Прыватныя тэатры
Информация - Культура и искусство
Другие материалы по предмету Культура и искусство
Прыватныя тэатры
Введение
Значны СЮплыСЮ на культурныя тэндэнцыСЦ на БеларусСЦ 1569-1795 гг. аказалСЦ рэлСЦгСЦйныя працэсы (рэфармацыя СЦ контррэфармацыя, царкоСЮная унСЦя), пазнейшы эканамСЦчны заняпад СЦ палСЦтычны крызСЦс. Значную ролю СЮ культурным жыццСЦ грамадства СЮ гэты час стаСЮ адыгрываць тэатр. Адным з першых на БеларусСЦ стала батлейка - народны лялечны тэатр, вядомы яшчэ з ХVРЖ ст. Яе рэпертуар складаСЮся з 2 частак - кананСЦчнай СЦ свецкай. ПрадстаСЮленне гэтага своеасаблСЦвага тэатра аднаго акцёра складалася з песень, танцаСЮ, дыялогаСЮ СЦ маналогаСЮ. У ХVРЖРЖ ст. з развСЦццём школьнай адукацыСЦ СЦ драматургСЦСЦ асобую ролю набывае школьны тэатр. У СЦм ставСЦлСЦся песы як рэлСЦгСЦйнага СЦ гСЦстарычнага зместу, так СЦ СЦнтэрмедыСЦ - кароценькСЦя пескСЦ на беларускай цСЦ польскай мове, пантамСЦмы, танцы, што выконвалСЦся памСЦж дзеямСЦ спектакля. Вядомы 24 дэкламацыСЦ С. Полацкага, напСЦсаныя СЦм для тэатраСЮ брацкСЦх школ. ГалоСЮным героем СЦнтэрмедый стаСЮ разумны СЦ дасцСЦпны беларускСЦ селянСЦн. У 1787 г. на змену традыцыйнай школьнай СЦнтэрмедыСЦ прыходзяць першыя драмы, напСЦсаныя на беларускай народнай мове - Камедыя К. МарашэСЮскага СЦ Лекар мСЦжволСЦ М. Цяцерскага.
Важнай зявай жыцця другой паловы 18 ст. стаСЮ прыгонны тэатр. МногСЦя беларускСЦя магнаты: РадзСЦвСЦлы, СапегСЦ, ТызенгаСЮзы СЦ СЦншыя, - утрымлСЦвалСЦ СЮ сваСЦх маёнтках капэлы, аркестры, тэатры, а нярэдка СЦ самСЦ станавСЦлСЦся кампазСЦтарамСЦ СЦ музыкантамСЦ, як МСЦхал Клеафас АгСЦнскСЦ, аСЮтар паланеза РазвСЦтанне з РадзСЦмай.
У свецкай музыцы 16-18 ст. найбольш характэрным жанрам быСЮ кант - шматгалосая песня свецкага зместу. У НясвСЦжскай друкарнСЦ быСЮ надрукаваны Канцыянал - адзСЦн з першых на БеларусСЦ нотных зборнСЦкаСЮ.
У НясвСЦжы была створана адна з першых на БеларусСЦ майстэрань па вырабу музычных СЦнструментаСЮ. Аркестры беларускСЦх магнатаСЮ часам былСЦ буйнейшыя за вядомыя заходнееурапейскiя. Не менш вядомы быСЮ НясвСЦжскСЦ тэатр ФранцСЦшкСЦ УршулСЦ РадзСЦвСЦл. Для свайго тэатра яна напСЦсала 16 драматычных СЦ оперных лСЦбрэта. Спачатку тэатр зяСЮляСЮся аматарскСЦм: на сцэне выступалСЦ члены княжацкай сямСЦ, госцСЦ, сваякСЦ. У другой палове 18 ст. выступалСЦ СЮжо СЦншаземныя майстры СЦ артысты з прыгонных сялян. Для падрыхтоСЮкСЦ акцёраСЮ оперы СЦ балета на БеларусСЦ СЦснавалСЦ некалькСЦ школ (у Слуцку, НясвСЦжы, СлонСЦме). Прыгонныя СЦ прыватныя тэатры таксама працавалСЦ СЮ Слуцку, Шклове, МагСЦлёве, Чачэрску, СвСЦслачы. Рэпертуар першага з СЦх - НясвСЦжскага - складаСЮся першапачаткова з 16 пес СЦ оперных лСЦбрэта РОршулСЦ ФранцСЦшкСЦ РадзСЦвСЦл. У другой палове ХVРЖРЖРЖ ст. ЗяСЮляюцца прыватныя тэатры СЮ СлонСЦме, ГароднСЦ, Шклове, Ружанах СЦ СЦнш. Пры СЦх утрымлСЦвалСЦся музычныя капэлы, аркестры. Для падрыхтоСЮкСЦ артыстаСЮ оперы СЦ балета стваралСЦся балетныя школы (у СлонСЦме, Слуцку). На сто год раней, чым на Захадзе, на БеларусСЦ пачалСЦ скарыстоСЮваць у афармленнСЦ спектаклей павСЦльёны. У 70-я гады ХVРЖРЖРЖ ст. працаваСЮ плавучы тэатр на АгСЦнскСЦм канале. БеларускСЦя акторы складалСЦ аснову труп сталСЦчных, у тым лСЦку ВаршаСЮскага, тэатраСЮ.
Буйнейшыя прыватныя тэатры на Беларусi
Нясвiжскi тэатр
ЦСЦкавы СЦ вядомы быСЮ НясвСЦжскСЦ тэатр, звязаны з СЦмем ФранцСЦшкСЦ УршулСЦ. РадзСЦвСЦл. Для свайго тэатра яна напСЦсала 16 драматычных СЦ оперных лСЦбрэта, сярод якСЦх ДасцСЦпнае каханне, СуддзСЦ пазбаСЮленага розуму, Каханне нараджаецца з погляду СЦ СЦнш. Песы ставСЦлСЦся СЮ спецыяльнай тэатральнай зале НясвСЦжскага замка, у летняй рэзСЦдэнцыСЦ РадзСЦвСЦлаСЮ Альбе, у зялёным тэатры СЦ палацы пад назвай Кансаляцыя, амфСЦтэатр якой на прырод-ным узгорку быСЮ разлСЦчаны на тысячу глядачоСЮ. Спачатку тэатр РадзСЦвСЦлаСЮ зяСЮляСЮся аматарскСЦм: на сцэне выступалСЦ члены кня-жацкай сямСЦ, сваякСЦ, госцСЦ, выхаванцы кадэцкай школы. У другой палове XVIII ст. у тэатры СЮсё часцей зяСЮлялСЦся СЦншаземцы-прафесСЦяналы СЦ артысты з прыгонных сялян, якСЦя атрымалСЦ адпа-ведную адукацыю. АсаблСЦва гэта СЮзмацнСЦлася пасля смерцСЦ ФранцСЦшкСЦ УршулСЦ РадзСЦвСЦл, калСЦ са сцэны знСЦклСЦ драматычныя творы СЦ перавага аддавалася операм СЦ балетам. СтавСЦлСЦся творы замежных СЦ айчынных аСЮтараСЮ. Напрыклад, музыку для аперэты Агатка СЦ оперы Войт альбанскага паселСЦшча напСЦсаСЮ кампазСЦтар нямецкага паходжання Ян ДавСЦд Голанд (дырыжор нясвСЦжскага аркестра), вершаванае лСЦбрэта - Мацей РадзСЦвСЦл.
Тэатр РадзСЦвСЦлаСЮ у Слуцку
СлуцкСЦ тэатр СЦснаваСЮ адначасова з СЦ СЮ СЦншых яго маёнтках, перш за СЮсё СЮ нясвСЦжскСЦм. Яго СЮладальнСЦкам быСЮ ГеранСЦм Белай (цяпер Бяла-Падляска, ПНР). Фларыян, харунжы лСЦтоСЮскСЦ, бязлСЦтаснытАж
Пачаткам тэатральных паказаСЮ у прыгоннСЦк, балетаман, уладар цудоСЮнай Слуцку лСЦчаць 1751 г. МенавСЦта СЮ гэты час капэлы з прафесСЦйных музыкантаСЮ, якая прыстасоСЮвалСЦся для тэатральных патрэб выступала на святы не толькСЦ СЮ Слуцку, але то манеж, то даволСЦ цеснае памяшканне збройнай палаты слуцкага замка. У 1752 г. пад тэатр перабудавалСЦ памяшканне былога суднага дома на тэрыторыСЦ Старога замка, дзе спектаклСЦ СЦшлСЦ да 1756 г. ФармСЦраванне першай трупы сутыкалася з пэСЮнымСЦ цяжкасцямСЦ: акцёры, пачуСЮшы пра дэспатычны нораСЮ князя, якСЦ мог хворых артыстаСЮ СЦ музыкантаСЮ падымаць з пасцелСЦ СЦ гнаць на спектаклСЦ, саджаць на гаСЮптвахту, гвалтам прымушаць да прадаСЮжэння кантракта, не жадалСЦ ехаць у Слуцк. Ва СЮсякСЦм разе, спроба Л. ШылСЦнга, паверанага князя, наняць у 1751 г. акцёраСЮ у КёнСЦгсбергу не завяршылася поспехам.
У драматычных спектаклях прымалСЦ СЮдзел кадэты, спектакль з СЦх удзелам адбыСЮся 2 кра