Информация о готовой работе
Бесплатная студенческая работ № 6392
Святы i абрады беларусав
Абрады-сукупнасць традыцыйных умовных дзеянняв, што смвалчна выражаюць замацовваюць адносны людзей да прыроды памж сабой, х паводзены в важных жыццёвых стуацыях, якя сстэматычна павтараюцца. Абрады - саставная частка традыцыйна- бытавой культуры народа. Утрымлваюць у сабе элементы песеннага, харэаграфчнага, драматычнага, дэкаратывна-прыкладнога мастацтва. Зарадзлся в першабытным грамадстве, кал людз мкнулся заклнанням вздзейнчаць на незразумелыя з'явы прыроды. Абрады был звязаны з гаспадарчай дзейнасцю, бытавым вмовам, грамадскм адноснам падзялялся на каляндарна-вытворчыя (земляробчыя, палявнчыя, жывёла гадовчыя, рыбаловныя), сямейна-бытавыя (вясельныя, радзныя, пахавальныя), грамадскя царковныя. Болыпасць беларускх абрадав старажытнага паходжання взнкл на агульнай усходне-славянскай глебе. Старажытная абраднасць ляжыць у аснове калядавання, масленцы, шчадравання, абрадав купальскай ночы нш. Многя абрады звязаны з культам продкав (дзяды, радавнца), раслннасц. Асаблвасць беларускх абрадав - перапляценне в х аграрна-бытавых, язычнцкх хрысцянскх элементав. Царква мкнулася забаранць народныя абрады або прыстасаваць х да патрэб рэлгйнага культу, асобным абрадам вяселля, радзн, пахавання нш.. Надаць рэлгйны змест. Абрады в аснове сваёй захавал народную спецыфку нацыянальны каларыт, суправаджаемыя песням, танцам, замовам, карагодам, пераапрананням (каза, жорав, дзед нш.). У х прысутнчаюць элементы тэатральнага дзеяння. 3 м звязана сялянска-абрадавая паэзя. 3 цягам часу абрады страцл першапачатковае значэнне, роля рэлгйных элементав у х паступова змяншалася, яны пераходзл в разрад гульняв, святочных забав заховвался пераважна в вёсцы. Абрады зямельныя. Цыкал замацованных звычаям вмовных смвалчных дзеянняв, звязаных з працовным годам земляроба. Узнкл в першабытнам грамадстве в перыяд развцця земляробства. У сувяз з пастаяннай павторнасцю сельскагаспадарчых работ прыстасованасцю х да пэвных дат або перыядав земляробчыя абрады прынята называць каляндарным. Падзяляюцца на змовыя - звязаны са святкаваннем каляд, масленцы, грамнц; вясновыя - гуканне вясны, першы выхад у поле; летня - звязаны са святкаваннем купалля, зажынак, дажынак; восеньскя - са святкаваннем спаса, багача, пакровав. Яны наповнены песням, танцам, шуткам. Народныя традыцы надавал м сваеасаблвы каларыт нацыянальную спецывку. Многя элементы в земляробчых абрадах страцл ранейшае значэнне, бо менш звязаны з вытворчым працэсам, элементы мфалог ператварылся в смвалы, характэрныя для гульняв. Новы змест новае афармленне набыл традыцыйныя народныя абрады пачатку заканчэння веснавых палявых работ. На змену традыцыйнай масленцы прыйшл Свята змы, Праводзны змы. Святы - сукупнасць звычаяв абрадав. Узнкл в першабытнам грамадстве. Был звязаны з каляндарным (гуканне выясны, грамнцы) ц зямельным цыклам. Падзяляюцца на рэлгйныя, снкрэтычныя безрэлгйныя. Рэлгйныя святы - царковныя, у прыватрасц хрысцянскя (раство Хрыстова). Снкрэтычным святам (мел рэлгйныя безрэлгйныя элементы) был традыцыйныя каляндарная народныя святы (каляды, масленца, купалле нш.). Да безрэлгйнай частк народных свят належыл шматлкя гульн, асаблва на каляды, масленцу, купалле. У час народных свят спявал народна-каляндарныя сямейныя песн, выконвал творы народнай харэаграф. У народна-каляндарных святах, асаблва в калядах, ёсць элемент Народнага тэатра, а рэлгйныя элементы звязаны са старажытна абрадавым дзеянням. Значная частка рэлгйных элементав з'явлася пад уплывам царквы, якая да народных свят прымыковвала хрысцянскя (да каляд раство Хрыстова, да валачобнага свята - Вялкдзень, да купалля - свята аана Прадцеча). У другой палове 19 ст.- пачатку 20 ст. роля рэлгйных элементав у народных святах паступова змяншалася. Некаторыя з х, асаблва старыя абрадавыя дзеянн, стал безрэлгйным тэатралзаваным дзеянням, святочнай забавай. Сказавшы, што такое святы абрады я перахаджу да агульнага агляду свят абрадав беларусав якя найбольш был распавсюджаны на Беларус х невялкай характарыстык. Стрэчанне ц грамнцы - гуканне вясны. Гэтае свята ввабрала в сябе вобраз змы лета в песенных гуртах, якя спрачаюцца памж сабой песням. Масленка. Святкуецца на восьмы дзень перад Вялкаднем. Гэта свята пачынался запуск, якя заканчвал калядны мясаед. Гуканне вясны. Гэтае свята характэрна для Усходней Беларус. Як масленкавыя абрады песн карагоды адбывался на горках, бо так было блжэй да неба. Кульмнацыя гэтага свята дасягалася 7 красавка, кал адбывался непасрэдна рытуальныя дзеянн працягвался да таго моманту, як узаруць поле. Сарак. Свята прыпадае на 22 сакавка. Яно адзначае дзень веснавого равнадзенства. 3 гэтым святам канчаткова прыходзць вясна. Камаедзца. Гэтае свята прыйшло з глыбокай старажытнасц. Адзначаецца перад Звесткаваннем. На гэта свята пакланялся мядзведзю. Вялкдзень. Гэтае свята лчыцца найвялкшым каляндарным святам. Яно складае выключную адметнасць, самабытнасць беларускага абрадава-святочнага каляндара.На гэта свята сутракал Новы Год па сонечнаму календару. Святкавалася в дзень вяснавога равнадзенства. Потым стала перасовным ад 4 красавка да 8 мая. Апошняя нядзеля перад святам была Вербная нядзеля. У царкву заносл галнк вярбы, якя асвяшчал святой вадой. Потым прынасл дамов з'ядал па аднаму пухрку, каб абаранцца ад маланк, а рэштк вярбы заховвал да наступнай Вербнцы. Навск Вялкдзнь. Адзначався в чысты чацвер, як частка агульнакаляндарнай традыцы вшанавання дзядов. Гэтае свята больш вядома пад назвай Радаунца свята вшанавання памерлых. Юр'я. Свята адзначалася 5 травня. На м ушановвал смвал парадку, вясны, росквту прыроды. На лузе дзявчаты выбрал самую прыгожую, апранал яе русалкай надзявал ёй вянок, вадзл вакол яе карагоды спявал. На гэтае свята снуе шмат прыказак, прыкмет. Вось адна з х:" Як дождж на Юр'я, то будзе хлеб у дурня." Пахаванне стралы. У аснове гэтага свята ляжыць аховная магя ад маланк. Цягнецца ад Вялкадня да Ушесця. На гэтае свята водзяць песн, карагоды, якя абараняюць ад маланк. Зялёныя святк. Свята найвышейшага росквту прыроды. Вядома пад назвай Сёмух, Тройцы. Святкуецца гэтае свята на семым восьмым тыдн пасля Вялкадня. Гэтае свята з'являецца гмнам мац-прыродзе. Купалле. Святкуецца з 6 на 7 лпеня. Гэтае свята насычана прыгожым язычнцкм звычаям святкуецца в гонар летняга сонца звароту. Сутнасць гэтага свята засталася некранутай да нашых дзён. Увасабленнем был ачышчальныя вогншчы, ачалавечаны вобраз жанчыны Купалы нават яго дочк. Жнво. Гэтае свята з'являецца самым працяглым комплексам рытуалав. Пачынала святкавацца ад 12 лпеня да 27 верасня. Жнвныя абрады складал аснову самай цяжкай працовнай дзе. Жанцьба комна. Гэтае свята было введзена яшчэ Пятром I. Прыпадала яно на 13-14 верасня. Па гэтаму святу сустракал Новы год восенню. Пакровы. Адзначалсы ад 14 кастрычнка да 27 кастрычнка. На гэтае свята размярковывался дн памж дзявчатам, а 27 кастрычнка па надвор'ю меркавал аб характары будучай жонк, называл гэты час Дзвочым летам. На гэтае свята в прыродзе адбывався пераломны момант ад лета да змы. "Прыйшла Пакрова пытае, ц да змы гатова." Пачынаючы з гэтага свята, моладзь пачынала збрацца на вячорк, а хатня справы справлялся з песням. Дзяды. Кожны дзень тыдня мев сваё значэнне. Так субота мела быць днём ушанавання дзядов, усх памерлых. У гэты дзень кожны павнен быв успомнць лепшыя рысы прашчурав, аддаць м належную павагу. Змовыя святк. Пачынался посля постнай куцц (6 студзеня) завяршался да Вадахрышча (19 студзеня). На гэтае свята адбывался саправдныя тэатралзаваныя беларускя народныя карнавалы.Пачынался змовыя святк з Каляд (7 студзеня), якя был в гонар змоваго сонцазвароту каляднага месаеду пасля Плпавскага посту. На гэты язычнцк абрад наславалася хрысцянскае свята нараджэнне Хрыстова- свята Раства. Неад'емным рытуалам з'являецца вшанаванне продкав-дзядов. Гэтаму прысвячал тры врачыста-шанавальныя куцц: перадкалядная посная, багатая- шчодрая вадзяная. Гэтая дзея цягнулася ад 25 снежня да 2 студзеня. Зрабвшы агульны агляд беларускх свят, я перахаджу да больш дэтальнага разгляда некаторых свят абрадав беларусав, каб паказаць чым жыл нашыя продк раней, а таксама прыгажосць нашай культуры. КУПАЛЛЕ.
Раскладаць Купалу пачынаюць з ранку 6 чэрвеня: хлопцы запасал палва, збрал па вёсцы старыя рэчы, сухое ламачча, якое засталося з зялёных святак, бо спальваючы гэта, быццам можна была дагадзць продкам. Лчылася, што в гэты час прыходзць каляндарная вяршыня росквту прыроды, бо хутка прыйдзе Пятрок. Але гэтае свята вызывала самую актывную дзейнасць варожых чалавеку сл.Але дзяды спрыяльныя слы прыроды , часцей за всё в выглядзе купальскх зёлак, дапамагал людзям пазбегнуць злой слы. Перад Купаллем дзявчаты шл збраць васльк, руты, купаленку спявал песн. Гэта павнна было перадаць збральнцам цудадзейную купальскую слу зёлак. Першым рытуалам Купалля было врачыстае запрашэнне на свята. Гэтае запрашэнне праходзла з дапамогай песень. 3 гэтым песням карагодам абыходзл хаты, запрашаючы да свята. У час абыхода кдал вянк на стрэх хат нежанатых хлопцав незамужных дзявчат. Потым з музыкай танцам карагодам купальск гурт начале з Купалай выходзв з сяла пад песню. Затым грамада падыходзла да месца дзе было раскладзена вогншча, якое завсёды было на высокм месцы ля рак ц возера. Кал все збрался пачыналася здабыванне "жывога " агню, трэннем дрэва аб дрэва. Усю ноч гучал песн, вадзлся карагоды, гульн, скакал праз вогншча, каб ачысццца ад злых сл асцярагчыся ад х, спальвал х антрапаморфную выяву. А в гонар сонца на шастах або спускаючы з гары падпальвал прасмаленае кола. Ля вогншча частавался абрадавым стравам (яечняй), варажыл, плял вянк. Потым на словы "Ляц, ляц вяночак, лав, лав дружочак" кдал на ваду вянк варажыл па х руху. Часам вянк кдал праз вогншча. Кал ён пападае да дзявчыны, тая кдала яго в адказ на смвалчнае запрашенне разам пераскочыць праз агонь. Кал вянок пападав да хлопца, ён павнен яго разарваць або кнуць назад. Пасля скокав праз вогншча парам шл шукаць папараць кветку, якая распускалася раз за год вяртала чалавека да адзнства з прыродай: уладальнк пачынав разумець шум дрэв, размову жывёл, птушак. Але здабыць папараць кветку вельм цяжка, бо яе сцярагуць злыя слы. Але без праблем х збрае добры купалавск дзядок у кошык кал сустрэншся з м, трэба паслаць белы абрус куды ён кне кветку. Трэба як мага хутчэй схаваць яе пад скуру далон, разрэзавшы яе. Заканчвалася свята ля рак. Там назрал за гульнёй сонца на паверхн вады.За гэтым трэба было назраць або прыжмуравшы вочы, або не маргаючы. Каб паглядзець на тое як гуляе сонца малыя дзец прачынался, як мага раней бегл на раку. 3 асвечанай зелен вл вянк заховвал х як сродак супраць нашэсця злой слы. Лчыцца, што в гэты дзень здзейсняецца пераварот у свеце, цяпер быццам ходзць па зямл дух ведзьмы. Потым дзявчаты в вянках станавлся вперамешку з хлопцам, ствараючы карагод, спявал песню, у якой усхвалял вартасц адных хлопцав недахопы другх. Затым з карагода выходзла дзявчына закрывала сабе твар чубром, кланлася ва все бак выбрала хлопца да пары, як здымав з яе покрыв павязвав сабе цераз плячо або рукав, а вдзельнк карагода спявал. ВЯЛКДЗЕНЬ.
Адным з урачыстых народных святав вясенняга цыклав быв Вялкдзень. Рыхтавацца да яго пачынал загадзя, яшчэ в перыяд вялкага ц вялкоднага посту. Апошн тыдзень велкоднага посту назывався чысты: чысты панядзелак, чысты авторак, чыстая серада. У чысты чацверг, да всходу сонца, старался памыцца в лазн ц хаця б у карыце-начовках, бале. Лчыл, наогул, што чысты, ц "страсны " тыдзень быв часам разгулу нячыстай слы. Увесь жа тыдзень старанна рыхтавался да свята: мыл сталы, скамейк, лавы, вокны, дзверы. Бялл печ, а то сцены. Выскаблвал, вымывал падлогу (кал яна была в хаце), вытрасал сеннк, перамывал хатня начынне, посуд. Да дня Вялкадня варыл, пякл, смажыл розныя стравы: булк, праг, кавбасы, сала, фарбавал варыл яйк. Рытуальнай стравай з'являлася чырвонае яйка, асвянцонае в царкве ц касцёле. Псанк вялакага распавсюджання на тэрыторы Беларус не мел. Напярэдадн Пасх, ц Вялкадня, у лубку-сявеньку складвал саму "пасху", ц велкодную булку ц прог, а то бохан чорнага хлеба, чырвоныя яйк. У царкве ц касцеле адбывалася пышнае врачыстае богаслужэнне. Гэтай пышнасцю духавенства мкнулася прыцягнуць масы веруючых да царквы ц касцёла. Пасля заканчэння всяночнай пачыналася асвячэнне прынесеных яствав. 3 царквы ц касцела вяртался як мага хутчэй, бо, згодна народным павер'ям, хто раней пачне разгавляцца, таму будзе в гэтым годзе вдача в яго справах добрае здарове. Урачыстае святочнае снеданне пачыналася з чырвонага асвянцонага яйка. Кожны з'ядав сваю долю яйка са свянцонай соллю прымався за сыр, тварог са смятанай, сала вонджанае, смажанае мяса, кавбасу, праг. Наядался пры гэтым да адвалу. Скончывшы разгавленне, старыя в доме клался спаць, а малодшыя брал чырвоныя яйк адправлялся на вулцу гуляць у "бтк". Туканк гэтыя прадавжался амаль увесь тыдзень. У гэтыя дн качался на арэлях, катал яйк па жолыбе ц "лубку". Трэба адзначыць, што яйка в велкоднай абраднасц займала асобнае месца. Яно з'являлася смвалам жыцця, сонца, вясенняй абуджанай прыроды. Фарбаванне яек, выпяканне прагов снавала ва всходнх славян ншых народав яшчэ задовга да прыняцця хрысцянства. Так, у раскапаных курганах аварав, якя дацруюцца IV векам н.э., археолаг знаходзяць шалупнне фарбаваных яек, у той час як святкаванне Вялкадня афцыйна зацверджана хрысцянскай царквой тольк в 526 годзе. Адной з асаблвасцей беларускага Вялкадня з'являецца хаджэнне валачобнкав у ноч з першага на друг дзень, Валачобнцтва, апрача Беларус, сустракаецца тольк ва всходнх раенах Польшчы ды дзе-ндзе в сербав. Валачобнцтва на тэрыторы Беларус больш распавсюджана в яе цэнтральнай павночна-заходняй часцы, амаль не сустракаецца яно на Палесс. У некаторых месцах жанчыны хадзл пець асобна ад мужчын. Мужчыны часцей хадзл спяваць на друг дзень Вялкадня. Валачобныя песн выконвался тольк в першыя дн Вялкадня пад акампанмент скрыпк, радзей - гармонка. У песнях "валачобным " называецца сам падарунак, як дарыл валачобнкам за х веншавальныя песн. Звычайна яны веншавал гаспадаров хаты са святам, жадал м здаровя, прыбытку скацны, добрага враджаю на пол. Аграрныя дахрысцянскя элементы в Вялкадн яскрава вдаць не тольк в памнавеннях нябожчыкав у першы ц друг тыдзень, а в рытуальных акрапленнях вадою скацны, жылля, гаспадарчых пабудов. Як вядома, Пасха, ц Вялкдзень - старадавняе свята жывелаводав. Пазней яно ператварылася в земляробчае, час правядзення якога вылчваецца па месяцавым календары. Вялкдзень завсёды бывае вслед за вясеннм равнадзенствам. Песн валачобныя - гэта гмн наступаючай вясне, сонцу, цяплу. Яны, вдавочна, зарадзлся незалежна ад калядав стал внкальнай з'явай. Характэрна, што асвянцоныя на Вялкдзень хлеб, соль, як косц ад велкоднага стала, шалупнне ад яек ц сам велкодныя яйк выкарыстоввался в земляробчай працы, косц ад велкоднага застолля збрал закапвал на нве, каб пасевы не пацярпел ад градабцця. Скарынк хлеба выкарыстоввал пры першым выхадзе на сявбу зерняных, пры выгане скацны в поле г. д. У шэрагу раёнав Беларус Вялкдзень быв памнальным днём. У першы дзень яго шл на моглк качал на маглах велкодныя яйк, у ншых месцах там жа частавался, пакдаючы трошк гарэлк закуск нябожчыкам. У каталков быв распавсюджаны звычай хадзць на маглы на пяты дзень Вялкадня. Чацверты дзень Вялкадня в шэрагу месц адзначал як градавую сераду. Гэты дзень называл яшчэ лядовым. У гэты дзень у царкве ставл свечк ад граду. У заходнх раёнах Беларус свечк на маглы насл яшчэ в дзень грамнц, а найчасцей - у дзень усх святых - першага лстапада па новаму стылю, аднак на моглках не частавался нчога з яды не пакдал. А в большасц ж раёнав Беларус Вялкдзень мертвых як раней, так цяпер адзначаюць у авторак, радзей - у панядзелак. Гэта так называемая Радавнца, ц Радунца. Такм чынам, Вялкдзень, ц Пасха - старажытнае свята жывелаводав, пазней-земляробав, язычнцкая аснова якога не выклкае сумнення.
дзяды.
"Прыхадзце, дзяды-радзцел, старыя, малыя, хто на гэтай сялбе жывав, хлеба-сол ждав. Прыхадзце, дзяды-радзцел, к свайму сталу, к нашаму прыпечку, хлеба-сол засылайце, каб было чым душы памнаць год ад году, век ад веку." Дзяды - гэта гуманны памнальны абрад, якм беларуск народ спрадвеку вшановвав памяць намёрлых продкав. Адбывался яны в асновным у суботу, напярэдадн Змтравага дня. Дзяды - сваеасаблвы абрад, некал ён падмацоввався вераю, нбыта душа нябожчыка сыходзць в гэты дзень на зямлю. Вось чаму да сустрэчы Дзядов старанна рыхтавался: мужчыны прыбрал панадворак, жанчыны завховвался в хаце, як перад прыняццем дарагх гасцей. Працрал завешвал новым ручнкам абразы. Раблася гэта дзеля таго, каб паказаць продкам, накольк дбала падтрымлваецца нашчадкам парадак у гаспадарцы. На моглк шл всей сям'ёй. Успамнал памёрлых сваяков, маллся, амаль над кожнай маглай, галасл жанчыны, прыпавшы тварам да насыпу, звяртаючыся да нябожчыка як да жывога. Кал вяртался дадому, то пачынал памнальную вячэру. Стол на Дзяды ахоплвав ледзь не всю нацыянальную кухню. Разам з абавязковым рытуальным стравам гатавал ласунк якя был асаблва любмыя в памёрлых сваяков. Пачынал вячэру часцей за всё тады, кал надыходзв час запальваць агонь. Апранался па-святочнаму, засцлал стол белым абрусам. Гаспадар хаты ц старэйшы в сям', запалвшы свечку, прымацоввав яе каля абразов ц ставв на стол чытав малтву. У народзе падрымлваецца вера, што душы продкав нябочна прысутнчауць у хаце, для х проста на стол, на акно в асобную пасудзну в самым пачатку адлваецца гарэлка адкладваецца ад кожнай стравы. Як на звычайных памнках, стоя вельм часта пачынал з куцц. Потым гаспадар падымав чарку, памнав нябожчыкав, жадав жывым прыждаць наступных Дзядов. Застолле праходзла ва вспамнах памершых добрым словам, добрым словам старался гаварыць тольк на сумныя тэмы. Сядзел за сталом довга. Гаварыл: "Трэба паплакаць, пашкадаваць пакойнчкав, то яны нас не забудуць". Стол, як правла, пакдал непрыбранным - для падмацавання сл памёршых, тольк засцлал яго зверху абрусам. Так адзначался "Дзяды" раней зараз.
НАРАДЖЭННЕ 1 ХРЭСБНЫ ДЗЦЯЦ.
Пры наблжэнн родав жанчына мкнулася, каб пра гэта ведал як мага менш людзей. Кал в гаспадарцы мелася ншая будына, то жанчына шла туды. Кал свабоднай будыны не было, то роды праходзл в хаце. На гэты час муж выправаджвав усх з хаты. Давав м работу наказвав хутка не вяртацца дадому. Раблся захады, каб пра наступленне родав не даведался дзявчаты. Кал ж здаралася такая неспадзёвка дзявчына вваходзла в хату в час родав, яна павнна была расплясц касу, набраць у рот вады даць парадзсе выпць са свайго роту - накш роды пройдуць вельм цяжка все абвнавацяць у гэтым дзявчыну. Роды адбывался взмку в хыце, улетку - у выравнях, хлявах, гумнах. Бывала, што в час родав родзнца звярталася в хату свах бацьков там жыла пасля родав шэсць-восем дзён. Да парадзх звал бабку-павтуху, па якую шов муж або замужная жанчына. Адправляючыся да павтух, адразал акрайчык хлеба, пасыпал яго соллю брал з сабой. Па прыходзе да бабк-павтух гаварыл: "Хадз, бабулчка, к нам. Нешта нашай маладус ня дужа ладна дзелаецца." Накровваючыся да парадзх, бабка брала з сабой прог або кавалачак хлеба. Бабка выконвала як рацыянальныя заходы да парадзх так выкарыстоввала розныя магчныя прыёмы. Нарадзвшыгася дзцяц бабка нкол не брала голым рукам, а замотвала в старое адзенне, каб яно пасля дзцяц жыло в багацц. Потым бабка перавязвала пупавну пасмачкай чыстага лёну ц суравай нткай. Пупавну пераразал хлопчыку на сякеры, нажы, дубовай кары ц кавалачку хлеба, малатку. Дзявчынцы пераразал на грэбне, верацяне, нтках, кружках, на нажнцах. Усе гэтыя прадметы вызначал будучыю працу дзяцей. Пупавна адвальвалася на чацверты-пяты дзень, мац хавала яе в куфар ц запхвала в дзрку, якая была прасвдравана для гэтай мэты в сцяне хаты. Кал дзцяце спавнялася сем гадов, яму давал вузельчык з пупавнай развязаць, каб "развязаць свой розум". Першае купанне таксама было абрадам. Пры першым купанн дзця ляжала тварам на захад ц повнач, а в ваду клал якя-небудзь прадметы. снавала павер'е: кал дзцяце пасля першага купання пакласц на правы бок, то яно в далейшым жыцц будзе всё рабць правай рукой наадварот. снавала сстэма варожбав аб будучым лёсе дзцяц в залежнасц ад яго дня нараджэння: панядзелак - родзцца нявмека, авторак - нараджаюцца працавтыя людз, серада - неакрэслены лёс, чацверг - будзе шанцаваць, але хуткая смерць, пятнца - лайдак, злодзей, субота - шчаслвым, удачлвам, нядзеля - самыя шчаслвыя людз, якх чакае шанцаванне поспех. Бабка пры купанн давала мя, а святар як правла пагаджався. Светару несл падарунак, каб ён назвав дзця. Звычайна святар давав мя дзця па каляндару. Пасля нараджэння дзця все жанчыны павны был наведаць роджанцу, акрамя цяжарных, а тая што шла в адведку абавязкова павнна был паляжаць у ложку. Хрэсбны мкнулся адсвяткаваць в дзень царковнага хрышчэння. Без запрашення на гэтую врачыстасць нхто не прыходзв. Хрэсбны включал в сябе агульнае частаванне. Усе жанчыны, што шл на хрэсбны несл з сабой прадукты. Спецыяльнай абрадавай стравай на хрэсбнах з'являлася бабна каша, якую гатавала павтуха, або хросная бабка. Для гэтай стравы куплял навы гаршок, як потым разбвал. У час падзелу кашы, якая амаль завсёды заставалася за кумам, прыходзв бусел, як вншавав бацьков прыносв ляльку (калыску). На хрэсбнах завсёды прысутнчал песн, якя был пранзаны малтвам за лепшую долю дзця. Бабну кашу хутка з'ядал, каб дзця пачало хутчэй гаварыць хадзць. Вялкае значэнне мев абмен падарункам памж парадзхай кумам бабкай-павтухай. Як правла парадзсе даравал ручнк, абрус, хустку. Для бабк кумов намтк. Затым бабка рабла магчныя дзеянн, каб лёс дзця быв шчаслвы, пасля якх быв рытуальны танец. Да найбольш важных падзей, што суправаджался абрадывым дзеянням завяршал смвалчнае далученне навароджанага да сям' грамады аднослся: ачышчэнне дзцяц пасля царковнага памазання, з'явленне першага зуба, першыя крок першые пастрыжэнне. Пакуль збрался госц дзцяц купал. Так адбывалася ачышчэнне. Для гэтага абрада снавала асабстая сумесь з вады, авса хмелю. Пры ачышчэнн дзця ставл на ножк, а на яго галаву клал абаранк. Купала дзця бабка-павтуха, прычым дзця было в начовках. Гэтай сумяссю мыл твар усх, хто быв у гасцях выцярал ручнком. Пасля ачышчэння ваду вылвал у месца дзе нхто не хадзв куды не заглядала сонца месяц. Увесь гэты абрад адбывався на трэц дзень пасля хрышчэння. Звяча абрады ячышчэння навароджанага завяршал хрэсбнныя врачыстасц. Радзная абраднасць, як у цэлым уся традыцыйная народная абраднасць зведала на сабе негатывны вплыв сталнска-брэжневскай палтк, што прывяло да глыбокага крызсу беларускай нацыянальнай культуры. Друг момант знкненне - зншчэнне сялянства як класа. Трэц - агульны нзк культурны взровень, вялзарны разрыв памж штодзенным побытам, масавай культурай жыхаров рэспублк, з аднаго боку здабыткам беларускай нацыянальнай культуры, распрацаванай лтаратарам, навуковцам, мастакам - з другога.
ВЯСЕЛЛЕ.
Кал хлопцу дзявчыне прыйшов час жанцца яны незнаёмы памж сабой, х родзчы наймаюць сваху ц сваццю для знаёмства маладых. Сваха звычайна бывае жанчына, якая умее вгаварыць маладых аб заключэнн памж м шлюбу. Пасля згоды маладых бацьк маладога пасылаюць да маладой сватов (бывае так, што маладая не дае згоды на шлюб з гэтым хлопцам, а бацьк хлопца дзявчыны згодны на х шлюб па ранейшай дагаворанасц памж сабой). Для сватавства бацьк жанха разам з свам сынам пасылаюць да бацьков нявесты свата (сваццю). Сватам з'являецца мужчына, як добра ведае жанха 1 можа яго добра расхвалць нявесце, каб яна дала згоду на шлюб. Сваты, зайшовшы в хату да бацьков нявесты, звычайна не гавораць прама аб х мэце прыходу. Яны прадставляюць сябе гандлярам або палявнчам, або яшчэ км- небудзь, што прывяло да хаты нявесты знянацку. Напрыклад за пакупкай чаго- небудзь, або заблукал па дарозе ц хочуць купць у х што-небудзь. Кал бацьк нявесты даюць згоду м дапамагчы в х просьбе, тады сваты ставяць на стол тое, што яны прынесл з сабою: гарэлку закуску. Абавязкова хлеб соль для вдачы. Сват запрашае паглядзець нявесту расказвае ёй пра все дадатныя рысы жанха. Кал нявеста дае згоду на шлюб, бацьк жанха нявесты дагаворваюцца памж сабой аб парадку правядзення вяселля: дзень правядзення вяселля, аб прыданным нявесты г.д. Пакольк гутарка праходзць з выпвкай закускай гэта накш называецца запасны. Збоку нявесты яе бацьк пасылаюць да жанха свах людзей, каб даведацца якая гаспадарка в жанха, яго багацце, яго паводзны сярод свах суседзяв, яго працавтасць. Гэта называецца выгляды. Але выглыды праводзяцца не завсёды, бо могуць даведаюцца всё пра жынха праз яго суседзяв ц ншых людзей, якя добра ведаюць жанха. Падрыхтовка да дня вяселля праводзяцца бацькам жанха нявесты паасобку. Абмярковваюць каго запрасць на вяселле, кольк патрэбна ежы спрту, хто будзе шаферам у маладога што будзе шаферкам в маладой. У дзень вяселля госц жанха нявесты збраюцца асобна в жанха нявесты. Шаферк апранаюць нявесту в вясельнае адзенне (вянок на галову, фату г. д.). Шафер жанха прымацоввае да грудзей квенк. У царкве поп вянчае жанха нявесту. Аб'являе х мужам жонкай, адзвае на х пальцы персцёнк, жадае жыць довга в каханн згодзе. Пасля вянчання пра развод памж мужам жонкай нельга было думаць, так як гэты абрад паходзв ад бога, каб развесцся трэба было знов звярнуцца да яго. Кал жанх разам са свам сватам, абвязаным ручнком, шаферам родзчам забрал з сабой нявесту, то трэба было м плацць выкуп за падушк для нявесты на таргах брату або сястрэ нявесты. Нявесту садзл разам жанхом на впрыгожаныя калёсы - у каней на шы был звонкя бубянцы, якя далёка был чутны, кал ехала вяселле. На шляху язды вяселлю перагароджвал дарогу, каб лепш разглядзець нявесту патрабаваць выкуп ад жанха. Звычайна жанх адкуплвався гарэлкай закускай. Нявесту бацьк жанха сустракал перад свам домам з хлебам соллю. Пасля чаго запрашал всх гасцей збоку нявесты жанха за стол, дзе працягвалася вяселле з песням гульням. За столом на куцце садзцца нявеста каля яе шаферк, кросныя бацька мац все родзчы, каб замужам быв дастатак нявесту садзяць на кажух, перавернуты вверх повсцю. Бацьк нявесты ставяць на стол перад ёй посуд з падарункам, пасля чаго все госц кладуць падарунк ад сябе. Госц п'юць, закусваюць, пяюць вясельныя песн. Гасцей збоку жанха абавязкова абвязвал вышытым ручнкам бацьк нявесты, а збоку нявесты - бацькам жанха. Галовнай дзеючай асобай павагай карыстався в час вяселля сват, як быв тамадой яе. У канцы вяселля музыкант грав марш кожнаму прысутнаму на вяселл, за што яго адорвал грашм, хто кольк мог. У хаце нявесты пасля яе ад'езду да жанха рыхтавал адправку прыданага. Звычайна гэта быв сундук з падрыхтаваным раней трубкам саматканага палатна або адзенне. Прыданае таксама давал зямлёй, жывёлай ншым. Для даставк прыданага намячалася па згодзе памж бацькам сватов колькасць чалавек падвод. Звычайна вяселле праходзла тры дн. Нельга было гуляць вяселле в пасты пасныя дн згодна закона Божага. На друг дзень вяселля жанх прыходзв да бацьков нявесты з бутэлькай гарэлк абвязанай чырвонай стужкай запрашав х да сябе в госц. Каб дапамагчы гаспадару правесц вяселле з меньшай стратай для гаспадарк, бо людз жыл бедна, некаторыя блзкя родзчы сваёй вёск запрашал гасцей з вяселля да сябе в госц в канцы вяселля. Гэтая дзея называлася перазовкам. Кал я брався за гэты рэферат, я ведав што наша крана багата на розныя святы абрады, але я не вявляв сабе што х так шмат. Мне вельм шкада, што многя з х знкл назавсёды з нашай гсторы. Гэта адбывалася па многм прычынам, але галовнай была знкненне сялянства, а таксама тое што беларусав многя не лчыл самастойнай нацыяй, в што сам беларусы пачынал верыць за што пачал губляць свае каран. Але не всё так дрэннна на першы погляд, бо некаторыя святы абрады пачынаюць аднавляцца мне прыемна бачыць гэта, але мы нкол не вароцм повнасцю тое, што страчвал вякам, мы можам тольк в нейкай ступен лквдаваць белыя плямы нашай культуры.
Вы можете приобрести готовую работу
Альтернатива - заказ совершенно новой работы?
Вы можете запросить данные о готовой работе и получить ее в сокращенном виде для ознакомления. Если готовая работа не подходит, то закажите новую работуэто лучший вариант, так как при этом могут быть учтены самые различные особенности, применена более актуальная информация и аналитические данные