Реферат: Инвестиции страховых компаний
OТzbekiston Aloqa va Ahborotlashtirish Agentligi
Toshkent Axborot Tehnologiyalari Universiteti
Fundamental Fanlar Fakulteti
Iqtisodiyot Kafedrasi
SugТurta ishi
121-03 Mu
Mavzu: SugТurta kompaniyalarining investitsion imkoniyatlaridan
axborotlashtirish sohasida foydalanish
Tekshirdi: Aminova Gulnora
Bajardi: Tairov Samir
Toshkent 2004.
SugТurta kompaniyalarining investitsion imkoniyat laridan axborotlashtirish
sohasida foydalanish.
Reja:
1. Kirish:
a) Investistsiya, sarmoya tushunchasi;
b) SugТurta kompaniyalari mablagТlari miqdori va manbalari.
c) Axborotlashtirish sohasi.
2. Asosiy qism:
a) Sarmoya kiritishning sugТurta kompaniyasi uchun va
aloqa sohasiga samarasi.
b) Investitsiyaning imkoniyatlari va qoТllanish doirasi.
c) Amaliyotga tatbiqi.
3. Xulosa:
a) Investitsiyaning ahamiyati.
"Bugungi kunda informatsiya tizimini shakllantirish jarayonida Internet va
boshqa global axborot tizimlaridan keng foydalanish, ayniqsa, muhim ahamiyatga
ega. Bunga erishish XXI asrda mamlakat taraqqiyoti uchun hal qiluvchi ahamiyat
kasb etadi".
O'zbekiston Respublikasi
Prezidenti
I.A.Karimov
I.
a)Investistsiya, sarmoya tushunchasi;
Investitsiya- bu maТlum miqdorda pul malagТlariga ega boТlgan hoТjalik
subТektlarining foyda olish maqsadida pul mablagТlarini maТlum korhonalarga
yoki yangi ish boshlashni koТzlagan holda biror tarmoq miqyosiga kiritilishi
tushuniladi.
Sarmoya esa investitsiya soТzini oТzbek tilida tarjimasidir.
Bozor iqtisodiyotiga oТtishda tarmoqlarning rivojiga investitsiyalarning
oТrni juda kattadir. Chunki, bozor iqtisodiyoti sharoitida davlat hamma ham
tormoqlarni birdek qoТllab-quvvatlay oТlmaydi. Demak, ularning yagona moddiy
manbalari bu tashqaridagi sarmoyadorlar hisoblanadilar. Ularning katta qismi
rivojlangan davlatlardagi sarmoyadorlaridir. Lekin hozirda OТzbekistonnig
ayrim korhonalari ham sarmoyadorlik imkoniyatlariga ega boТlib qoldi.
b)SugТurta kompaniyalari mablagТlari miqdori va manbalari.
Bu tashkilotlar asosan moliyaviy institutlardir. Ularning eng asosiylari bu
sugТurta kompaniyalaridir. Sababi, sugТurta fondlari juda katta pul
mablagТlariga egadir. Bu sugТurta kompaniyalariga sarmoya kiritish,
investitsion imkoniyatlarini yaratadi. Albatta bunday faoliyat kompaniya
nizomida koТrsatilgan boТlishi kerak. Mahalliy sugТurta kompaniyalarining
investitsion imkoniyatlari chet-ellik investorlarinikidan afzalroq.
Chunkichet-eldan kirib kelgan sarmoya deyarli qarz deganidir, yaТni har bir
kiritilgan yangi sarmoya albatta uning egasiga bir kun kelib qaytarilishi
kerak. Hozirda OТzbekistonda sarmoyalarga keng imkoniyatlar yaratib
berilmoqda. Hukumat oddiy individlardan koТra katta investorlarga eТtiborini
koТproq qaratib, ularning ish yuritishlari uchun keng miqyosda shart-
sharoitlar yaratilib berilmoqda.Buning albatta ozТ sabablari mavjud. Masalan:
investitsiya hisobidan OТzbekistonga kirib kelayotgan katta miqdordagi
horijiy valutalar iqtisodiy barqarorlikni taТminlaydi, inflyatsiya darajasini
pasaytiradi.
c) Axborotlashtirish sohasi.
Axborotlashtirish deganda nafaqat telekomunikatsiya tizimlari, balki axborot
tehnologiyalari hamda vositalari ham tushuniladi.bugungi kunga kelib butun
dunyo boТylab Уkompyuter revolutsiyaФ si davom etib kelmoqda. Hususan
OТzbekistonda ham bu jarayon jadal rivoj topa borayapti. Bu sohaning
samaradorligi koТpgina sarmoyadorlarni oТziga jalb qila olmoqda. Jahon
bozorining talabi bilan barcha mavjud korhona va tashkilotlar
avtomatizatsiyalashgan tizimga oТta bormoqda. Bu oТz vaqtida
axborotlashtirish hizmatlariga boТlgan talabni tobora ortirmoqda.
Axborotlashtirish tarmogТiga quyidagi turdagi korxonalar kiradi:
1) uyali aloqa hizmatlarini koТrsatuvchi korxonalar
2) internet tarmogТiga ulash hizmatlarini koТrsatuvchi
korhonalar
3) pochta hizmatlarini koТrsatuvchi korxonalar radio va 4) television
uzatish tashkilotlari
5) dasturiy taТminotlar ishlab chiqaradigan korxonalar
va boshqalar.
2. Asosiy qism
a) Sarmoya kiritishning sugТurta kompaniyasi uchun va
aloqa sohasiga samarasi.
Hozirda rivojlanib borayotgan davlatlar bir birlari bilan raqobatlashgan
holda horijiy investorlarni ozlariga jalb qilmoqdalar. Bularning ichida
OТzbekiston ham bor. Albatta investorlarning miqdori iqtisoqiyotning hamma
sohalariga birdek taqsimlanmaydi. Chunki sarmoyador oТziga iloji boricha
foydaliroq sohani tanlashga harakat qiladi. Bundan kelib chiqqan holda,
korxonalar faqatgina horijiy investoralrga tayanib qolmasdan mablagТ jalb
etishning boshqa yoТllarini ham qidirishi lozimdir. Bundan tashqari sohaning
butunlay horijiy korxonalarga bogТliq boТlib qolishi xalq hoТjaligimiz uchun
noqulaydir.
Hususan aloqa sohasiga hozirda horijiy firmalarning integratsiyasi juda katta
salmoqlar bilan davom etib kelmoqda. Buning albatta salbiy tomonlari mavjud.
Chunki bu investorlarlar sohaning faqatgina rentabellik tomonlarini
egallamoqdalar. Masalan: uyali aloqa sohasi. Pochta hizmati sohasi kabi
sohalar esa eТtibordan chetda qolib ketmoqda. Bu sohani butunligicha
rivojlanishiga toТsqinlik qilmoqda.
Bu borada mahalliy sarmoyador koТproq maТlumotlarga egadir. Biz tahlil
qilayotgan ikki oТbektga keladigan boТlsak axborotlashtirish uchun sugТurta
kompaniyasidan sarmoya qabul qilishining foydaligi shundaki tarmoq bu
sarmoyani hali rivoj topmagan sohasiga jalb eta olish imkoniyatiga egadir,
sugТurta kompaniyasi esa boТsh yotgan mablagТlarini samarali ravishda
ishlatgani holda yana davlat kafolatlariga ega boТladi, yaТni oz
mablagТlarini behuda sarflamasligiga ishinchi komil boТladi.
b) Investitsiyaning imkoniyatlari va qoТllanish doirasi.
Yoqorirda pochta hizmati sohasini etarli darajada rivojlanmagan deb taТkidlab
oТtdim. Investitsiyaning imkoniyatlari va qoТllanish doirasi aynan shu soha
miqyosida misol keltirib oТtaman.
OТzbekistonda pochta hizmatini koТrsatadigan yagona milliy korxona mavjud. U
ham boТlsa УOТzbekiston pochtasi DAJФdir. Albatta hech bir milliy sugТurta
kompaniyasining sarmoyasi УTNTФ , УFedEXФ, УDHLФ kabi yirik xalqaro pochta
hizmatini koТrsatuvchi korhonalar yaratishga etmaydi. Lekin OТzbekiston
Pochtasi DAJ iga analog sifatida korxonalar yaratish mumkin va bu
korxonalarni OТzbekiston miqyosida yoki MDH miqyosida ishlatish mumkindir.
Investitsiyalarni yana bir samarali ishlatish mumkin boТlgan yana bir soha bu
dasturiy taТminotlar ishlab chiqarish sohasidir. Ozbekistonda bunday
korxanalarni qoТlda sanasa boТladi. Sababi ular lisenziyasi va kadrlari juda
qimmat turadi. Chinki ishlab chiqilgan dasturlar koТpincha uzoq muddatga
moТljallangan boТladi. Demak bu dasturga doimiy ravishda hizmat koТrsatib
turish kerak boТladi. Shuning uchun koТp dasturchilar yakka tartibda ish olib
boradilar. Biror yirik korxonaga katta dasturlar kerak boТlib qolsa, bu
korxona har xil joylardan dasturchilarni qidirib yuradi.
Mening fikrimcha agar mana shu sohaga sarmoyalar jalb qilinsa, ular albatta
samara beradilar.
c) Amaliyotga tatbiqi.
Amaliyotga tatbiqi sifatida OТzbekinvest investitsiya kompaniyasining bu
boradagi ishlari haqida internetdan olingan maТlumotlarni keltiraman.
| ||
Investitsiya kompaniyasining asosiy vazifasi bo`lib O`zbekiston Respublikasida hamda undan tashqarida o`zining va ta'sischlarining jalb etilgan pul mablag`larini davlat va korporativ qimmatbaho qog`ozlariga investitsiya qilish, uning filiallari va boshqa investorlarining moliyaviy salohiyatini oshirish hisoblanadi. Faoliyatining asosiy yo`nalishlaridan biri bo`lib quyidagilar hisoblanadi: Х brokerlik Х dilerlik Х anderrayterlik Х nominal saqlovchilik. | ||
| ||
"O`zbekinvest Sarmoyalari" Investitsiya kompaniyasi O`zbekiston Respublikasi Markaziy banki bilan Davlat qisqa muddatli obligatsiyalar bozorida dilerlik vazifasini bajarish uchun shartnoma tuzgan bank tizimiga kirmagan yagona tuzilma hisoblanadi. Faoliyatining asosiy yo`nalishlari: Х mablag`larni qimmatbaho qog`ozlarga qo`yish; Х O`z nomidan va hisobidan, jumladan qimmatbaho qog`ozlarning baholarining o`zgarishlari va mijoz mablag`lari hisobiga oldi-sotdi amallarini bajarish; Х qimmatbaho qog`ozlar bozorida vositachilik, o`z ichiga quyidagilarni oladi: a) dilerlik faoliyati - ushbu qimmatbaho qog`ozlar sotib olish va (yoki) sotish bahosini e'lon qilgan holda e'lon qilingan baholar bo`yicha oldi-sotdi bitimlarini amalga oshirish; b) brokerlik faoliyati - topshiriq yoki komissiya shartnomalari asosida faoliyat yurituvchi vakolatli shaxs yoki komissioner sifatida qimmatbaho qog`ozlar bilan fuqarolik-huquqiy bitimlarni tuzish; | ||
| ||
Investitsiyalarni amalga oshirishning asosiy yo`nalishlari: Х davlat qimmatbaho qog`ozlari; Х korporativ obligatsiyalar; Х quyidagi idora, uyushma va kompaniyalarning emitentlarining aktsiyalari: a) O`zbekneftgaz; b) O`znonmahsulot; v) Qishloq va suv xo`jaligi Vazirligi; g) Tashqi iqtisodiy aloqlar Agentligi; d) O`zyog`moytamakisanoat; e) Energetika Vazirligi; j) O`zpaxtasanoat; z) Kimyo sanoati Vazirligi; i) Yuk tashish agentligi; k) O`zfarmsanoat; l) O`zqurilishmateriallari. m) OТzbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi | ||
| ||
| ||
Bizning hamkorlar: | ||
Х "Toshkent" Respublika fond birjasi Х O`zbek Respublika valyuta birjasi Х Respublika ko`chmas mulk birjasi Х Markaziy depozitariy Х "Davinkom" Davlat investitsion kompaniyasi Х "Carthill Assets Management Company" Xalqaro emissiya sindikati Х "Vaqt" ikkilamchi bozor depozitariysi Х "Elsis-Kliring" hisob-kliring palatasi |