Тлумачальная запіска
| Вид материала | Документы |
- Тлумачальная запіска, 177.76kb.
- Тлумачальная запіска, 170.51kb.
- Тлумачальная запіска, 170.54kb.
- Беларуская мова праграма ўступных іспытаў для асоб, якія маюць агульную сярэднюю адукацыю, 459.19kb.
- Приказ Высшей аттестационной комиссии Республики Беларусь от 10 декабря 2007 г. №209, 332.32kb.
Яшчэ ў сакавіку 1944 г. СНК БССР прыняў пастанову "Аб ахове і выкарыстанні гістарычных і архітэктурных помнікаў і ўвекавечваць памятных месц і падзей, якія звязаны з вызваленнем Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў". А пасля заканчэння вайны, у ліпені 1945 г. Вярхоўны Савет БССР прыняў Закон "Аб азнаменаванні перамогі і ўвекавечванні памяці воінаў Чырвонай Арміі і партызан, загінуўшых у барацьбе з нямецка-фашысцкімі захопнікамі ў перыяд Вялікай Айчыннай вайны Савецкага Саюза". Дзень 3 ліпеня, гаварылася ў Законе, - кожны год адзначаць як усенароднае свята Перамогі і вызвалення беларускага народа ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў; устанавіць помнік Перамогі ў горадзе Мінску, помнікі на магілах воінаў і партызан, якія загінулі ў барацьбе з фашызмам; увекавечыць памяць паўшых абаронцаў Радзімы ў песнях, паэмах, творах культуры; арганізаваць шэфства над магіламі загінуўшых патрыётаў.
У 1966 г. Урад рэспублікі прыняў рашэнне аб узвядзенні помніка 9200 беларускім вёскам, якія поўнасцю ці часткова былі знішчаны фашыстамі. Такім помнікам стаў Хатынскі мемарыял, адкрыты 5 ліпеня 1969 г. у дні святкавання 25-годдзя вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Мемарыял стаў месцам правядзення масавых мітынгаў і антываенных маніфестацый.
Асобае месца ў гераічнай барацьбе савецкага народа займае Брэсцкая крэпасць - герой. Яе справядліва называюць універсітэтам мужнасці. Велічны мемарыял крэпасці - герою быў адкрыты 25 верасня 1971 г. Ён уражліва адлюстраваў безпрыкладны гераізм савецкіх людзей у першыя часы і дні Вялікай Айчыннай вайны. Крэпасць абаранялі прадстаўнікі 33 нацыянальнасцей былога Савецкага Саюза. Кампазіцыйным цэнтрам ансамбля з'яўляюцца галоўны манумент "Мужнасць" - нагрудная скульптура воіна (вышыня 33,5 м) і штык-абеліск (вышыня 100 м). Рэльефныя кампазіцыі адлюстроўваюць асобныя эпізоды гераічнай абароны крэпасці. 3 манументам арганічна звязаны трыбуны і трох ярасны некрапаль, дзе пахаваны астанкі 850 абаронцаў крэпасці. Побач з руінамі былога Інжы-нернага ўпраўлення гарыць Вечны агонь Славы. Перад ім - адлітыя з бронзы славы: "Стаялі насмерць, слава героям!" Недалёка ад Вечнага агню знахо-дзіцца Мемарыялная пляцоўка гарадоў-герояў былога Савецкага Саюза, на якой пад гранітнымі плітамі ўстаноўлены капсулы з зямлёй гарадоў-герояў.
Пры актыўным удзеле насельніцтва (прымала ўдзел звыш міліёна чалавек) узведзены і 5 жніўня 1969 г. адкрыты Курган Славы - даніна ўдзячнасці беларускага народа сваім вызваліцелям - воінам Чырвонай Арміі. У Беларусі насыпана болын за 100 Курганаў Славы з мемарыяльнымі архітэктурнымі ці скулыітурнымі надбудовамі, якія ўвекавечваюць подзвіг нашага народа. Помнікі танкістам устаноўлены ў Мінску, Віцебску, Гомелі, Гродна, Магілёве.
Як сімвал неўміраючай славы савецкіх воінаў і партызан, загінуўшых у гады Вялікай Айчыннай вайны, узвышаецца ў Мінску на плошчы Перамогі велічны помнік-абеліск. Перад ім гарыць Вечны агонь - жывы напамінак аб незабыўных подзвігах патрыётаў, аддаўшых жыццё за Радзіму. Творчасцю саміх працоўных з'яўляюцца помнікі "Мінск - горад-герой", помнік у горадзе Жодзіна ў гонар маці-патрыёткі Анастасіі Фамінічны Купрыянавай, чые пяць сыной змагаліся з нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Малодшы з іх - Герой Савецкага Саюза Пётр Купрыянаў закрыў сваім целам амбразуру варожага дзота.
Сярод слаўных старонак, упісаных беларускім народам у нашу Вялікую Перамогу, самая значная па размаху, беспрыкладная на мужнасць з'яўляецца трохгадовая партызанская барацьба з гітлераўскімі акупантамі. Барацьба, якая ва ўсім свеце выклікала павагу і захапленне гераічнай рэспублікай-партызанскай. Адным з самых значных помнікаў народным мсціўцам з'яўляецца мемарыял "Прарыў", які створаны ў 1971 г. паблізу гарацкога пасёлка Ушачы ў гонар прарыву варожай блакады партызанамі 16 брыгад 5 мая 1944 г. у ходзе Полацка-Лепельскай бітвы. На вяршыне ўзгорку ў разрыве бетоннай глыбы бронзавая 9- метровая фігура партызана, нахіленая наперад. Побач усмураваны 33 надмагільныя пліты з імёнамі герояў прарыву.
Шматлікія помнікі і мемарыялы землякам- удзельнікам вабны узведзены практычна ва ўсіх гарадах і пасёлках, шматлікіх вёсках нашай рэспублікі. На многіх з іхпералічаны прозвішчы загінуўшых, каля падножжа гарыць Вечны агонь. У дні ўсенародных свят каля помнікаў і мемарыялаў праводзяцца ўрачыстыя ўскладанні вянкоў, кветак, воіны прымаюць прысягу.
Імёны воінаў, партызан, падполыпчыкаў увекавечаны таксама ў назвах паркоў, плошчаў, праспектаў, вуліц гарадоў і гарадскіх пасёлкаў.У гэтых адносінах характэрна сталіца Беларусі - Мінск. Яе вуліцы сталі своеасаблівымі помнікамі славы героям Вялікай айчыннай вайны, сярод якіх маршалы Г.К. Шукаў, К.К. Ракасоўскі, І.І. Якубоўскі, С.С. Бірузоў, Ф.І. Талбухін, генералы І.Д. Черняхоўскі, М.Ф. Панфілаў, І.М. Русіянаў, П.С. Рыбалка і іншыя, а таксама М.Ф. Гастэла, А.К. Гаравец, П.І. Купрыянаў, Ф.А. Смалячкоў, Д.Г. Фролікаў, партызаны і падпольшчыкіУ.П. Бумажкоў, І.А. Бельскі, В.Т. Варанянскі, І.Д. Варвашэня, 3.3. Гала, І.К. Кабушкін, М.У. Казей, Я.У. Клумаў, В.І. Талаш, В.З.Харужая, К.І. Хмялеўскі і іншыя.
Своеасаблівай летапіссю народнага подзвіга стала кніга "Навечна ў памяці народнай", у якой сабраны біяграфіі больш за 2 тыс. Герояў Савецкага Саюза, прадстаўнікоў 42 нацыянальнасцяў, якія змагаліся за вызваленне Беларусі ад гітлераўскіх захопнікаў.
Праяўленнем глыбокай павагі і светлай памяці воінаў, партызан, падпольшчыкаў і мірных жыхароў, растрэляных і спаленых жывымі з'яўляецца 146- томнае выданне гісторыка-дакументальных хронік "Памяць", якое будзе завершана да 60-годдзя Вялікай Перамогі. У гэтых унікальцых кнігах на узроўні кожнага горада і раёна нашай рэспублікі пададзены ўсе асноўныя падзеі Вялікай Айчыннай вайны рэгіёнаў, паімённа названы ўсе воіны Чырвонай Арміі, якія загінулі пры абароне і вызваленні Беларусі, воіны-землякі, партызаны, падполыпчыкі загінуўшыя на вайне, а таксама мірныя жыхары, кожнага горада, пасёлка , вёскі, растрэляныя і закатаваныя нямецка-фашысцкімі акупантамі.
Ніхто не забыты, нішто не забыта - гераічнае мінулае навекі ў памяці народнай. Яно адчувальна жыве ў сёняшнім дні выраставанай свабодай. Славай ветэранаў, нясчасным болем страт. Жыве гэтае мінулае ў свядомасці і сэрцах не толькі людзей старэйшага пакалення, але і іх дзяцей, унукаў, праўнукаў, якія не ведалі вайны. Жыве і вучыць жыць па самых высокіх мерках патрыятызму і маралі. Вучыць ненавідзець вайну, цаніць і абараняць мір.