае, прадугледжаныя эдиктом, сродкі абароны гэтага права, гэта абарона лічыўся і быў больш дзейсным, чым той, які быў прадугледжаны грамадзянскіх правам.
Далей прэторыю стаў рабіць наступныя крокі: з дапамогай свайго эдикта ён запаўняў прабелы ў праве (дзейнічаў juris civilis supplendi gratia). Напрыклад, калі ў асобы не будзе ні аднаго з нашчадкаў, прызнаваліся грамадзянскіх правам, прэторыю ў сваім эдикте абяцаў пазоваў абарону права атрымання ў спадчыну іншых асоб, такім чынам ён ствараў іншую, новую катэгорыю нашчадкаў.
На апошнім этапе прэторыю стаў іншую працу ў сферы ўдасканалення сістэмы права. Нарэшце эдикт прэторыю стаў мець такія пункты, якія былі накіраваны на змяненне і выпраўленне цывільнага права (juris civilis corrigendi gratia).
Напрыклад, калі старое сваяцтва, якое было заснавана на ўлады гаспадара дома (так званае агнатической сваяцтва) пачатак саступаць месца Когнатическое сваяцтва (крэўнае сваяцтва) прэторыю замацаваў, што ўспадкоўванне будзе замацоўвацца не па грамадзянскай спадчыннікам, а за іншым тварам.
Прэторыю не меў права адмяняць нормы грамадзянскага права і не рабіў гэтага.
Грамадзянскі спадчыннік не прызнаваўся страціўшым сваё права, ён заставаўся намінальным пераемнікам, але з-за таго, што преторский эдикт падаваў абарону іншай асобе ("преторском спадчынніку"), у грамадзянскай спадчынніка заставалася толькі імя (Гай, 3.32) nudus jus, голае права, у тым сэнсе голае, што яно не было замацавана, пакрыта іскавай абаронай.
Такім чынам преторский эдикт фармальна не адмяняў нормаў грамадзянскага права, паказваў шляхі для прызнання новых адносін і менавіта гэтым станавіўся формай правообразования.
Падаючы абарону супраць нормаў грамадзянскага права (хоць бы ў дадатак нормаў грамадзянскага права), преторский эдикт ствараў новыя нормы права.
Юрыст Марциан (D 1.1.8) называў преторское права жывым голасам цывільнага права, менавіта ў тым сэнсе, што преторский эдикт хутка адгукаўся на новыя патрэбы жыцця і іх задавальняў.
У выніку такой праватворчай дзейнасці прэторыю, куриальной эдила, кіраўнікоў правінцый склаліся на ўзроўні з jus civile (квиритскому правам) стваралася новая сістэма правоў, якая атрымала назву jus honorarium (ад слова honores, ганаровая пасада, г.зн. права магістрацкія) або jus praetorium - преторское права , з-за таго, што менавіта преторский эдикт меў найбольшую значэнне.
Але асаблівасцю праватворчай дильности прэторыю (і іншых магістратаў) было тое, што яны, не маючы заканадаўчай улады, у той жа час стварылі ў парадку кіраўніцтва судовай дзейнасцю новыя нормы і інстытуты. Дык гэта зява атрымала яркае выраз у тэрміналогіі рымскіх юрыстаў.
Звычайна да інстытутах грамадзянскага права ўжывалі тэрмін legitimus (законны), не выкарыстоўваўся да інстытутаў преторского права, а часам нават і супрацьпастаўляецца яму, напрыклад legitima hereditas, атрымання ў спадчыну па грамадзянскай праве, у супрацьлегласць ўспадкоўванні па преторском праве (honorum possesio) judicium legitimum - судовы разгляд на аснове грамадзянскага права, у процівагу грамадзянскай працэсу на аснове ўлады (imperium) прэторыю; actus legitima - акты грамадзянскага права, іншыя прыклады, якіх можна прывесці вельмі шмат.
Да адносін, рэгулюемым преторским эдиктом, выкарыстоўвалі напрыклад выраз justae causae (справядлівы той, хто мае дастаткова падстаў), але ніколі не сустракаецца выраз legitimae causae. Класічныя юрысты тэрмінам jus пазначалі толькі законы і старажытныя звычаі. Толькі ў перыяд абсалютызму тэрмін legitimus атрымаў радавое паняцце, што было звязана з тым, што калі адбывалася кадыфікацыя Юстыніяна ў тэкстах класічных юрыстаў адбывалася падстаноўка тэрміну (так званая інтэрпаляцыя) там дзе юрысты выкарысталі іншыя тэрміны. Так незалежна ад паходжання інстытута выкарыстоўваўся тэрмін legitimum tempus - 1 законны тэрмін для атрымання права ўласнасці па даўніны, або для атрымання in integrum restitutio, абнаўлення папярэдняга стану, legitimae ussarae (законныя прэцэдэнты).