Курсовая: Стиль СМС
Мнстэрства адукацы Рэспублк Беларусь
Беларуск дзяржавны унверстэт
Факультэт журналстык
Кафедра стылстык лтаратурнага рэдагавання
СТЫЛЬ СТЫЛСТЫКА
КАРОТКХ ПАВЕДАМЛЕННЯб SMS
Курсавая работа
Лычавк Аляксандра Эраставча,
студэнта 2а групы 3 курса
навуковы кравнк - выкладчык
Супрунчук Мкта Вктаравч
Мнск 2003
ЗМЕСТ
УВОДЗНЫ 3
АСНОбНАЯ ЧАСТКА:
Варыянты запсу СМС 7
СМС, культура мовы прафеся 9
Адкуль узявся стыль СМС 11
Стылстыка аб'екты яе вывучэння. Функцыянальныя
стыл мовы 13
Выкарыстовванне розных стыляв пры напсанн СМС 18
Ц дэградуе мова ад выкарыстання СМС?
СМС творчасць 21
ЗАКЛЮЧЭННЕ 25
СПС ВЫКАРЫСТАНЫХ КРЫНЦ 28
ДАДАТАК 1. СКАРАЧЭНН АБРЭВЯТУРЫ 29
ДАДАТАК 2. АПСАННЕ СМАЙЛКАб 34
УВОДЗНЫ
На сённяшн дзень на Беларус больш за мльён карыстальнкав сотавых
тэлефонав. Кал мабльнк тольк распрацоввался у канцы семдзесятых, х
вынаходнк нават думаць не магл, што мне дваццаць пяць год -
партатывныя тэлефоны стануць не прастой "званлкай", а невычарпальнай
крынцай ведав, зносн гульняв, як стала з мравой нфармацыйнай сеткай
нтэрнэт. Больш таго, сёння можна з упэвненасцю казаць, што сотавы тэлефон
став "бацькам" новай культуры - мабльнай культуры. З цягам часу стал
з'являцца новыя тэхналогó, на цяперашн момант гэтыя тэхналогó становяцца
прабацькам новых субкультур, плыняв сусветных рухав.
У 1991 годзе Еврапейск нстытут стандартав у галне тэлекамункацы
прапанавав дэю абмену кароткм тэкставым паведамленням памж тэлефонам.
дэя спадабалася вытворцам тэлефонав, а таксама аператарам мабльнай сувяз,
в хуткм часе адбылася перадача першага SMS (Short Message Service. Пра
гэта нават снуе цэлая легенда. Расказваюць, быццам супрацовнк кампанó
Vodafone Нейл Папуорт адправив на сотавыя тэлефоны свах калег вншаванне
"Merry Christmas!" ("Шчаслвага Ражджаства!"), якое прынята лчыць самай
першай у гсторы чалавецтва СМС-кай. Так гэта было на самай справе ц не -
нхто не ведае. Магчыма, эксперыментальныя СМС дасылался да гэтага, а
гсторыя з Ражджаством была прыдумана як добры рэкламна-маркетынгавы ход (тут
можна узгадаць адсутнасць дакладных звестак наконт першага паслання па
электроннай пошце - было гэта знакамтае "QWERTYUIOP" ц не). Аднак на
цяперашн момант мы не маем дастатковых фактав каб даказаць ц абвергнуць
гэту гсторыю, застаецца тольк паверыць, што вынаходнцтва СМС стала
падарункам чалавецтву на светлае свята Ражджаства 1992 года.
У год свайго з'явлення СМС не разглядався як самастойны сервс, здольны
заваяваць сэрцы мльёнав карыстальнкав мабльнай сувяз. Гэта даказвае той
факт, што пасля знакамтага першга СМС-паведамлення тэхналогя была аддана
амаль повнаму забыццю на довгя сем гадов. Другое нараджэнне СМС адбылося в
2000 годзе. Менавта в канцы мнулага - пачатку цяперашняга стагоддзяв
мабльныя тэхналогó актывна разввался, сотавы тэлефон станаввся вжо
больш дасягальным. Людз з невялкм даходам (напрыклад, студэнты)
з'явлся першым актывным карыстальнкам СМС. СМС крочыць па планеце,
аналтык чакаюць, што в гэтым годзе еврапейцы дашлюць па сотавых сетках
больш за 113 мльярдав СМС-пасланняв. Згодна вынкам апытання, праведзенага
часопсам "Mobile Choice", для 29 адсоткав з тысячы апытаных карыстальнкав
сетак мабльнай сувяз менавта магчымасць дасылаць тэкставыя паведамленн
стала галовным матывам для купл сотавага тэлефона. У сярэднм на аднаго
абанента даводзцца 250 СМС-ак у месяц, а некаторыя праводзяць за гэтым
заняткам да сям гадзн у дзень. Усё гэта прывяло да таго, што сфармравався
так званы СМС-стыль.
Навучаючыся на факультэце журналстык, мне даводзлася неаднаразова псаць у
газеты артыкулы пра сотавую сувязь, таму я выбрав у якасц тэмы курсавой
працы стыль стылстыку СМС-паведамленняв як адну з блзкх мне. Задача
дадзенай працы - раскрыць сутнасць СМС-стылю, прааналзаваць стылстыку
кароткх паведамленняв, давесц да масавай свядомасц неабходнасць больш
глыбокх даследванняв у гэтым накрунку. Бо з кожным днём гэтая гална
найновшых тэхналогй развваецца всё больш, прывносячы ва вжо сяк-так
распрацаваныя нормы нешта новае, авангарднае, а часам рэвалюцыйнае (можна
взгадаць сстэму прэдыкатывнага вводу тэксту Т9 якя недарэчнасц часам
атрымлваюцца пры карыстанн ёю). Праглядзевшы шмат нтэрнэт-рэсурсав и
прачытавшы стосы лтаратуры, я прыйшов да высновы, што да сённяшняга дня не
раблася значных спроб разабрацца в гэтай складанай справе дасканала. Усё,
што можна было па крупцах знайсц у сусветнай павуцне, - гэта аматарскя
распрацовк, вынк калектынай творчасц, а часам штучнае, "праз слу"
выдумванне розных класфкацый, сстэматызацый абагульненняв. СМС-рух, кал
можна так сказаць - гэта рух мжнародны, таму, як падчас Вавлонскага
стовпатварэння, карыстальнк сотавых тэлефонав з Англó не разумеюць "он-
лайн" людзей з Амерык, хоць карыстаюцца адной той жа мовай адным
тым ж лтаркам на кнопках апарата сувяз. Ды што там довга шукаць - нават
у межах нашай краны ц проста сталцы снуе такая колькасць розных стылявых
асаблвасцей падчас перапск з дапамогаю СМС, што гэта парою прыводзць да
значных непаразуменняв памж сябрам, якя пры нармальных, вусных зноснах
налавчылся разумець адзн аднаго з павслова. Як ужо было сказана, праца -
новая, якая павнна ввабраць у сябе дасягненн розных распрацовшчыкав
дадзенай тэмы, таму на звышаб'ектывнасць не прэтэндуе. Навзна працы
вызначаецца яшчэ тым, што в нтэрнэце не завяршылся поспехам спробы не
тольк знайсц гатовыя даклады паведамленн на спецыялзаваных сайтах
рэфератав www.bankreferatov.ru, www.referat.ru, www.library.by нш.), але
простае увядзенне у акно пошуку якога-небудзь www.ya.ru, дзе "Знойдзецца
всё", "Рамблера" ншых больш дробных пошукавых сстэм слов "стыль СМС"
давала в вынку вельм мала карысных спасылак, адкуль можна было б запазычыць
цкавую нфармацыю.
Тэма даследвання, зразумела, вельм актуальная, бо адны даследчык лчаць,
што з уваходам у наша жыццё СМС моладзь развучаецца прыгожа псаць,
нестандартна думаць, што яна не выкарыстоввае прыгожыя лтаратурныя выразы,
ужываючы тольк нейкя незразумелыя ероглфы нават размавляючы выключна з
дапамогай скарачэнняй апрошчванняв.
У даследванн будзе вывучацца сучасная мова кароткх паведамленнявСМС -
руская, ангельская так званы "руглш", ц "транслт" - запс рускамовных
паведамленняв лацнскм лтарам. Непасрэдны аспект даследвання - гэта
стылстычныя асаблвасц вжывання тых ц ншых слов, смвалав, лчбав
лтар, х узаемазамена залежная ад гэтага эмацыянальная афарбовка усяго
паслання.
ВАРЫЯНТЫ ЗАПСУ СМС
Для таго каб пачаць разважаць пра асаблвасц стылю СМС-паведамленняв, трэба
спачатку разабрацца в тым, адкуль яны бяруцца як афармляюцца. Дык вось, любую
думку можна выказаць пры дапамозе 12 клавш сотавага тэлефона. Лтарк
размярковваюцца па кнопках такм чынам: 2 - a, b, c; 3 - d, e, f; 4 - g,
h, i; 5 - j, k, l; 6 - m, n, o; 7 - p, q, r, s; 8 - t, u, v; 9 - w, x, y, z
. Акрамя таго, ёсць яшчэ сам лчбы, якм таксама можна псаць тэксты (пра гэта
пасля). Здаецца, гэтага дастаткова. Але ж для таго, каб надаць свайму
паведамленню тую ц ншую стылстычную афарбовку, выкарыстовваюцца яшчэ
спецыяльныя смвалы. На кнопках 0, * # знаходзяцца такя значк як ! " №
; % : ? * ( ) _ + - = \ / ~ ` @ # $ % ^ & * <> . Прычым бывае,
што гэтым самым спецсмвалам "прасунутыя людз" карыстаюцца часцей, чым 26
лтарам ангельскага алфавту. Трэба яшчэ дадаць, што акрамя агульнапрынятых
лтар смвалав, у большасц сучасных тэлефонав можна знайсц лтары
смвалы, уласцвыя той ц ншай мове, напрыклад, ? E g ? ншыя. Вось з усх
гэтых знакав складаецца аб'ект вывучэння дадзенай курсавой працы. Такм
чынам, разгледзм стандартнае СМС-паведамленне, запсанае лацнкай. "Katya,
privet! Ya uzhe osvobodilsya ot raboty i skoro budu u tebya. Tvoya podruga Yana
prosila peredat', chto perezvonit vecherom. Ya tebya ochen' lyublyu. Alex".
Магчыма, яно не вельм стандартнае з боку гледжання перадаваемай думк ц
варыянта афармлення, але яно займае 160 смвалав - менавта стольк адводзцца
на напсанне аднаго СМС-паведамлення в большасц сотавых сетак планеты. Зараз
прааналзуем гэты тэкст. Розныя людз набрал б гэты сказ па-свойму. Па-першае,
памякчэнне лтары t у першым слове можна перадаць чатырма спосабам (Katya,
Katja, Katia, Kat'a) ц ввогуле не перадаваць яе (Kata),
спадзяючыся, што адрасат сам усё зразумее. Далей, гук [ж'] у слове uzhe. Яго
таксама можна перадаць некалькм пуцям (uzhe, uje, uge, uze; ц
выкарыстаць лтару з ншай мовы: uĝe, але в такм выпадку прыйдзецца
патрацць больш часу, каб знайсц гэтую лтару, бо, як ужо было сказана вышэй,
адной клавшы прысвойваецца некальк смвалав - ад трох да дзесяц!). Гэтаксама
справа абстаць з астатнм гукам. Гук [ч] можна перадаць так: c,
ĉ, č, ch, tch ц лчбай 4; гук [ш] - s, ś, ŝ,
ş, š, sh ц лчбай 6. З рускай лтарай "щ" таксама часта
взнкаюць складанасц - ц напсаць sch, ц на нямецк манер shch, ц
s'h, ц выкарыстовваць ş - для абазначэння гуку [ш], а
š - для [щ], бо тры нават чатыры смвалы знжаюць пераважную
адметнасць усх СМС-паведамлення - аператывнасць. Замест цвёрдага знаку
вжываецца апостраф, а лтары ё, я, ю можна распсаць як yo, ya, yu; jo, ja,
ju ц всё ж пакнуць проста e, a, u - у надзе, што той, каму
дасылаеш СМС-ку, цябе зразумее. Акрамя таго, для всх вышэй пералчаных
"арфаграм" атар лчыць магчымым такое размежаванне: лтара "ц" - c,
"ч" - C, "ш" - S, "щ" - SS.
Нарэшце, вельм шырока пры напсанн тэкстав СМС-стылю выкарыстовваюцца
спецсмвалы, якя могуць ужывацца як сам па сабе, так камбнавана, у
выглядзе так званых смайлкав (ад ангельскага smile - усмешка), бо кал
павярнуць так смайлк убок на 90 градусав, складваецца вражванне, што на цябе
глядзць усмхаючыся (ц з якм-небудзь ншым выразам) твар. Класчны варыянт:
:-) ц проста :) (калекцыю найбольш ужывальных смайлкав, якя за апошня
часы стал зразумелым людзям па всм свеце, глядз в дадатках). Далей, усё
часцей у СМС-пасланнях выкарыстовваюцца складаныя скарачэнн, часцей за всё
прыйшовшыя з ангельскай мовы часткова русфкаваныя. Апошн варыянт - гэта як
спецыфчны ангельск гумар, як, як кажуць, узнк з-за недакладнага перакладу.
Напрыклад, тыповае скарачэнне RUOK? Першая лтара вымавляецца у
ангельскай мове як [a:], так жа сама, як слова Are, другая - як [ю] -
слова You мае такое ж вымавленне. апошня дзве лтары - гэта знаёмае
всм ОК (а'кей, г.зн. "усё добра"), в суме атрымлваем: [а:] [ю]
[окей]?, што значыць "Are You O'kay?" ("у цябе всё добра?"). Дык вось
гэты варыянт ужо настольк прыжывся у рускай гутарковай мове, што на псьме
(у нтэрнэт-чатах ды СМС-паведамленнях) бачым: РУОК? Калекцыю скарачэнняв
таксама глядз в дадатках.
СМС, КУЛЬТУРА МОВЫ ПРАФЕСЯ
Крыху больш чым за год таму нтэрнэт-партал Compulenta.ru апублкавав вынк
даследвання, звязанага з СМС-паведамленням. Вучоныя сцвярджаюць, што будучую
прафесю дзцяц можна вызначыць па тым, як падлетак набрае кароткя
паведамленн на мабльным тэлефоне. У праведзеным даследванн навуковцы
прааналзавал навык набору СМС у тысячы дарослых людзей. Як выявлася, ва
владальнкав мабльных тэлефонав, працуючых у адной той жа плын, ёсць
падабенствы у спосабе набору кароткх паведамленняв СМС. Прадставнк розных
прафесй был падзелены на чатыры групы - "творцы", "жанглёры", "кантралёры"
"памочнк".
"Творцы" (акторы, дызайнеры, рэкламныя агенты, садовнк) выкарыстовваюць
самыя модныя тэкставыя абрэвятуры слэнг, пшуць паведамленн з
чаргуючымся вялкм малым лтарам, малююць лтары ц невялчкя
карцнк з дапамогай смвалав, выдумляюць свае заставк, пшуць сваю
лмабльную музыку, а таксама часта. губляюць свой мабльны тэлефон з усм
дадзеным.
"Жанглёры" (наставнк, офсныя працавнк, працавнк службав выратавання)
выкарыстовваюць вялкя маленькя лтары, правльна ставяць знак прыпынку,
ужываюць афцыйна-дзелавы стыль амаль не ведаюць аб прызначэнн абрэвятур
смайлкав; нкол не губляюць "маблу" завсёды дакладна ведаюць, дзе ён
знаходзцца.
"Кантралёры" (ваенныя, адвакаты гандлёвыя прадставнк) завсёды
выкарыстовваюць тольк вялкя лтары (ад чаго паведамленне амаль "крычыць"),
нкол не карыстаюцца абрэвятурам, скарачэнням смайлкам, эканомяць
грошы на свам рахунку таму дасылаюць тольк лаканчныя паведамленн, якя,
тым не менш, утрымлваюць у сабе всю неабходную нфармацыю.
"Памочнк" (нян, сядзелк, асстэнты) завсёды выкарыстовваюць тольк малыя
лтары (бо лянота працаваць з вялкм), дадаюць у паведамленн смволку
(напрыклад, смайлк, але на вялзныя малюнк тым больш на анмаваныя
заставк х не хапае), любяць гуляць у СМС-гульн нярэдка праводзяць са
свам тэлефонам, лхаманкава нацскаючы на х кнопк, па некальк гадзн у
дзень.
На думку псхолага Сднея Крауна, прымавшага удзел у даследванн, кал
паглядзець на тое, як кароткя паведамленн дасылаюцца дзецьм, можна
вызначыць, якую прафесю яны абяруць для сябе в будучын. "У наш час дзец
всё менш пшуць асадкай па бумазе. Таму нам даводзцца шукаць новыя спосабы
вызначэння асабстых характарыстык дзцяц, асаблва в тым, што датычыць яго
будучай прафесó", - заявв Сдней Краун.
Насамрэч, у апошня часы назраецца павелчэнне колькасц мабльных тэлефонав
сярод дзяцей. Гэтаму спрыяюць як невялкя цэны на тэлефоны, так тое, што
м падабаецца браць прыклад з дарослых нацскаць кнопачк на трубках.
Нягледзячы на тое, што некаторыя даследчык лчаць, быццам стыль псьма СМС
адмовна вплывае на граматычны лад мовы, ншыя супрацьпаставляюць м свае
доказы, што гэты стыль спрыяе развццю творчых здольнасцей у моладз.
Невялкая прастора абмежаваная колькасць смвалав смайлкав прымушае
карыстальнкав максмальна творча падыходзць да задачы напсання кароткага
паведамлення. Усё гэта вучыць моладзь па-новаму выказваць свае думк, пачуцц
эмоцы. Да таго ж на кнжных палчках планеты з'являецца всё больш
тэматычных падручнкав навучальных дапаможнкав. Так, ангельская кампаня
"Genie" выдала першы в свеце словнк агульнавжывальных скарачэнняв для
сстэмы кароткх паведамленняв, перадаваемых на сотавы тэлефон. Кнжка
кшэннага памеру втрымлвае некальк тысяч скарачэнняв на все жыццёвыя
выпадк. У той жа "старай добрай Англó" на гэтай глебе адбывся скандал.
Групы бацьков-актывстав закдваюць скаргам выдавецтва "The Eight Day", якое
вырашыла выдаць для навучэнцав сярэднх школ у рэкламных мэтах бясплатны
кампакт-дыск з найбольш распавсюджаным лаянкавым словам. Словнк "Rude
Text Book" ("Няветлвая кнга") змесцць у сабе каля сотн непрыстойных слов
на ангельска мове х абрэвятуры для выкарыстання в СМС-паведляннях. 600
копй дыска будуць распавсюджаны каля школ для дзяцей ад 12 да 16 год.
АДКУЛЬ УЗЯбСЯ СТЫЛЬ СМС
А зараз пяройдзем непасрэдна да стылю СМС. Што ж ён сабой уявляе? Як
сфармавався? Можна з упэвненасцю сказаць, што ён з'яввся в вынку
апрошчвання канспектавання лекцый студэнтам.
Для павелчэння тэмпав канспектавання людз звяртаюцца да розных хтрыкав. У
кожнага ёсць свае метады. Найбольш распавсюджаныя агульнапрызнаныя з х -
простае скарачэнне слов, якому навучаюць яшчэ в пачатковай школе. Адна з яго
разнавднасцяв - гэта ёсць стыль СМС-паведамлення. Асновны прынцып
скарачэння псьма - гэта памяньшэнне часу на канспектаванне нфармацы. Тут
ёсць два шлях. Першы: хутчэй вадзць асадкай па паперы (што часта прыводзць
да неакуратнасц нататкав, хуткаму стамленню з'явлення нервовасц). Друг:
паменьшыць "шлях" асадк. Гэты спосаб падзяляецца яшчэ на некальк.
1. Выкданне з слов галосных лтар, пакдаючы х тольк в канчатках. Гэта
патрабуе трэнровк, пасля становцца цяжка адзвычацца мнаць лтары, ншыя
людз з цяжкасцю чытаюць так канспект. Прыклады: кнспкт, клвтра, влспд.
2. Ужыванне агульнапрынятых скарачэнняв. Лёгка навучыцца, лёгка чытаць, тэкст
зразумелы ншым людзям, хоць трошк непрыгожа выглядае. Прыклады: фз-ра,
зам., арг., алг.
3. Замена часта вжываемых спалучэнняв лтар ц слов спецыяльным значкам. Самая
вялкая складанасць Ц гэта навучыцца вылучаць у патоку нфармацы такя
элементы не забывацца на свае смвалы-скарачэнн. Да таго ж так тэкст не
чытаецца ншым людзьм. Прыклады: усё (all па-ангельску) -
перавёрнутая лтара "А", "людз" - "Л", УперавагаФ - "+" у
кружочку гэтак далей.
4. Выкарыстанне пктаграм дыяграм. Не завсёды падыходзць, акрамя таго
цяжка прывучыць сябе не пытацца запсаць кожнае слова, а аналзаваць паток
нфармацы запсваць тольк канцэпцыю, асновныя тэрмны, ключавыя словы,
назвы блокав сувязей. Затое канспект атрымлваецца больш наглядным,
канспектаванне вядзецца лягчэй матэрыял запамнаецца лепш дзякуючы
правядзенню яго аналзу.
Канешне, гэтыя спосабы можна трэба камбнаваць. Напрыклад, людз, давно
займаючыяся напсаннем паведамленняв СМС, знакамтае Гамлетавскае выказванне "
To be or not to be?" ("Быць ц не быць"?) запсав бы такм чынам: "
2В|!2В?" (не забывайцеся на словнк).
Да чаго прыводзяць падобныя скарачэнн, можна мяркаваць па наступнаму
прыкладу. На пачатку восен 2003 года в прэсе з'явлся артыкулы пра адно
цкавае сачыненне.
Выкладчыца адной з шатландскх школ была вельм здзвлена, кал взялася
правяраць сшытк свах вучняв - сачыненн пра тое, як яны правял свае летня
вакацы. Трынаццацгадовая дзявчынка добрасумленна выканала заданне, але в
вельм нязвыклай форме. Яе сачыненне пачыналася так: "My smmr hols wr CWOT.
B4, we usd 2go2 NY 2C my bro&his GF&thr 3 :-o kds FTF. ILNY, it's a gr8
plc". Кал наставнца пабачыла так тэкст, яна вельм абурылася. Пазней яна
заявла: "Сачыненне было напсана нейкм неразборлвым ероглфам, шмат з х
я проста не здолела перакласц." Автарка незвычайнага сачынення была здзвлена
рэакцыяй наставнцы. "Так спосаб напсання значна лягчэй, чым звычайная
ангельская мова" - сказала яна в сваё аправданне. Дарэчы, расшыфровваюцца
напсаныя дзявчынкай радк так: "My summer holidays were a complete waste of
time. Before, we used to go to New York to see my brother, his girlfriend and
their three screaming kids face to face. I love New York, it's a great place
." Гэта давол банальнае сачыненне пра неабходнасць бачыць у Нью-Ёрку брата з
яго сябровкай, х дзетак, якя ввесь час равуць, як гэта нудна, нягледзячы на
тое, што Нью-Ёрк - вельм прыгожае месца. Ну, а тое, што пабачыла в сшытку
настанца - зусм не ероглфы, а тэкст, напсаны СМС-стылем, як можна стрэць
у кожнай другой СМС-цы. Гэта вельм спрошчаная мова, прыдуманая дзеля
скарачэння месца часу напсання. Менавта таму ён быв выкарыстаны в
сачыненн.
СТЫЛСТЫКА АБ'ЕКТЫ ЯЕ ВЫВУЧЭННЯ.
ФУНКЦЫЯНАЛЬНЫЯ СТЫЛ МОВЫ
А зараз самы час звярнуцца непасрэдна да стылстык СМС-паведамленняв.
М.Я.Цкоцк вызначае стылстыку як "лнгвстычную навуку, што вывучае сродк
мовнай выразнасц заканамернасц их функцыянавання, абумовленыя найбольш
мэтазгодным мэтанакраваным выкарыстаннем у залежнасц ад зместу
выказвання, мэтав, стуацы сацыяльнай сферы зносн" (М.Я.Цкоцк.
"Стылстыка беларускай мовы". Мнск, "Унверстэцкае", 1995, с.15-16).
Прадметам вывучэння стылстык як навук з'являюцца у большай ступен тыя
якасц, што звязаны не з дакладным правльным ужываннем думк, а з як мага
больш яркм, асаблвым выражэннем яе в тых выпадках, кал з шэрагу магчымых
па-рознаму стылстычна афарбаваных варыянтав (снонмав) выбраецца адзн.
Адсюль вынкае настойлвае патрабаванне разглядаць усе мовныя з'явы з
фнкцыянальна-стылстычнага эмацыянальна-экспрэсвнага баков. Функцыянальна-
стылстына афарбовка розных сродкав мовы паказвае х прыналежнасць да пэвнай
мавленчай сферы - стылю, формы мавлення або яго тыпу. Звычайна выдзяляюць
мовныя адзнк агульнавжывальныя (рахунак) адзнк мовы, выкарыстанне якх
функцыянальна абмежавана (акаунт). Зразумела, што першыя з х
выкарыстовваюцца неабмежавана, ва всх стылях, а другх - пераважна в
афцыйна-дзелавым навуковым стыл, ды яшчэ час ад часу в размовным ("На
мам акаунце пуста, таму МТС адключыл зыходзячыя званк"). У залежнасц ад
таго, у якой са сфер мавлення выкарыстовваюцца мовныя сродк функцыянальна
абмежаванага вжывання, яны падзяляюцца на розныя групы (афцыйна-дзелавы,
тэхнчны, публцыстычны, спецыяльны, паэтычны нш.). Бывае так, што гэтая
функцыянальна-стылстычная афарбовка якога-небудзь мовнага элемента в
звычайным для яго асяроддз кал-некал не адчуваецца. Але трэба сказаць,
што яна (афарбовка) не залежыць ад кантэксту, а вваходзць у сэнсавую
структуру мовных адзнак з'являецца пастаяннай якасцю слов, таксама як х
значэнне. Пагэтаму стылстычная афарбовка рэгструецца в словнках
стылстычным паметам (разм., кнжн., бял., праст.. абл. нш.). Яны
характарызуюць менавта пастаянныя, трывалыя функцы мовных адзнак,
выкарыстанне якх па тых ц ншых прычынах абмежавана. Часам бывае не адна, а
некальк памет пры адным слове.
Яшчэ трэба сказаць пра эмацыянальна-экспрэсвную афарбовку. Гэта - такя
дадатковыя якасц адзнак мовы, якя накладваюцца на х лагчна-прадметнае
значэнне. Разнавднасцяв такх афарбовак звычайна вылучаюць тры. Да першай з
х адносяцца словы выразы, само значэнне якх утрымлвае ацэначны элемент.
Напрыклад, такя шырокавжывальныя в СМС-паведамленнях словы як лох, ламер,
гуру вжо в самой семантыцы нясуць эмацыянальна-экспрэсвную афарбовку.
Звычайна словы гэтай падгрупы адназначныя, х ярка выражаная становчасць
альбо адмовнасць не дае магчымасц вжываць х у ншых значэннях. Другую групу
складаюць словы, якя сам па сабе абазначаюць нейтральную з'яву або прадмет
з'являюцца стылстычна нейтральным, а пры выкарыстанн в ншым стыл
набываюць эмацыянальна-экспрэсвную афарбовку (тормаз нш.). , нарэшце,
трэцяя група - гэта словы, в якх стылстычная канатацыя дасягаецца
афксацыяй (як правла, суфксам): чалавек - чалавеча - чалавечык. Кал
падсумаваць усё вышэйсказанае, атрымаецца, што функцыянальна-стылстычныя
мовныя сродк супрацьпаставляюцца агульнавжывальным, а эмацыянальна-
экспрэсвныя - нейтральным. З-за таго, што размяжовваюцца паняцц
"эмацыянальна-экспрэсвны" "функцыянальна-стылстычны", трэба не блытаць
тэрмны "нейтральны" з "агульнавжывальным" ц "мжстылявым". Але ж гэтыя два
паняцц нельга адрываць непасрэдна адно ад другога: чым эмацыянальна-
экспрэсвная афарбовка слова ярчэй, тым вузей кола яго вжывання, наадварот:
менш эмацыянальнай экспрэсó - больш шырокая сфера вжывання. Найбольш часта
вжываюцца тыя словы, якя складаюць лексчнае ядро мовы. Звычайна з
эмацыянальна-экспрэсвнага пункту гледжання гэтыя словы нейтральныя, а з
функыянальна-стылстычнага, адпаведна, агульнавжывальныя. Для некаторай
частк слов уласцвая або тольк эмацыянальна-экспрэсвная афарбовка, або
тольк адпаведнасць пэвнаму тыпу, стылю форме мавлення (функцыянальна-
стылстычная афарбовка. Так, словы "каханне" "брыдк" - гэта эмацыянальна-
экспрэсвныя словы, але ж функцыянальна-стылстычная афарбовка для х не
характэрна. , наадварот, усе тэрмны - гэта словы з уласцвым м
функцыянальна-стылстычным асаблвасцям, але ж яны нейтральныя в адноснах
да эмацыянальнай экспрэсó).
Вось нарэшце мы падыйшл да вывучэння СМС-стылю. Усё ж так, што гэта за
стыль? Усе функцыянальныя стыл мовы вызначаюцца камункатывным
функцыянальным фактарам. Гэта змест мавлення, форма зносн, мэты задачы
выказвання, сацыяльная сфера зносн, умовы акалчнасц зносн. Адпаведна,
функцыянальны стыль мовы - гэта всвядомленая грамадскасцю внутрана
аб'яднаная спецыфчная сстэма мовных сродкав, якая абумовлена мэтам
прынцыпам адбору гэтых сродкав у той ц ншай сферы грамадскай дзейнасц
найлепшым чынам абслуговвае у ёй зносны.Усе мовныя стыл не адасоблены адзн
ад аднаго, а знаходзяцца в шчыльных узаемаадноснах, узаемадзейнчаючы
взаемапранкаючы. Хоць змяняецца функцыянальная роля мовных сродкав, яны
(нягледзячы на спецыфчную прынадлежнасць да якога-небудзь аднаго стылю)
могуць ужывацца в ншых. Усе функцыянальныя стыл мовы вылучаюцца на аснове
розных прынцыпав. Вось самыя распавсюджаныя з х.
1. Сацыяльны (размяжовванне правозцца па тым, хто з'являецца носьбтам таго
ц ншанга стылю).
2. Жанравы (тут мавленчыя стыл вылучаюцца па разнавднасцях лтаратуры, у
якх яны знаходзл вжытак).
3. Эмацыянальна-экспрэсвны (стыл адрознваюцца, як можна здагадацца, па х
эмацыянальна-экспрэсвнай афарбовцы. Адзн з яго мнусав у тым, што в такм
выпадку стыляв атрымлваецца вельм вялкая колькасць).
4. Функцыянальны прынцып (найбольш пашыраны навукова абгрунтаваны прынцып
вылучэння стыляв, згодна з якм стыль з'являецца функцыянальнай разнавднасцю
мовы, формай яе грамадскага выкарыстаня).
Кал суадносць формы стыл мавлення, то атрымлваецца такое размежаванне:
вуснай форме мавлення адпавядае размовна-функцыянальны стыль мавлення, а
псьмовай мове - кнжныя функцыянальныя стыл, такя як афцыйна-дзелавы,
навуковы, публцыстычны мастацк. Яно (псьмовае мавленне) разлчана на
зрокавае вспрыманне шырокага кола чытачов.
Псьмовае мавленне - гэта менавта той стыль мавлення, як знаходзць усв
большую папулярнасць сярод карыстальнкав СМС-сервсав. Для гэтага тыпу
характэрна адсутнасць агульнай жыццёвай абстановк для вдзельнкав зносн "па
той бок экрана", адсутнасць жэстав, ммк нтанацы (хоць бывае, што яна
прысутнчае, напрыклад, у рэмарках накшталт "пагрозлва", "закахана"
нш.); значны словнкавы запас (можна сказаць, ён амаль удвая больш за
словнкавы запас звычайнага чалавека, бо "мабльны" карыстальнк вымушаны
ведаць яшчэ вялкую колькасць скарачэнняв ды абрэвятур). Яшчэ звычайнаму
псьмоваму мавленню власцвы максмальна вскладнены снтаксс, але пра СМС-
паведамленн гэта казаць цяжка, бо, як ужо вядома, карыстальнк сотавых
тэлефонав , у прыватнасц, СМС-ак цягнуцца да павялчэння хуткасц набора
пасланняв , як следства, спрошчванню снтаксса пунктуацы. Псьмовай
форме мавлення адпавядаюць такя кнжныя стыл: афцыйна-дзелавы, навуковы,
публцыстычны мастацк. Што датычыцца вуснага мавлення, то яно, як правла,
рэалзуе сябе падчас непасрэднага кантакту субяседнкав разлчана як на
слыхавое, так на зрокавае вспрыманне. Менавта з-за гэтага вялкае значэнне
набывае нтанацыя. А пры перадачы вуснага мавлення у графчнай форме
патрабуюццаспецыяльныя мовныя графчныя сродк. У СМС-паведамленнях для
гэтага выкарыстовваюцца вялкя лтары замест малых (так паслане становцца
"гучней"), а таксама выражаючыя нтанацыю эмоцы смайлк ды простыя
графчныя малюнк. Наконт таго, што неабходна слыхавое вспрыманне нфармацы,
можна сказаць, што з некаторых часов для владальнкав "сотавых" гэта стала
магчымым. Зараз абаненты расйскай кампанó "Мегафон" могуць напсаць любое
сваё паведамленне адаслаць праз службу аператара да адрасату. Адправляльнк
СМС-к можа нават выбраць з пэвнай колькасц мужчынскх жаночых галасов
рознага тэмбру. А паведамленне могуць слухаць усе владальнк тэлефонных
апаратав - не абавязкова сотавых. У размовным стыл пашыраны эмацыянальна-
экспрэсвныя сродк знжанага плану (фамльярныя, лаянкавыя, вульгарныя да
т.п.). вуснае мавленне адбываецца без папярэдняй падрыхтовк, загадзя не
абдумваецца, а ствараецца экспромтам. З-за гэтага в м назраюцца адхленн
ад лтаратурных норм ужывання слов граматык (часцей за всё жарганзмы). У
вуснае мавленне цалкам уключаны размовны (ц размовна-гутарковы) стыль.
Гэтаму стылю, акрамя вышэйпералчанага, уласцвыя простыя, няповныя
элептычныя сказы. У размовным стыл можна назраць тэндэнцыю да апрошчаных,
сцслых снтаксчных канструкцый, якя здольны в лапдарнай форме перадаваць
нават вельм аб'ёмстую нфармацыю адначасова перадаваць адносны автара (а
в нашым выпадку адправшчыка СМС-паведамлення) да рэчаснасц.
ВЫКАРЫСТОбВАННЕ РОЗНЫХ СТЫЛЯб
ПРЫ НАПСАНН СМС
А зараз возьмем усм вядомы выраз запшам яго в выглядзе СМС. Правлы
вядомыя: памер - не больш за 160 смвалав, зразумелыя прычынна-вынковыя
сувяз адпаведнасць заявленаму стылю. Спачатку возьмем стыл псьмовага
мавлення.
1. U popa byla sobaka, on ee lyubil. Ona s'ela kusok myasa, on ee ubil, v
zemlyu zakopal nadpis' napisal...
Тут мы бачым самы звычайны публцыстычны стыль: з лексчных сродкав не
назраюцца (хоць гэта дазволена) вузкаспецыяльныя словы выразы,
дыялектызмы, варварызмы, аргатызмы, автарскя неалагзмы, рэдкя запазычаныя
словы нш. Такм чынам, праявляецца адзн з прызнакав гэтага стылю -
камункатывная агульназначымасць, агульнадаступнасць мовных адзнак нават
адносная стандартызаванасць.
2. Slujitel kulta soderjal psa, soversivsego hischenie produktov pitania
hozaina. Svyaschennik ubil jivotnoe i zahoronil trup, otmetiv mesto
pogrebenia nadpis'u.
Гэта, зразумела, афцыйна-дзелавы стыль. Тут не знойдзеш двухсэнсовных
расплывстых фармулровак, назраецца паслядовнасць дакладнасць выказу
фактав няма эмацыянальна афарбаванай лекск, слов з суфксам суб'ектывнай
ацэнк, выклчнкав, экспрэсвнай фразеалгó г.д. шырока выкарыстана
тэрмналагчная спецыяльная лекска, словы вжываюцца тольк в прамым
значэнн.
3. Nastoyatel cerkvi ekspluatiroval doga. On poglotil myasnuyu vyrezku, i
shef usypil ego. Nad zahoronenim byl ostavlen tehnicheskij pasport na izdelie
"sobaka".
Лёгка завважыць, што тут пераважае навуковы стыль, хоць з некаторым
адценнем стылю афцыйна-дзелавога. Тут таксама назраем лагчнасць,
аб'етывнасць дакладнасць выкладу. У апошнм сказе найбольш выразна бачна
лекска творав навуковага стылю (тэхнчны паспарт на выраб "сабака").
4. Jila-byla u batyushki sobachonka, i on v nej dushi ne chayal. Otkushala
ona kak-to myasca, pop ee i pristuknul so zlosti. Vo zemelku polojil i nadpis
nachertal.
Пакольк акрамя тыповай для всх стыляв камункатывнай, "паведамленчай"
функцы кожны тут можа завважыць яшчэ адну - эстэтычную, то адразу ж адносм
гэты тэкст да мастацкага стылю. Тут ёсць элементы розных стыляв (pristuknul
ды nachertal), якя, трапляючы в мастацк стыль, знаходзяцца в м у сстэме
пэвных адносн. Тэкст эмацыянальны, экспрэсвны вобразны, а словы
становяцца двухпланавым, набываючы смвалчны характар: з аднаго боку, яны
суадносяцца з агульнай мовнай лексчнай сстэмай, а з другога (па внутраных
паэтычных формах эстэтычнаму сэнсу) - з мастацкай структурай паэтычнага
твору. Такм чынам раскрываецца эстэтычная автарская задума. Апавяданне
вядзецца ад трэцяй асобы - ад мя автара, як не выставляе сябе не выказвае
свае адновны да таго, пра што вядзе гутарку (так званае "аб'ектывнае"
апавяданне).
5. Pop-admin uzal sobachku i lubil utilitoj po versii 5.0. Кak-to ona
priattachila pitalovo, i sis-ad kilnul ee v tresh. Zadaunlodil v level 0
banner povesil.
А гэта самы звычайны размовны, або гутарковы стыль. Як ужо казалася, у такм
стыл шырока выкарыстовваюцца прастамовныя, дыялектныя, лаянкавыя жаргонныя
словы. У дадзеным выпадку - камп'ютэрны жаргон, а не спецыялзаваныя
камп'ютэрныя тэрмны. З-за гэтага часцей за всё размовны стыль абслуговвае
вузкае кола вдзельнкав зносн. Пакольк размовнаму стылю власцвыя жаргонныя
словы, то гэты самы тэкст пра папа сабаку можа быць запсаны яшчэ
некалькм спосабам. Напрыклад, так:
Tipa, derjal batyan na haze psinu, taschilsya ot nee, a ta skommunizdila u
nego havchik; nu, pop i zamochil skotinu. Zaryl padal vo dvore da malyavu
ostavil.
Ц вось так:
U popa jila suka, a on ee herovo kormil. Vot ona i sperla ego jrachku.
Svyatoj, mat' ego, otec koknul zveryugu, zatoptal v der'mo i shildik
govnyanyj povesil.
6. , нарэшце, апошняе СМС-паведамленне пра гаротную сям'ю:
Priest 8-) @. @ ;-)-:P fast fud. Priest :eek) @ +, :( ^^^@&:0) &% message.
Гэты стыль ёсць прадмет аналзу дадзенай курсавой працы - СМС-стыль. гэта
лёгка даказаць:
* Выкарыстана значна менш смвалав, чым ва всх астатнз СМС-ках (усяго 74)
* Ужыты ангельскя словы
* Розныя спецсмвалы займаюць асновную частку тэксту
* Наявнасць смайлкав спалучэнняв пктаграм
* Амаль нчога не зразумела простаму чалавеку, як прызвычався да мастацкага
стылю.
Па всх гэтых прыметах можна вызначыць, што напсанае пад нумарам 6
паведамленне (ц месага, як кажуць сам карыстальнк мабльных тэлефонав)
належыць да так званага СМС-стылю, як, у сваю чаргу, разам з ншым стылям
можна далучыць да псьмовага мавлення. Саправды, каб перасказаць гэты тэкст у
вуснай гаворцы, трэба будзе яго на хаду перакласц. Бо не скажаш жа: "Прст
восем мнус правая дужка сабачка. Сабачка кропка з коскай правая дужка мнус
двукроп'е лтара "Р" фаст фуд..." гэтак далей.
Ц ДЭГРАДУЕ МОВА АД ВЫКАРЫСТАННЯ СМС?
СМС ТВОРЧАСЦЬ
Прагледзевшы гэтую шыфровку, ц можна сказаць, што в вынку абмену мльёнам
мльярдам такх пасланняв мова краны дэградуе? Я лчу, што не, таму што
звычайная гутарковая мова застаецца амаль без змяненняв (час ад часу у яе
трапляюць розныя неалагзмы, прычым карыстальнкам мабльных тэлефонав
таксама: разлочка, смка, АпСоС - аператар сотавай сувяз нш). Затое
псьмовая мова, канешне, змяняеца больш. Але наврад ц можна з упэвненасцю
сказаць, што праз нейк час яна зусм ператварыцца в набор смвалав накшталт
ктайскага алфавту, бо эмацыянальная экспрэся дасягаецца тут не вобразным
сродкам (яна проста не адчуваецца), а з дапамогай ужывання спалучэнняв
смвалав (як рэмарк в сцэнары: "апладысменты", "рагоча", "убок", "уходзць"
г.д.). А такя вось простыя сухя "тэлеграфныя" тэксты не могуць повнасцю
замянць мастацкя творы з х сродкам мовнай выразнасц.
Дарэчы, мова СМС не завсёды сухая невыразная. Давно вжо всталявалася
традыцыя праводзць усялякя конкурсы на самае прыгожае СМС-паведамленне,
самы прыгожы СМС-верш, казку; спаборнцтвы па складанню бурымэ каманднае
напсанне творав па заданнай тэме. Напрыклад, у сувяз з 25-годдзем
пантыфката Яна Павла другога в Польшчы прайшла акцыя "вншаванн Папе -
стыпендыя для маладых". Арганзатары, вншуючы папу Рымскага, правял конкурс
на самае лепшае лтаратурнае СМС-вншаванне. Яно павнна было быць напсана
на прыгожай мове, з выкарыстаннем агульнапрынятых слов выразав не
втрымлваць скарачэнняв смайлкав. Нягледзячы на тое, што адправка такога
СМС-паведамлення каштавала палову долара ЗША (звычайны кошт не перавышае
дзесяц амерыканскх цэнтав), на конкурс было даслана каля 40 тысяч такх
тэлефонных вншаванняв. Усе здабытк ад акцы пойдуць на выплаты спецыяльных
стыпендый таленавтай моладз з сельскай мясцовасц невялкх гарадов.
Пераможцам жа было прызнана паведамленне Эдыты Гжыб з гарадку Радом. Яно
гучыць так: "Каб мы вмел любць, як Ты, малцца, як Ты дараваць, як Ты.
Будзь для нас завсёды промнем надзе". Як бачна, нчога дэградуючага тут
няма, а такя конкурсы, наадварот, прымушаюць людзей выдумляць новыя цкавыя
звароты выразы. Бывае так, што вмовай падобнага конкурсу з'являецца
напсанне вершав "на гран фола", г.зн. пры знешнм падабенстве на вельм
нтымную лрыку нават плюхкасць (пошласць), яны павнны расказваць аб нечым
звычайным; пасля прачытання такога верша не павнна застацца пачуцця
брыдкасц, а, наадварот, чытач мусць атрымаць задавальненне ад незвычайнай
рыфмы, ад нечаканай канцовк , ввогуле, ад мастацкх асаблвасцей верша.
Вось, напрыклад, якя сачыненн был прадставлены на адзн з такх конкурсав
у нтэрнэт-форуме:
Hochu ya lish tebya obnyat'
I telom vsem k tebe prijat'sa
I do utra ne podnimat'sa
S tebya...
lyubimaya krovat'!
* * *
Ya plat'e snimau rukou nesmeloj.
Skorej by uvidet' beloe telo,
Gubami kosnut'sa edinstvennoj v mire
Sochnoj, uprugoj...
kartoshki v mundire!
* * *
Ona gluboka i temna slovno bezdna,
Pril'nu k nej gubami i v nej ya ischeznu.
Yazyk moj slivaetsa s vlagoj hmel'nou,
Kogda my celuemsa...
s krujkoy pivnou!
* * *
Voz'mi ego v ruki, dotron'sa gubami:
On ochen' dlinnyj i tverdyj kak kamen'.
Lizni i prijmis' schekou goloj...
Ah, moj l'ubimyj...
stakan s "Koka-Koloj"!
* * *
Такм чынам, можна сказаць, што тут са стылстычных асаблвасцей прысутнчае
шматзначнасць, але шматзначнасць не аднаго якога-небудзь слова, а всяго верша
в цэлым. Не дайшовшы да апошнх слов, чытач ужо вявляе сабе адно, але
дачытавшы да канца - ужо зусм ншае; часцей за всё чытанне такх вершав
суправаджаецца напрыканцы голасным рогатам, нешта накшталт знакамтага "Ай да
Пушкн! Ай да сукн сын!" Але, здараецца, людз абураюцца. Бо, як пша М.Я
Цкоцк, "адно тое ж слова можа выклкаць неаднолькавую рэакцыю в розных
людзей у залежнасц ад узровню х свядомасц мовнай культуры" (там жа, ст.
35). Менавта дзякуючы мнагазначнасц адно тое ж слова выраз могуць быць
ужыты в розных стылях, быць эмацыянальна-экспрэсвным ц нейтральным.
Полсемя дае автару СМС-паслання магчымасць у самай экстравагантнай форме
спалучаць розныя словы, являючы, такм чынам, яркя взоры мастацкага вжывання
слова.
ЗАКЛЮЧЭННЕ
Ну вось, амаль усе сакрэты СМС раскрыты. Застаецца падвесц добры вынк.
Мы прааналзавал структуру кароткх паведамленняв, мову х напсання, розныя
маленькя хтрасц. Таксама даследвал магчымасць выкарыстання розных стыляв
пры напсанн СМС-ак.
СМС - гэта часцей за всё (акрамя "сухх" СМС-гульняв СМС-рассылак навн) жывыя
зносны, дыялог ц нават поллог. Як падчас любой ншай размовы, чалавек, як
пша кароткае паведамленне, часта вкладвае в яго як-небудзь дадатковы сэнс,
тое што можна чытаць "памж радков". Ён таксама жэстыкулюе, выкарыстоввае
ммку, "гаворыць" шпарка ц павольна, выказвае свае адновны да нфармацы.
Ммка жэстыкуляцыя дасягаецца выкарыстанне камбнацый смвалав смайлкав;
хуткасць перадачы тэксту - праз ужыванне парцэляцы (яе сутнасць заключаецца в
тым, што да асновнага сказа дадаюцца новыя сказы або асабстыя члены сказа, што
стварае вражанне нарастаючага развцця думк, непасрэднасц мавлення, кал
фраза складваецца экспромтам, без папярэдняга абдумвання. Нярэдка гэта надае
адчуванне няхватк часу (або, як кажуць сам СМС-авцы, таймлмту), быццам
автар пша паведамленне на хаду) - "Ekzamen sdal ok. Edu domoj. Na
avtobuse. Skoro budu. Jdite". Павольнасць перадаецца шматкроп'ям,
междамеццям: "Segodna byl ekzamen... Hm-m-m... Ocenka budet izvestna zavtra
". Тое, як адправшчык СМС-паведамлення ставцца да сваёй нфармацы, можна
прасачыць па знаках прыпынку: "U Vovki s akkaunta propalo 45.000 (!) rublej
", "Segodna klub zakryt (?)" г.д.
Па СМС-ках можна вызначыць характар чалавека; можна развадзцца з жонкай (у
Саудавскай Аравó - дастаткова тройчы "скнуць" на мабльнк сваёй "другой
паловы" слова "уходзь"); можна балбатаць увесь дзень; можна гуляць у розныя
цкавыя гульн; можна пазнаёмцца; можна даведацца пра апошня навны, прагноз
надвор'я, курсы валют, рэпертуар тэатрав да т.п.; можна спсаць заданне на
спыце, можна прызнавацца в каханн; можна трэнраваць сваю творчую фантазю;
можна выйграць грошы; а можна заплацць штраф (адзн ктайск прадпрымальнк
быв вымушаны заплацць 1000 юаней, што складае прыкладна 120 доларав ЗША, за
тое што даслав свайу канкурэнту пад Новы Год СМС-ку, у якой пажадав ворагу
"Няшчасця кожны год праблем кожны дзень"; а той узяв ды напсав заяву аб
прынясенн маральнага пашкоджання); а можна проста паведамць сябровцы: "
Skoro budu u tebya, lubimaya".
Пасланням СМС уласцвы такя рысы як спецыфчная лекска своеасаблвы
снтаксчны лад; словы прастамовныя, дыялектныя, жаргонныя лаянкавыя;
простыя, няповныя, элптычныя сказы; далучальныя парцэляваныя канструкцы,
вельм апрошчаныя сцслыя; паслядовнасць дакладнасць выкладу фактав,
аб'ектывнасць ацэнак; тэрмналогя, формулы спецыяльная лекска;
словавтваральныя граматычныя сродк з экспрэсвна-ацэначнай афарбовкай;
гутарковыя канструкцы; эмацыянальна-ацэначныя тыпы сказав; сродк паэтычнага
снтакссу; прамая автарская ацэначнасць спецыфчны характар вобразнасц;
эмацыянальнае вздзеянне; эстэтычны сэнс паэтычныя формы; шматлкя
спалучэнн знакав прыпынку спецсмвалав; а таксама амаль завсёды -
непаразумеласць для тых людзей, хто не мае мабльнага тэлефона.
Уся гэтая мешанна розных функцыянальных стыляв, а таксама нейкая свая,
"нацыянальная адметнасць дазваляюць вылучыць асабсты стыль - стыль СМС. Яго
можна аднесц да вуснага мавлення (бо гэта всё ж зносны, дыялог), так
да псьмовага (з-за свах мастацкх асаблвасцей). Гэты стыль кожны дзень
развваецца, удасканальваецца, набывае папулярнасць. хоць многя лчаць,
што ён становцца прычынай дэгрдацы мовы, я лчу, што хутчэй загне сам СМС-
сервс. Бо вжо зараз карыстальнкама сотавых тэлефонав дасягальныя такя
функцы як EMS MMS. З х дапамогай пры сучасным апараце можна проста
сфатаграфаваць нават зняць вдэаролк на вбудаваную камеру, дадаць галасавы
тэкст жывыя, рухаючыяся смайлк (якя вжо зараз можна выкарыстовваць у
нтэрнэт-форумах чатах) даслаць усё гэта кно адрасату. Праз некальк год
каму захочацца пры наявнасц такх амаль неабмежаваных творчых функцый (а
далей з'явяцца вдэаканферэнцы з мноствам удзелькав праз "сотавк")
тыркаць пальцам па кнопкх, каб напсаць нейкя там словы (гэта ж яшчэ трэба
будзе граматыкай авалодваць)?
ВЫКАРЫСТАНЫЯ КРЫНЦЫ
М.Я.Цкоцк. "Стылстыка беларускай мовы". Мнск, "Унверстэцкае", 1976
М.Я.Цкоцк. "Стылстыка беларускай мовы". Мнск, "Унверстэцкае", 1995
"Belarussian mobile" #2(5) 2003
"МС Мобильная связь" №5 ноябрь 2003
"Rusian mobile" сентябрь 2003
"Мобила" №26(34) ноябрь 2003
"Мобила" №27(35) ноябрь 2003
"Мобильный мир" №24 от 24 ноября 2003
www.sms.kh.ua/dictionary.php"
www.5ballov.ru/news/newsline/index.shtml?2002/09/11/19022
www.nefish.narod.ru/smsvox.html"
www.compulenta.ru/2002/7/28/32659
www.km.ru/education/view.asp?id={DEDB4FB-97E5-427E-BB88-9EE316792654"
www.citycat.ru/iq/n135.html
www.forum.mts.ru/message.html?id=44817
www.forward.net.ru/smiles.htm
ДАДАТАК 1
АСНОбНЫЯ СКАРАЧЭНН АБРЭВЯТУРЫ
Скарачэнне Ангельск варыянт Беларуск
варыянт
ACK Acknowledgement Пацверджанне
ADctd2Luv Addicted to love Закаханы
ADD Address
Адрас
AGN Again Зновку
A/S/L? Age / Sex / Location
Узрост, пол, месца
OK All correct
Усё правльна
ALlWanIsU All I want is you Усё,
чаго я хачу - гэта ты
AML All my love
Усё маё каханне
ATB All the best Усяго добрага
AKA Also known as
Таксама вядомы як
AGN Again знов
N And , аNU And you А ты?
NE Any
Любы
NE1 Anyone
Хто завгодна
NETHING Anything Што завгодна
RUF2T Are you free to talk?
Пагаманм?
R U OK? Are you OK? З табой
усё добра?
AAM As a matter of fact Насамрэч
AFAIK As far as I know
Накольк я ведаю
AIUI As I understand it Як
я гэта разумею
ASAP As soon as possible Як мага
хутчэй
ATTN Attention Увага
AVG Average У сярэднм
AFK Away from keyboard Адышов ад клавятуры
BAK Back at keyboard Вярнувся да
клавятуры
B Be
Быць
BBL Be back late
Буду пазней
BRB Be right back
Хутка буду
BCNU Be seeing you Убачымся
CUZ (B/C) Because
Таму што
BTDT Been there done that Быв
недзе, зрабв нешта
B4 Before
Перад
BIC Best in class
Лепшы в свам класе
BTR Better
Лепей
BD Big deal
Вялкая справа!
BF Boy-friend
Сябр
Bro Brother
Брат
BZ Busy
Заняты
BTW By the way Дарэчы
BBFN Bye-bye for now
Пакуль-пакуль
CB Call back
Перазванць
COD Cash on delivery Наявным грашыма
СК Check
Праверыць
CFM Confirm Пацвярджаю
CONGRATS Congratulations Вншаванне
CID Consider it done Разглядзце
C&P Copy and paste Скаправаць
вставць
C%D Could Мог
CV Curriculum Vitae Рэзюмэ
QT Cutie
Прыгажун
DOA Date of arrival
Дата прыбыцця
DOB Date of birth
Дата нараджэння
DLVD Delivered
Даслана (паведамленне)
DXNRE Dictionary
Словнк
DOM Dirty old man
Брудны стары
DIKU? Do I know you? Я вас
ведаю?
DIM Do it myself Сам зраблю
DIY Do it yourself Зраб сам
DNO Do not open Не адкрываць
DTRT Do the right thing
Зрабць тое, што патрэбна
DQMOT Don't quote me on this Не лав
мяне на слове
DL Download
Спамповваць
EZ Easy
Лёгка
EMSG E-mail message
Паведамленне па -мэйл
MBR$D Embarrassed
Занепакоены
ED Emotionally disturbed
Невравнаважаны
EOL End of lecture
Канец лекцы
EOT End of thread Канец
паведамлення
E&OE Errors and omissions excepted Памылк выключаны
ESP Especially
Асаблва
ETA Estimated time of arrival Чакаемы час
прыбыцця
XLNT Excellent
Выдатна
Xclusvly Yas Exclusively yours
Эксклюзвна твой
F2F Face to face
Тварам да твару
FST Fast
Хутка
FITB Fill in the blank
Заповнце фармуляр
4 For, four
Для, чатыры
FWIW For what it's worth На што
будзе прыдатны
FYI For your information Да
вашага ведама
FYEO For your eyes only
Канфдыцыйна
4EVR YRS Forever yours Твой назавсёды
F2T Free to talk
Гатовы пагаманць
FOS Freedom of speech Свабода слова
GAL Get a life Жывце
повным жыццём
GOOML Get out of my life Прэч з
майго жыцця
GF Girl-friend
Сябровка
GTSY Glad to see you Рады
цябе бачыць
GA Go ahead
Працягвай
GJ Good job
Добрая работа
GSOH Good salary, own home Добры
заробак, свая хата
GSH Good sense of humour Добрае пачуццё гумару
GTG Got to go Трэба сц
GR8 Great Выдатна
gg Good Game
Добра згуляв
gl Good Luck
Удачы
h&k Hugs & Kisses
Абдымк ды пацалунк
hth Hope This Helps
Спадзяюся, што дапамог
ic I See
Я разумею
ilu I Love You
Я цябе кахаю
imho In my humble opinion На маю сцплую думку
irl In Real Life
У рэальным жыцьц
jj Just Joking
Проста жартую
kbd Keyboard
Клявятура
l8r Later
Пазьней
lol laughing out loud
Гучна сьмяюся, рагачу
motd Message of the day Дзённае
паведамленьне
np No Problem
Няма праблемы
plz, pls Please
Кал ласка
ppl People
Людз
rotfl, rofl rolling on the floor laughing,
Катаюся па падлозе в
that was very funny прыступе рогату
rulez rules
вельм файна
sux sucks
пагана, паскудна
sup What's up?
Як маешся?
sysop System Operator Сыстэмны апэратар
thnx, thx, 10x Thanks
Дзякуй
ty Thank You
Дзякую
u You
Ты
u2 You Too
Ты таксама, табе таксама
ur Your
Твой, ваш
w/ WithЗ w/o Without Без
w8 Wait
Чакай, пачакай
w8am Wait A Minute Пачакай адну
хвлну
y? Why?
Чаму?
zzz sleeping, bored, tired
сплю (ц сумую)
ДАДАТАК 2
АПСАННЕ СМАЙЛКАб
:-) асновная всмешка
;-) усмешка з падмргваннем
:-( засмучаны твар
:-I абыякавы
:-> саркастычны
>:-> саркастычны з д'ябальскм адценнем
>;-> тое самае з падмргваннем
:-[ Вампр.
:-E Клыкаcты вампр.
:-F ён жа з абламаным клыком
:-7 крывая всмешка
:-* цалуе
:-@ крычыць
:-# павнен мавчаць
:-& анямевшы
:-Q палць
:-? палць ппку
:-P паказвае язык
:-S гаворыць блытана
:-D гучна рагоча
:-X рот на замку
:-C лайдак
:-/ скептык.
:-o Ох-ох.
:-9 аблзвае вусны
:-0 аратар
:-` плюе
:-1 звычайны
:-! звычайны
:-$ таксама павнен мавчаць
:-% Банкр.
:-q дастае языком да носа
:-a тое самае, але з другога боку
:-e расчараваны
:-t злы, раздражнёны
:-i павусмешка
:-] Балван.
:-[ невсмхаючыся балван
:-} барадаты
:-{ вусаты
:-j Левая всмешка
:-d Левая всмешка над чытаючым
:-k гэта мяне забвае
:-\ неадважны
:-| дзяжурная всмешка
:-< сумны
:-c лянвы
:*) п'яны
:^) зламаны нос
:v) тое самае, але в друг бок
:_) нос сасклзнув з яе/яго твару
:=) Два насы
:o) Клоун.
:u) смешны нос
:n) так самы
%-) довга глядзев на экран
8-) сонечныя акуляры
B-) звычайныя акуляры
O-) маска для падводнага плавання
..-) аднаглазы
,-) аднаглазы падмргвае
g-) у пенснэ
|-I спць
|-O пазяхае
%-6 мазг закпел
|^o храпць
:,( плача
>8-| занепакоены
::-) носць акуляры над вачыма
:-) Маленькая дзявчынка
:-)-8 дарослая дзявчынка
:-{) вусаты
{:-) парык
:-~) насмарк
:'-) плача ад шчасця
=:-) скн-хэд
-:-) Панк
+-:-) Папа Рымск
`:-) галава выгалена з аднаго боку
,:-) тое самае з другога боку
O :-) Анёл.
C=:-) Шэф.
*<:-) у капялюшы Санта-Клауса
E-:-) у слухалках (навушнках)
8 :-) шаман
@:-) у цюрбане
[:-) у слухалках (навушнках)
:-)) двайны падбародак
>:-) д'ябал
(:-) усмешка да вушэй
:-)X гальштук-бабачка
