Geum.ru


Фiзiякратызм СЮ Беларусi

Информация - История

Другие материалы по предмету История

?астучай забяспечанаii i асветы для СЮcix. Гэта быСЮ асветнiцкi гуманiзм i адначасова утапiзм. Гуманiзм РЖ. Храптовiча праяСЮляСЮся СЮ павазе да асобы селянiна, прызнаннi яго натуральных правоСЮ, ва СЮвазе да творчаii народа. Сацыяльныя тэорыi i дзейнаiь Храптовiча атрымалi прызнанне i падтрымку.

Канстанцiн БагуслаСЮскi

Гады жыцця - (12.9.1754 14.3.1819). Рэлiгiйны i грамадскi дзеяч, фiлосаф-правазнавец, калекцыянер. Меiа нараджэння невядома. ПрацаваСЮ у Вiльнi. Прафесар ГалоСЮнай школы Вялiкага княства ЛiтоСЮскага, член Адукацыйнай кaмicii. У 1790 г. прызначаны прафесарам багаслоСЮя СЮ Вiленскi унiверсiтэт, у якiм з 1804 па 1812 гг. быСЮ дэканам факультэта багаслоСЮскiх маральных навук. ПерайшоСЮ з дазволу папы у свецкае духавенства. СклаСЮ зборнiк бiяграфiй дзяржаСЮных дзеячаСЮ Вялiкага княства ЛiтоСЮскага i Рэчы Паспалiтай (Варшава, 1788, 2-е выд., Вiльня, 1814). СабраСЮ больш за 200 партрэтаСЮ знакамiтых людзей краю. ПабудаваСЮ для гэтай калекцыi асобны дом у Вiльнi. Пасля смерцi К.БагуслаСЮскага калекцыя была распрададзена з публiчных таргоСЮ. АСЮтар кнiгi Пра дасканалае заканадаСЮства (1786), у якой поруч з натуральным правам як асновай справядлiвага заканадаСЮства разглядаСЮ чалавека як адзiнства двух субстанцый матэрыяльнай i духоСЮнай. ПадзяляСЮ асветнiцкае палажэнне пра рашаючую ролю адукацыi i навукi СЮ жыццi грамадства, што чым больш будзе адукаваны народ, тым больш дасканалымi будуць яго законы. К.БагуслаСЮскi, як i РЖ.Страйноускi абгрунтоСЮваСЮ неабходнаiь канстытуцыйных форм кiравання, крытыкаваСЮ тыранiю i арыстакратычную алiгархiю.

Антонiй ТызенгаСЮз

Да лiку вiдных сацыяльных рэфарматараСЮ таго часу належаСЮ кiраСЮнiк каралеСЮскiх эканомiй на Беларусi i Лiтве, падскарбiй надворны лiтоСЮскi Антонiй ТызенгаСЮз (17331785), арганiзатар шэрагу мануфактур i культурных устаноСЮ на Беларусi. У прыватнаii, ён заснаваСЮ у Гароднi Медыцынскую школу i РЖнстытут павiвальнага майстэрства, на чале якiх стаСЮ запрошаны iм з унiверсiтэта горада Манпелье французскi вучоны Жан Эмануэль Жылiбер (17411814), прыхiльнiк асветнiцкiх iдэй. Пазней гэтыя СЮстановы былi пераведзены СЮ Вiльню i на ix базе паСЮстаСЮ медыцынскi факультэт унiверсiтэта. Пасля ix зявiлiся бухгалтарская, землямерская i будаСЮнiчая школы. Рэфарматарскую дзейнаiь А. ТызенгаСЮз планаваСЮ ажыццяСЮляць у дзяржаСЮным маштабе. Для гэтага ён лiчыСЮ неабходным устанаСЮленне i захаванне СЮ краiне цвердай законнаii, павагi да права.

А. ТызенгаСЮз наладзiСЮ у Гароднi выданне першай (у межах сучаснай Беларусi штотыдневай газеты пад назвай Гародненская газета. Яе першы нумар выйшаСЮ з друку у траСЮнi 1776 г. Газета стала сапраСЮдным люстэркам мяiовага грамадскага жьцця. На яе старонках выказвалiся асветнiцкiя палiтычныя i прававыя iдэi, якiя СЮ адпаведным кiрунку (разам з Вiленскай газетай) СЮплывалi на фармiраванне грамадскай свядомаii на землях Вялiкага княства ЛiтоСЮскага. Адпаведным чынам на фармiраванне грамадскай думкi СЮплывала i змешчаная на старонках газеты мiжнародная iнфармацыя. Газета, напрыклад, друкавала цiкавыя паведамленнi пра вайну за незалежнаiь англiйскiх калонiй у ПаСЮдневай Амерыцы (будучых ЗША).

Спiс выкарыстаннай лiтаратуры

  1. ВiшнеСЮская РЖ.У. Палiтычная i прававвая думка Беларусi на мяжы еСЮрапейскiх цывiлiзацый (РЖХ-пачатак ХХРЖ стст.): манаграфiя/РЖ.У.ВiшнеСЮская.- Мiнск: Тэсей, 2007.-296 с.
  2. Сокал С.Ф. Кароткi агляд гiсторыi палiтычнай i прававой думкi Беларусi (лекцыйны матэрыял): БНРЖП. - МагiлёСЮ, 1999.-142 с.
  3. Шалькевiч В.Ф. Гiсторыя палiтычнай i прававой думкi Беларусi: Навучальны дапаможнiк./ Серыя: тАЬГiсторыя БацькаСЮшчынытАЭ дадатак да часопiса тАЬПрава i эканомiкатАЭ-Мн., 2-е выд., 1999.-200 с.
  4. Асветнiкi Зямлi беларускай Х - пач. ХХ стст. Энцыклапедычны даведнiк. Рэдкал.: Г.П.ПашкоСЮ i iнш. - Мн., 2001.
  5. Сборник работ 65-й научной конференции студентов и аспирантов Белорусского государственного университета: В 3 ч. ч.3. БГУ, 2008.-284 с.