Паўстанне К. Каліноўскага 1863 г.
Информация - История
Другие материалы по предмету История
ногiя касцёлы i манастыры зачынены. Польская мова была выключана з грамадскага жыцця, навучальных i асветных устано. Пачалася палiтыка змоцненай русiфiкацыi з мэтай знiшчэння адрознення, якя iснавал Беларусi парананнi з цэнтральнымi расiйскiмi губернямi.
У час i адразу пасля падалення пастання былi ведзены абмежаваннi сферы землеладання i землекарыстання у дачыненнi паляка, беларуса-католiка, а таксама ярэя. Па закону ад 5 сакавiка 1864 г. "асобам польскага паходжання" i ярэям у заходнiх i паднёва-заходнiх губернях Расiйскай iмперыi было забаронена набываць землеладаннi, прададзеныя за даг, а таксама распараджаюцца землям, купленым на iльготных умовах, карыстацца правам на iльготы i пазыкi. Такое права мелi для набыцця канфiскаваных маёнтка удзельнiка пастання 1863 г. прыезджыя памешчыкi i чынонiкi з унутраных губерня Расii i мясцовыя буйныя правасланыя землеладальнк. Праводзiлася мэтанакiраваная палiтыка па скарачэнню памера землеладання памешчыка-католiка i пашырэнню рускага, пераважна буйнага, землеладання. Некалькiмi месяцамi пазней ярэi рысы аседласцi наогул былi пазбалены права набываць зямлю. Законам ад 10 снежня 1865 г. палякам беларусам-католкам таксама было забаронена набываць ва ласнасць маёнткi за выключэннем уладанняў, якiя перадавалiся спадчыну. У маi 1882 г. урад забаран ярэям у межах рысы аседласц стала жыць па-за межамi гарадо i мястэчак, таксама арандаваць тут, прымаць у заклад i кiраванне нерухомую маёмасць. У 1887 г. забарона на набыццё зямлi сельскай мясцовасцi (за выключэннем Магiлёскай губернi) была распасюджана на замежных грамадзян. Апошня меры былi скiраваны на перадухiленне канкурэнцыi для мясцовых памешчыка з боку ярэйскай буржуазii i iншаземца. Абмежавальныя законы дачыненнi да рассялення ярэя прывялi да штучнай канцэнтрацыi iх гарадах i мястэчках Беларусi.
Пасля пастання 1863 г. урад вярнуся да палiтыкi прыпiскi да падатковых саслоя бяззямельнай i неаселай шляхты, праявiшай актынасць у нацыянальным руху. У новых правiлах 1864 г. былi абцяжараны шляхi пацвярджэння шляхтай сваёй дваранскай годнасцi, што выклiкала некаторае скарачэнне колькасцi прадстанiко вышэйшага саслоя. У беларускiх губернях была прыпынена дзейнасць дваранскiх саслоных выбарных органа, а таксама зачынены дваранскiя вучылiшчы, заканчэнне якiх давала права паступаць на дзяржаную службу. На тэрыторыi Беларусi пасля пастання некальк год заховалася ваеннае становiшча. Дваранства час яго дзеяння не мела права збiрацца разам па некалькi чалавек, нават на сямейныя рачыстасцi, без асобага дазволу мясцовых улад. Заховалiся штрафы i кантрыбуцыйныя зборы, якiя спачатку накладвалiся бескантрольна i ператварылся крынiцу дадатковых дахода мясцовых улад, а па распараджэнню з 1866 г. накладвалiся толькi са згоды губернатара. У канцы 60-х гадо урад ме пэныя хiстаннi сваёй палiтыцы дачыненнi дваранства заходнх губерня. Але канечным вынiку, адмовiшыся што-небудзь змянiць у сферы абмежавання, урад пайшо па шляху выключэння з правiла, вызваля ад дзеяння закона асобных дваран, прадсталяючы гэта як акт асаблiвай мiласцi.
Пастанне 1863 г. зрабiла вялiкi плы. Яго падзеi прымусiлi расiйскi рад пайсцi на больш выгадныя для сялян умовы адмены прыгоннага права Беларусi i Лiтве. Пастанне садзейнiчала ажыленню апазiцыйнага руху Расiйскай iмперыi i краiнах Заходняй Еропы, абуджэнню беларускага нацыянальнага руху. разам з тым, пастанне затрымала правядзенне буржуазных рэформ 60-70-ых гадо у Беларусі, прыпынiла станаленне мясцовай iнтэлiгенцыi.
Спіс літаратуры
- Восстание в Литве и Белоруссии 1863-1864 гг. М., 1965.
- Дакументы i матэрыялы па гiсторыi Беларусi Т.2. Мн., 1940.
- Калiноўскi К. За нашую вольнасць. Творы, дакументы. М.,1999.
- Бiч М. Аграрнае i нацыянальнае пытанне ў паўстаннi 1863 г.на Беларусi // Беларускi гiстарычны часопiс. 1993. № 3.
- Бiч М. Паўстанне 1863 1864 гг. Калiноўскi // Гiстарычны альманах. Т.6. 2000. С.23-28.
- Грыгорева В. Каталiцкае i праваслаўнае духавенства ў паўстаннi 1863 г. // Беларускi гiстарычны часопiс. 1993. №3. С.36-45.