ҚазҰУ хабаршысы
Вид материала | Документы |
СодержаниеСтруктуризация и организационно-экономические условия развития современного туризма в регионе Корпоративтік табыс салығын жетілдіру жолдары 2. Другие обязательные платежи в бюджет |
- ҚазҰУ-дің кітапханасына түскен әдебиеттер тізімі, 416.92kb.
- Әл фараби атындағы ҚазҰУ кітапханасына түскен әдебиеттер, 1525.46kb.
- Әл фараби атындағы ҚазҰУ кітапханасына түскен әдебиеттер, 607.18kb.
- 6. Информация о предстоящих конференциях «Бизнес білім беру хабаршысы» журналы, 243.97kb.
- Әл-фараби атындағЫ Қазақ Ұлттық университеті, 717.17kb.
- Әл фараби атындағы ҚазҰУ кітапханасына түскен әдебиеттер, 384.41kb.
- Әл фараби атындағы ҚазҰУ кітапханасына түскен әдебиеттер, 293.78kb.
- Валерий Дмитриевич Губин. 3-е изд., испр. М.: Омега-Л, 2009. 367, [1] с. Университетский, 1778.3kb.
- Марина Борисовна Будильцева, Наталия Юрьевна Царева. М.: Астрель; Олимп, 2010. 190,, 407.87kb.
Әдебиеттер
Б.Н. Исабеков, Е.С. Оскенбаев СТРУКТУРИЗАЦИЯ И ОРГАНИЗАЦИОННО-ЭКОНОМИЧЕСКИЕ УСЛОВИЯ РАЗВИТИЯ СОВРЕМЕННОГО ТУРИЗМА В РЕГИОНЕ Возрастание роли услуг в современной экономике, в первую очередь связано с диверсификацией производства, насыщением рынка товарами повседневного спроса, ростом уровня жизни, появлением у населения большего объема свободного времени, которое можно использовать на себя и на благо семьи. Все это дает возможность говорить о возрастающей роли услуг туризма в силу их функциональных особенностей в структуре общественных потребностей. Туризм, как составляющая сферы услуг, имеет свою специфику, типологию и функции, которые позволяют определить его как автономную сферу хозяйствования. Специфика туристской услуги заключается в характерных свойствах, отличающих ее от других услуг. Кроме известных свойств неосязаемости, неотделимости от источника, непостоянства качества, несохраняемости, по мнению автора, можно выделить такие свойства услуги туризма, как комплексность, эффект накопления и сложность нормирования, которые могут преломляться в различной среде их производства и реализации. Туристская услуга носит территориальный характер, который определяется как спецификой удовлетворения потребностей в туризме (отдыхе, путешествии, целевой поездке), так и особенностью формирования спроса и предложения на туристский продукт в регионе. Таким образом, рынок туристских услуг имеет двойственную природу. Являясь в большей степени коммерческой средой, он имеет социально- ориентированный характер – направлен на удовлетворение и развитие общественных потребностей, оказывает влияние на процесс социализации личности, выступает инструментом перераспределения националь-ного дохода внутри региона и страны в целом. Анализ существующих подходов к изучению функционального назначения туризма позволил уточнить классификацию функций туризма, при этом выделив три функциональные группы: функции, связанные с формированием и развитием личности; с возможностями культурного взаимообогащения наций; с обеспечением экономического роста и воспроизводством производительных сил общества. Определен набор функций по каждой функциональной группе. Выявленная многофункциональность позволила представить сферу туристских услуг как совокупность отраслей, прямо или косвенно удовлетворяющих туристские потребности общества. Таким образом, роль туризма в социально-экономическом развитии региона определяет четкую структуру взаимодействия сферы туристских услуг с другими отраслями экономики, а также место регионального туристского комплекса в этой системе (см. рис.1). Сфера туристских услуг включает в себя инфраструктуру туристского комплекса, а также сопутствующие услуги, влияющие на качество туристского обслуживания и развитие туристского бизнеса в регионе. При этом сектор «Сопутствующие туристские услуги» определяет взаимовлияние сферы туристских услуг и других отраслей экономики (материального производства и сферы услуг). Степень такого влияния зависит от сложившейся структуры народнохозяйственного комплекса в целом, конкретно-исторических и рыночных условий развития региона. Несмотря на значительное влияние других отраслей, развитие туризма зависит от обеспечения эффективных организационно-экономических условий (см. рис.2), которые достигаются путем решения задач государственной политики в области регулирования регионального туризма. Оценка эффективности политики регулирования регионального туризма потребовала исследования наиболее существенных направлений в каждом из рассмотренных блоков. Анализ российского и зарубежного туристского законодательства позволил выявить положения, которые в российских нормативных актах, регулирующих туристскую деятельность, ранее не рассматривались, а именно: создание системы гарантий выполнения туристской программы, разработка квалификационных требований для профессиональных туристских кадров и включение их в нормативы лицензирования туристских фирм, разработка положения об ответственности за недостоверность рекламы туристских услуг. Важной задачей является упорядочение отношений собственности в сфере туристских услуг. В работе подчеркивается приоритетность частной формы собственности в развитии регионального туризма. Именно частный бизнес (прежде всего, малое и среднее предпринимательство) ориентирован на оптимальное использование имеющихся ресурсов, высокую степень ответственности за эксплуатацию туристских возможностей территории. Исследование условий хозяйствования государственных и частных туристских фирм Республики Башкортостан показало, что государственные предприятия, как правило, оказываются менее эффективными, чем частные, имеют более низкую прибыльность, обладают слабой восприимчивостью к инновациям и неоправданно большим управленческим аппаратом. Это подтверждают и мировые тенденции, где роль государства сводится к развитию социальной и институциональной инфраструктуры туризма. Рис. 1. Структура сферы туристских услуг в экономике региона Рис. 2. Система организационно-экономических задач органов государственного управления в развитии регионального туризма Следовательно, государство, создавая стимулирующие условия для частного бизнеса, без существенных финансовых затрат добивается двоякой цели: роста экономики и доходной части бюджета, с одной стороны, и развития регионального туризма – с другой. Важным для регионального туризма многими исследователями признается его программно-целевое развитие. При этом отмечается приоритетность государственной финансовой поддержки туристского предпринимательства, связанной с вложением немалых государственных средств (кредитные льготы, субсидии, освобождение от налогов, пошлин и т.д.). В работе сделан вывод о нецелесообразности применения таких затратных форм поддержки в современных российских условиях. По мнению автора, ведущая роль должна принадлежать более эффективным экономическим формам такой поддержки, в частности налоговым кредитам, налоговому и таможенному льготированию, организации целевых инвестиционных фондов, государственным гарантиям по кредитам и лизинговым операциям, а также льготному использованию государственной собственности. Литература 1. Балабанов И.Т., Балабанов А.И. Экономика туризма. – М: Финансы и статистика. 1999. – 176с. 2. Веретехин Л.В. Внедрение зарубежного опыта в менеджмент туристических предприятий // Экономика и управление. – 1997. – № 5. 3. Валиев М.Ш. Социально-экономические предпосылки массового развития международного туризма //Сервис в XXI столетии. Материалы региональной научно-практической конференции. Уфа: Издательство ДизайнПолиграфСервис. 2003. – 0,3 п.л. Бұл мақалада таңымыздағы аймақтық туризмнің құрылымдық және ұйымдастыру-экономикалық мәселелері қарастырылған. In this paper regional tourism structuring and organizational-economic problems are discussed. Б.Ж. Ермекбаева, А.Н. Низтаева КОРПОРАТИВТІК ТАБЫС САЛЫҒЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ Табыс салығы ежелгі және классикалық салықтардың бірі болып табылады. Салықтың бұл түрі негізінен XIX және XX ғасырларда Батыс Еуропа елдерінде кең дамыды. Қазақстан Республикасында табыс салығы 1991 жылдың 24 желтоқсанынан «Қазақ ССР азаматтарынан, шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ тұлғалардан алынатын табыс салығы туралы» заң негізінде енгізілді. Заңды тұлғалар 1994 жылдан 2001 жыл аралығында табыс салығын төледі. 2002 жылдан бастап табыс салығы корпоративтік табыс салығы болып өзгерді Біздің мемлекетімізде корпоративтік табыс салығы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімінің ең басты көзі болып табылады. Оны мына төмендегі 1 кестеден көруге болады. 1-кестеден 2008 жылдағы корпоративтік табыс салығының үлесі 2006 жылмен салыстырғанда 4,4% -ға кемігендігін байқаймыз. Оған дәлел:
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Қаржы Министрлігі қарамағындағы Салық Комитетінің әдістеме бөлімінің басшысы Г.Малдыбаеваның айтуынша, Қазақстан Республикасы бойынша барлық салықтар түрлері бойынша салық төлеушілердің салық заңдылығын толық сақтамағандығы байқалады. Корпоративтік табыс салығы бойынша салық заңдылығын толық сақтамаған салық төлеушілердің үлесі 29,6% болып шықты. Г.Малдыбаеваның пікірінше, жоғарыда аталған талдау қорытындысы корпоративтік табыс салығы бойынша 2006-2007 жылдардың Салық кодексінің 15 тарауының 81 «Тауарларды (жұмыстарды,қызмет көрсетулерді) өткізуден түсетін табыс», 83 «Міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін табыстар», 84 «Күмәнді міндеттемелер бойынша түсетін табыстар», 90 «Өтеусіз алынған мүлік», 92 «Шегерімдер», 104 «Шегерімге жатпайтын шығыстар», 103 «Салықтар шегерімі», 107 «Тіркелген активтер бойынша амортизациялық аударымдарды есептеу» баптарына қатысты заңның толық сақталмағандығы анықталды. 1-кесте Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетіне 2006-2008 жылдарда түскен салықтық түсімдердің құрамы
Мәліметтер: 2006-2007 жылдар аралығындағы мәліметтер - Статистический ежегодник, Астана, 2007г. 2008 жылдың қорытынды мәліметі – ссылка скрыта ресми сайты [6] мәліметтері негізінде авторлармен құрастырылған. Мемлекеттік бюджеттің кірістері 2008 жылғы жағдай бойынша жылдық жоспардың 95,32%-ына орындалды және іс жүзіндегі түсімдер 2539,25 млрд. теңгені құрады. Корпоративтік табыс салығы бойынша жоспарланған 808,4 млрд.теңге орнына, бюджетке 783,0 млрд.теңге түсті немесе жоспар 96,9%-ға орындалды. Бұл жағдай коропоративтік табыс салығы бойынша аванстық төлемдер жүйесінің дұрыс жұмыс істемеуінің нәтижесі деуге болады. Салық жүйесін, оның ішінде кез келген салықты жетілдіру жолдарына сәйкес ұсыныс айту үшін, бұл алдағы өзгерістердің мемлекет, салық төлеуші және халық үшін не береді, олардың мүддесі қалай сақталады деген пікірді негізге ала отырып айту қажет. Салықтық құралдың реттеуші рөлі экономиканың дағдарыс жағдайында өте ерекше. Салықтың фискалдық қызметін дамытумен шектелу мүмкін емес. Салық өнім өндірушілердің еркін шешім қабылдауына мүмкіндік беруі тиіс. Дағдарыстан шығудың бірден-бір жолы болып өндірісті ынталандыру табылады. Ал, өндірісті ынталандыру елдегі шағын және орта бизнесті дамытумен тікелей байланысты. Әлемде шағын және орта бизнесті мемлекеттік қолдау ең алдымен салықтық жеңілдіктер берумен іске асырылады. Бұл орайда, Қазақстан Республикасында шағын және орта бизнесті қолдау мақсатында шағын және орта бизнеске арналған арнайы салық салу режимі жүзеге асырылады. Дегенмен, салықтық жеңілдіктердің көп мөлшерде болуы тиімді емес. Біріншіден, салық жеңілдіктері барлық салық төлеушілерінің теңдігі принципін бұзады, өйткені бұл жеңілдік берілген салалар басқаларға қарағанда артықшылықта болады. Екіншіден, салық жеңілдіктері есептеу механизмін қиындатады, ал бұл түрлі қателіктер мен түсініспеушіліктерге әкелетіні сөзсіз. Үшіншіден, жеңілдік берілген саланың кәсіпорындары, жеңілдік құқығын рәсімдеудің күрделілігіне байланысты оны дұрыс пайдалана алмай, жеңілдіктен бас тартуға мәжбүр болатын кездері де байқалуда. Тәжірибе көрсеткендей кез-келген жеңілдік белгілі бір қиындықтарға әкеледі. Жеңілдікті кәсіпорындар белгілі бір шартпен алғандықтан, олардың өз әрекетін еркін жүргізуіне кедергілер пайда болады. Ал, шағын және орта бизнесті дамыту үшін кедергінің неғұрлым аз болғандығы жақсы. Ал, барлық кәсіпорындарға тең жағдайда салық салу үшін, корпоративтік салық ставкасын төмендету ең тиімді шешім болып табылады. Бұл мәселе Жаңа Салық кодексінде көрініс тапқан, яғни заң бойынша корпоративтік табыс салығының ставкасы 2009 жылы – 20%, 2010 жылы – 17,5%, 2011 жылы - 15% құрамақ. Біздің ойымызша, бұл мемлекеттің салық саясатындағы салық механизмінің элементерінің бірі салықтардың, соның ішінде корпоративтік табыс салығы бойынша қабылдаған дұрыс шешім. Дегенмен, Жаңа Салық кодексінде әлі де шешімін таппаған мәселелер бар. Заңды тұлғаның табысына қазіргі салық салу механизмі өнімді шығару көлемінің өсуін ынталандырмайды, өзіндік құнын төмендетпейді, керісінше, шегерімді ұлғайтып, соның нәтижесінде заң негізінде салық салудан босатылуына әкеледі. Мысалға, корпоративті табыс салығы бойынша залалды ауыстыру мерзімінің 3 жылдан 10 жылға ұлғаюы салықтан жалтарыну мәселесінің одан әрі ұлғаюына әкелуі мүмкін. Сондықтан, біздің ойымызша, корпоративтік табыс салығы бойынша залалды ауыстыру мерзімін 10 жылдан 3-5 жылға дейін төмендету және бұл жеңілдік түрін тек экономиканың басты салаларына ғана беру керек. Мемлекеттің шағын және орта бизнесті қолдау мәселесіне сәйкес, қазіргі таңда, өзекті мәселелердің бірі болып «ТАТ Ипотека» Ипотекалық ұйым» АҚ-ның Басқарма басшысының орынбасары Асхат Серикбекұлының пікірінше, микронесиелік ұйымдардың табысына салынатын корпоративтік табыс салығы бойынша шегерімдердің Жаңа Салық кодексінде көрініс таппаған. Атап айтқанда, күмәнді және тұрақсыз деп танылған микронесиелер бойынша қалыптасқан провизиялар (резервтер) бойынша шығындардың шегерімге жатпауы, бәрнеше жылдар бойы өтелмеген жеке тұлғалармен ұсынылған микронесиелердің сыйақылар бойынша күмәнді талаптарының шегерімге жатпауы. Сонымен, бүгін үлкен мәселе ол корпоративтік табыс салығы бойынша инвестициялық салық преференциялары. Заңға сәйкес, инвестициялық салық преференциялары дегеніміз корпорациялық табыс салығын төлеуден босату не жаңа өндірістер құру, жұмыс істеп тұрғандарын кеңейту мен жаңарту мақсатында инвестициялық жобаларды жүзеге асыратын салық төлеуші заңды тұлғалардың жылдық жиынтық табысынан қосымша шегерімдер жасауға құқық беру. Осы орайда, корпоративтік табыс салығын жетілдіруге байланысты, біз, келесідей енгізулерді ұсынамыз:
Біздің пікірімізбен ұсынылған өзгерістерді енгізу барысында болатын бюджеттік жоғалтуды, алдағы уақытта салық салу базасын кеңейту есебінен әрекет ететін шаруашылық субъектілерінің санын өсіру арқылы, бұрын жасырған кәсіпорындардың ашық алаңға шығару салықтық ауыртпалықты жеңілдету нәтижесінде қалпына келтіруге болады. Жалпы, қазіргі жаһандану кезеңінде өз салық жүйемізді жетілдіру объективтік қажеттілік. Егер, біз, ұсынып отырған корпоративті табыс салығы бойынша жаңалық өз шешімін тапса, онда бұл өндірістің дамуына, ішкі инвестициялардың ұлғаюына және негізгі құрал-жабдықтарды жаңалауға қосымша қаржы көздері туындайды. Әдебиеттер 1. Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасының Кодексі, Алматы, 2009 2. Ермекбаева Б.Ж. «Проблемы развития налоговой системы Республики Казахстан в условиях глобализации экономики», Алматы, 2007 3. Ермекбаева Б.Ж. «Налоговые стимулы роста конкурентоспособности экономики Казахстана», журнал «Қаржы-қаражат – Финансы Казахстана», Алматы, 2007 4. Малдыбаева Г. «Классификация налоговых нарушений по видам налогов», журнал «Вестник налоговой службы РК», № 8 (96), Алматы, 2007 5. Ермекбаева Б.Ж. «Разработка нового налогового кодекса – требование нового этапа развития Казахстана», статья «Вестник КазНУ им. аль-Фараби», №1, Алматы, 2008 6. ҚР-ның Қаржы министрлігінің ресми сайты - ссылка скрыта 7. Серикбекулы А. «Проблемы налогообложения микрокредитных организаций», журнал «Налоги и Финансы», №11 (12), 2008 Данная статья рассматривает современное состояние и перспективы развития корпоративного подоходного налога, как основного налога функционирующего в налоговой системе Республики Казахстан. Given article considers the ways perfection of corporate tax as main tax in tax system of Kazakhstan Republic. Б.Ж. Ермекбаева, Г.М. Садуанова Новое в Налоговом законодательстве Республики Казахстан Реформирование налоговой системы в целях использования налогов как главного инструмента регулирования экономики и стимулирования экономического роста является одним из ключевых задач современной финансовой системы. За последние годы Правительством Республики Казахстан была проделана большая работа по созданию налоговой системы отвечающей требованиям рыночной экономики и по приближению отечественной налоговой системы к мировой практике. Были созданы более благоприятные условия для социальной сферы, для субъектов малого и среднего бизнеса, введен льготный режим для производителей сельско-хозяйственной продукции, снижены ставки НДС, социального налога, индивидуального подоходного налога, введены налоговые преференции по корпоративному подоходному налогу, земельному налогу и налогу на имущество. Для некоммерческих организаций и организаций, осуществляющих деятельность в социальной сфере, созданы более благоприятные условия по уплате корпоративного подоходного налога и НДС. Значительно улучшилась амортизационная политика, в частности, в целях стимулирования основных средств предусмотрено право применения двойной амортизации в первый год использования в производстве новых машин и оборудования. Для развития лизинговых операций введена норма, позволяющая относить на вычеты из налогооблагаемого дохода суммы вознаграждения полученного по финансовому лизингу основных средств предоставленных на срок более трех лет с последующей передачей лизингополучателю. Проведены существенные изменения в налогообложении добычи полезных ископаемых. Введен пороговый уровень постановки на учет по НДС. Законодательно закреплены формы и виды налогового контроля. В Послании Главы государства народу Казахстана от 6 февраля 2008 года «Повышение благосостояния граждан Казахстана – главная цель государственной политики» одним из приоритетов макроэкономической политики отмечается необходимость приведения налоговой системы в соответствие с задачами нового этапа развития Казахстана. Глава государства дал задание Правительству разработать новый Налоговый Кодекс, который должен способствовать модернизации и диверсификации экономики, выходу бизнеса из «тени». Налоговый кодекс должен был приобрести характер закона прямого действия, ограждающего вольного толкования его норм налоговыми службами, сочетать качество администрирования и интересы налогоплательщиков. В Послании Народу Казахстана Глава государства в числе недостатков действовавшей налоговой системы отметил, чрезмерное количество необоснованных льгот. «Кодекс насчитывает свыше 170 видов льгот и преференций, которые постоянно и бессистемно растут» - говорится в Послании. На наш взгляд – очень справедливое замечание. Предоставление налоговых льгот отдельным категориям налогоплательщиков в целях стимулирования их развития не всегда дает положительный эффект. С одной стороны, большое количество льгот усложняет налоговое администрирование и снижает уровень налогового контроля. Правительство Республики Казахстан и Налоговый Комитет Министерства Финансов РК с февраля по ноябрь 2008 г. провели большую и интересную работу по разработке Нового Налогового Кодекса. Была создана группа разработчиков из числа опытных специалистов налоговой системы, ученых, представителей бизнеса и иностранных специалистов. Цель разработки Нового Налогового Кодекса заключалась в создании благоприятных условий, способствующих модернизации и диверсификации экономики, ориентированной на реализацию принципа закона прямого действия и совершенствование системы налогового администрирования. Особенно работа была направлена на:
В ходе разработки Нового Налогового Кодекса проводилось неоднократное его обсуждение с участием широкого слоя налогоплательщиков. Активное участие принимали в этих обсуждениях и авторы настоящей статьи. На наш взгляд, в целом в Новом Налоговом Кодексе нашли отражение поставленные цели и задачи в Послании Главы государства народу Казахстана от 6 февраля 2008 года. Новый Налоговый Кодекс значительно отличается от ранее действующего Налогового Кодекса. Остановимся на основных отличиях Нового Налогового Кодекса вступившего в силу с 1 января 2009 года. Это следующее:
Кроме того, изменения также коснулись и налогообложения производителей сельскохозяйственной продукции. В частности, для стимулирования эффективного использования сельскохозяйственных площадей вводится прогрессивная шкала ставок единого земельного налога от 0,1% до 0,5% в зависимости от площади земельных участков и территории. При этом будут сохранены другие режимы для производителей сельскохозяйственной продукции: предусмотрено уменьшение налогов на 70% для юридических лиц, уменьшение на 70% НДС для переработчиков сельхозпродукции. Также новым Налоговым кодексом вводится замена платежа роялти налогом на добычу полезных ископаемых (НДПИ). Исчисление НДПИ будет производиться от стоимости объема добываемых недропользователем полезных ископаемых, рассчитанных по мировым ценам. При этом для недропользователей, разрабатывающих низкорентабельные, малодебетные месторождения, вводятся льготные ставки. В новом Налоговом кодексе упразднен контракт на недропользование в виде соглашения о разделе продукции (СРП). Также исключено положение о «стабильности» налогового режима контрактов для всех недропользователей, кроме контракта Казахстана с СП «Тенгизшевройл» и действующих соглашений о разделе продукции. С 1 января согласно нового законодательства в Республике Казахстан функционируют тринадцать налогов, пять сборов, десять платежей и одна пошлина. 1. Налоги: Корпоративный подоходный налог; Индивидуальный подоходный налог; Налог на добавленную стоимость; Акцизы; Рентный налог на экспорт; Специальные платежи и налоги недропользователей; Социальный налог; Налог на транспортные средства; Земельный налог; Налог на имущество; Налог на игорный бизнес; Фиксированный налог; Единый земельный налог 2. Другие обязательные платежи в бюджет: Государственная пошлина; Сборы: Регистрационные сборы; Сбор за проезд автотранспортных средств по территории Республики Казахстан; Сбор с аукционов; Лицензионный сбор за право занятия отдельными видами деятельности; Сбор за выдачу разрешения на использование радиочастотного спектра телевизионным и радиовещательным организациям; Плата: За пользование земельными участками; За пользование водными ресурсами поверхностных источников; За эмиссии в окружающую среду; За пользование животным миром; За лесные пользования; За использование особо охраняемых природных территорий; За использование радиочастотного спектра; За предоставление междугородной и международной телефонной связи, а также сотовой связи; За пользование судоходными водными путями; За размещение наружной (визуальной) рекламы. |